حجت‌الاسلام محمدعلی لیالی، استاد حوزه علمیه و جریان‌شناسی در مورد موضوع حجاب و ماهیت اجتماعی آن به خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس گفت: موضوع حجاب شاید مهم‌ترین مسأله چند وقت اخیر کشورمان باشد که در این ایام بحث‌های چالش‌برانگیزی را به پیش کشید و موجب شد تا بار دیگر توجهات به سمت این قضیه معطوف شود. حجاب را می‌توان در ساحات و عرصه‌های گوناگونی نظیر فقه، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، روان‌شناسی، سبک زندگی، فرهنگ و... پیگیری کرد و در آن زمینه‌ها به گفت‌وگو پرداخت. ما شاهد بودیم جریان سلطه و مقابل ما در جنگ ترکیبی و نرم خود با انگشت نهادن بر مقوله حجاب نوعی فشار را بر جامعه ایجاد کند.
سر دسته متصدیان بی‌حجابی کیست؟
وی افزود: سرگروه سیاست برهنگی در عرصه اجتماع بشری را باید شیطان دانست که در ماجرای آدم و حوّا بازیگری می‌کند، به تعبیر قرآن کریم: «فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطَانُ لِیُبْدِیَ لَهُمَا مَا وُورِیَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاکُمَا رَبُّکُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَکُونَا مَلَکَیْنِ أَوْ تَکُونَا مِنَ الْخَالِدِینَ.» یعنی آنگاه شیطان، آدم و حوّا هر دو را به وسوسه فریب داد تا زشتی‌هایشان را که از آنان پوشیده بود بر ایشان پدیدار کند و گفت: خدایتان شما را از این درخت نهی نکرد جز برای اینکه مبادا (در بهشت) دو فرشته شوید یا عمر جاودان یابید. یا در جای دیگر قرآن می‌فرماید: «فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ ۚ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفَانِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَکُمَا عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَکُمَا إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمَا عَدُوٌّ مُبِینٌ.» یعنی پس آنان را به فریب و دروغی (از آن مقام بلند) فرود آورد، پس چون از آن درخت تناول کردند زشتی‌هایشان (مانند عورات و سایر زشتی‌های پنهان) بر آنان آشکار شد و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند و پروردگارشان آن‌ها را ندا کرد که آیا من شما را از این درخت منع نکردم و نگفتم که شیطان دشمن آشکار شماست؟
شروع ماجرا کجا بود؟
او اشاره داشت: در تفسیر این آیات مفسران قرآن مقصود از «زشتی‌های آشکار شده» را عورت دانستند و به موضوع برهنه شدن آدم و حوا اشاره دارند. پس با این حساب سیاست کشف حجاب را باید یک سیاست شیطانی به حساب آورد. کشف حجاب از دوره قاجاریان در ایران پا گرفته شد و متصدیان این امر کنسول‌گری‌های کشورهای خارجی نظیر روس، انگلیس و فرانسه بودند که بعدها در غائله بابیت با کشف حجاب «طاهره قرة‌العین» این موضوع به اوج رسید و رفته‌رفته در سال ۱۳۱۳ با کشف حجاب اجباری رضاخان این سیاست تکمیل شد.
امر فطری در تمدن بشری
وی افزود: حجاب را باید در ذات انسان‌ها جست‌وجو کرد که خداوند هم بر این موضوع فطری انگشت تأکید گذاشته است. با نگاه به تاریخ انسان در هزاران سال گذشته به این مسأله می‌رسیم که در تمدن‌های قدیم تا همین چندصدسال اخیر حجاب امری ضروری به حساب می‌آمد که فارغ از دیانت‌های الهی مثل اسلام، یهود و مسیحیت سایر ادیان حتی آیین‌های شرقی هم با حدود و ثغور متفاوت حجاب را دستوری لازم برای بشر قلمداد می‌کردند.
حجاب، هنجاری تاریخی برای ایرانیان
لیالی گفت: در همین راستا، مردم ایران‌زمین از دیرباز تاکنون حجاب را نه صرفاً یک امر دینی بلکه به عنوان یک فرهنگ و هنجار پوشش در اجتماع اختیار کردند و پس از اسلام هم این موضوع به وسیله آموزه‌های دینی تقویت شد. ایرانیان از آغاز انواع و اقسام لباس‌های بلند را می‌پوشیدند و جزوی از کالاهای اساسی زندگی‌شان به حساب می‌آمد. گاهی نگاه به حجاب به عنوان یک امر فقهی است که در قرآن و روایات به آن اشاره شده، گاهی به عنوان یک امر قانونی است و گاهی مثل حال حاضر حجاب دارای ابعاد سیاسی عمیق و دقیقی است که به عنوان یک نماد قادر به بازیگری در سطح جامعه است.
ماهیت حجاب اجتماعی است
این پژوهشگر حوزه دین‌شناسی در انتها بیان کرد: اما جدای تمامی این بحث‌ها باید اشاره داشت که ماهیت حجاب امری اجتماعی است که هویت و ظاهر جامعه را شکل می‌دهد. گاهی حجاب را صرفاً پوشش فردی قلمداد می‌کنیم که حجاب و بی‌حجابی در اختیار پوشش دلخواه شخص محدود می‌شود، اما گاهی حجاب را یک امر اجتماعی مهم به حساب می‌آوریم که اثرگذاری اجتماعی دارد. در چنین فضایی طبیعی است که نهاد حاکمیت با ورود به این موضوع دست به اخذ سیاست بزند و درباب آن تعیین تکلیف کند.
پایان پیام/
