به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، «پرزمیسلاو اوزرسکی» کارشناس مرکز تحلیل‌های استراتژیک، گفت‌وگو و توسعه در آسیای مرکزی (CASCADD) گفت: منطقه آسیای مرکزی، علیرغم پیشرفت‌های زیادی که در دهه‌های گذشته داشته همچنان یکی از کم ارتباط‌ترین مناطق با زنجیره جهانی محسوب می‌شود.
وی افزود: این منطقه به عنوان یک منطقه محصور در خشکی، از بازارهای جهانی جدا شده و نیازمند آن است که با محدودیت‌های جغرافیایی مختلف مقابله کند که می‌توان از طریق توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و بهبود مدیریت حمل‌ونقل بر آن غلبه کرد. این امر متعاقباً می‌تواند هزینه‌های تجاری را کاهش دهد و بازارهای جدیدی به روی تجار بگشاید.
اوزرسکی گفت: برای قرقیزستان، این منطق اساسی به دلیل آشفتگی‌های منطقه‌ای و جهانی در سال‌های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همه گیری کووید-19 در واقع شکنندگی روابط لجستیکی این کشور را با جهان و نیز با کشورهای همسایه نشان داده است.
این تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی ادامه داد: در این زمینه، قرقیزستان به ویژه در مورد اقدامات محدودکننده و قرنطینه سختگیرانه اعمال شده توسط چین که منجر به محدود شدن ارتباطات لجستیک در مرز قرقیزستان و چین شد، نگران بود. با این حال، پس از سه سال انزوای ناشی از همه‌گیری، مقامات چینی تصمیم گرفتند در اوایل سال 2023 مرزهای خود را باز کنند. بنابراین، چشم اندازهای جدیدی برای احیای و تسریع روابط تجاری و سرمایه گذاری بین چین و قرقیزستان گشوده می‌شود.
وی گفت: در زمینه امنیت اقتصادی قرقیزستان، حتی در ترانزیت از دیگر کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مانند روسیه، باید استفاده بالقوه از مسیرهای جایگزین را در نظر گرفت. آنچه در حال حاضر در توسعه مسیر قرقیزستان - ازبکستان - ترکمنستان - روسیه از طریق دریای خزر از بندر ترکمن باشی تا بندر آستاراخان توسط مقامات این کشور نمایان است.
اوزرسکی خاطرنشان کرد: وابستگی به مسیرهای ترانزیتی از طریق اتحادیه اقتصادی اوراسیا بار دیگر در رابطه با جنگ روسیه و اوکراین مورد آزمایش قرار گرفت. اگرچه قرقیزستان و سایر کشورهای آسیای مرکزی بی طرفی خود را اعلام کرده‌اند، اما نتوانستند از آسیب‌های جانبی ناشی از تحریمهای غرب با هدف منزوی کردن اقتصاد روسیه جلوگیری کنند. در عین حال، تمایل روسیه برای دور زدن تحریم‌ها اهمیت مسیرهای جایگزین و به ویژه کریدور شمال-جنوب (INSTC) را که برای اقتصاد این کشور حیاتی شده، نشان داده است.
وی ادامه داد: با این حال، با توجه به اهمیت INSTC برای آسیای مرکزی و به ویژه برای امنیت اقتصادی قرقیزستان باید از روایت نظامی فعلی روسیه فاصله گرفت. اولویت باید منافع مبتنی بر توسعه پتانسیل حمل و نقل پایدار و توسعه مسیر جنوبی به سمت اقیانوس هند به عنوان مکمل و در عین حال جایگزین مسیرهای موجود و در حال توسعه باشد.
اوزرسکی گفت: لازم به ذکر است که مقامات قرقیزستان فعال کردن مسیر جنوبی و دسترسی به بنادر اقیانوس هند را حداقل در اوایل سال 2021 آغاز کرده‌اند، بنابراین زمینه جنگ روسیه و اوکراین و ادعای صادرات مجدد را نمی‌توان به عنوان موضوع غالب در نظر گرفت و نباید به عنوان مانعی در مسیر قرقیزستان به آب‌های آزاد که از طریق همکاری سازنده با ایران و دستیابی به بنادر آن - بندرعباس و چابهار منتهی می‌شود، استفاده گردد. این اقدامی ضروری برای دسترسی به بندر خلیفه در امارات متحده عربی و استفاده کامل از فرصت حاصل از مشارکت قرقیزستان در منطقه آزاد اقتصادی KEZAD (منطقه اقتصادی خلیفه ابوظبی) اعلام شده در دسامبر 2022 است.
این کارشناس تاکید کرد: فعالیت بندری در بندرعباس شامل دو قسمت است؛ بندر اصلی به نام مجتمع بندری شهید رجایی و بندر قدیمی به نام بندر شهید باهنر. بندر شهید رجایی به عنوان منطقه ویژه اقتصادی عمل می‌کند. بندر شهید رجایی بزرگترین و پیشرفته ترین بندر کانتینری ایران است. این بندر مسئول 70 درصد کل عملیات ترانزیتی و بیش از نیمی از عملیات صادرات و واردات است و با 80 بندر بین المللی ارتباط برقرار می‌کند.
این بندر از نظر استراتژیک در ساحل شمالی تنگه هرمز در جنوب ایران بین خلیج فارس و عمان قرار دارد. این بخشی از کریدور بین المللی شمال-جنوب (INSTC) است. این دروازه اصلی ایران برای ترانزیت کالا در مسیر شمال در مسیرهای این کریدور است. در حال حاضر می‌توان آن را به عنوان دروازه اصلی حمل و نقل محموله‌های ترانزیتی به سمت و از آسیای مرکزی با دسترسی پیش رو به بنادر منطقه مانند بندر خلیفه و همچنین سایر قاره‌ها در نظر گرفت.
به گفته اوزرسکی، مشارکت قرقیزستان در بنادر ایران و امارات سیگنال روشنی از حضور این کشور در زنجیره جهانی خواهد داد. وجود کالا در مناطق اقتصادی بندری در دسترس بودن آنها را ثابت می‌کند و به مشتریان بالقوه از سراسر جهان اطمینان می‌دهد. این امر به اقتصاد قرقیزستان انگیزه می‌دهد، زیرا برای سرمایه گذاران بالقوه‌ای که می‌خواهند تولید را در قرقیزستان بومی سازی کنند، اهمیت زیادی دارد. در آینده، این جریان‌های مالی بیشتری برای ارتقای توسعه پایدار کشور ایجاد می‌کند.
وی افزود: کریدور شمال-جنوب INSTC باید به عنوان فرصتی برای ایجاد دسترسی قابل اعتماد در نظر گرفته شود. با این حال، همکاری باید روی شرکا در مسیرهایی که دسترسی به بنادر را فراهم می‌کنند مانند ازبکستان، ترکمنستان، افغانستان، ایران و هند تمرکز شود.
پایان پیام/ح
