خبرگزاری فارس-فاطمه احمدی؛ او را با درختانش میشناسند، با آبوهوای بکر و طبیعت بینظیرش. با روزهایی که پرندگان روی شاخههای درختهای هیرکانیاش مینشستند و آواز شادی سر میدادند و مردم مهمانهمیشگی روزهای تعطیل در میان انبوه زیبای جنگلهایش بودند.
هنوز هم همانطور است. گرچه پرندگانش کمی غمگین میخوانند و درختانش قد خمیدهای دارند اما هنوز زنده و پابرجاست. گرچه مهمانانش کمتر شدهاند اما هنوز اُمیدوار به زیستن است و صبورانه ادامه میدهد.
سراوان سالهاست خوندل میخورد از بیمهریهایی که به طبیعتش شده. گرچه زبالههایی که مهمانش شدهاند را در آغوش خود جا داده اما دلگیر است از شیرابههایی که به ریشه درختان سرفرازش نفوذ و برگهایشان را دلآزرده کرده است.
سَراوان روستایی است جنگلی، از توابع دهستان سراوان، بخش سنگر، شهرستان رشت. این روستا از شمال با روستای جوکولبندان، از شرق با روستای قاضیان، از غرب با روستایکچا و از جنوب با روستای گلسرک و روستای موشنگاه هممرز است. منطقهای بکر و جنگلی که از ثروتهای پایانناپذیر گیلان است.
سراوان قربانی تصمیم نادرست موقتی که دائمی شد
اما قصه تلخ ماجرا اینجاست که سالهاست که بر اساس تصمیمی اشتباه که درگذشته رقم خورد، زباله ۱۷ شهر به همراه رشت به سراوان سرازیر میشود، از حوالی سال ۱۳۶۳ قرار بر این بود تا زباله بهطور موقت وارد منطقه سراوان شود و قریب به ۴۰ سال است که این اقدام موقت بهطور غیراصولی و غیر کارشناسی تبدیل به اقدامی دائمی گشته و درمانی هم برایش تدبیر نشده است.
در سال ۹۲ موضوع احداث زبالهسوز در سراوان به همراه سه شهر دیگر تهران، ساری و نوشهر مطرح شد که در شهر تهران و نوشهر زبالهسوز به بهرهبرداری رسیده و در شهر ساری نیز در مراحل پایانی کار قرار دارد و این در حالی است که ما هنوز اندر خم یک کوچهایم.
ماجرای انسداد سراوان توسط مردم منطقه
نخستین روز از اردیبهشت امسال بود که به میان مردم منطقه سراوان رفتم. شنیده بودم مردم اجازه ورود زباله بیشتر را به این منطقه نمیدهند و مدتی است ورودی سراوان را با زنجیره مردمی مسدود کردهاند.
بعد از همصحبتی با جمعیتی که راه ورود خودروهای شهرداری را مسدود کرده بودند به همراه خودشان، وارد منطقه و با صحنهای عجیب مواجه شدم! صحنهای که فقط نامش را شنیده بودم: «کوهی از زباله!»
حجم زباله در این منطقه به حدی بود که به گفته مردم منطقه؛ درهای که در آن وجود داشت پرشده و حالا از عمق دره هم بالاتر آمده و به کوهی از زباله بدل شده بود. کوهی که بهجای آبشار از آن شیرابه زبالهها سرریز شده و به داخل رودخانه و پای درختان مظلوم سراوان میریخت.
این پایان ماجرا نیست. جنگل را به عطرش میشناسیم. به هوای مطبوعی که دارد. به نفسی که میتوانیم تازه کنیم با حضور در بهشت زمینیاش؛ اما سالهاست که سراوان از این خصلت ذاتیاش دورمانده و بوی زباله جای عطر جنگلی را و شیرابهها جای زلالی آب رودخانهها را گرفته و همه اینها به معضلات سراوان افزوده است.
ابتلا به انواع بیماریها میراث سراوان امروز
مردم میگفتند، تجمع مگس و حشرات حیوانات موذی، جریان شیرابه زباله در رودهای اطراف و انهار و مهمتر از آن نفوذ این شیرابهها به سفرههای آبهای زیرزمینی و متعاقب آن استفاده از همین آبها در کار کشاورزی و نیز آشامیدن دامهای اطراف از این آبهای آلوده بهطور حتم صدمات جبرانناپذیری برای سلامت مردم منطقه و مناطق اطراف دارد که مبتلا شدن به بیماریها ازجمله این تهدیدهاست.
علاوه بر سراوان، شیرابه زبالههای دپو شده در این منطقه پس از طی مسافتی وارد رودخانه زرجوب میشود و یعنی مقصد این شیرابهها دریای خزر است! و این یعنی فاجعهای بزرگ!
در سال ۹۵ بهمنظور کاهش آلودگی ناشی از شیرابه سراوان احداث تصفیهخانه شیرابه در دستور کار قرار گرفت که بنا به مشکلاتی ازجمله مباحث اعتباری، بهرهبرداری از آن به تأخیر افتاد و درنهایت در سال ۹۹ این تصفیهخانه به بهرهبرداری رسید که پسازآن نیز حواشی فراوانی مبنی برنمایشی بودن این افتتاحیه مطرح شد، درحالیکه مردم منطقه معتقدند حجم این تصفیهخانه (با ظرفیت سه لیتر در ثانیه) جوابگوی میزان زیاد شیرابهای که روزانه در سراوان تولید میشود نیست و بهنوعی این تصفیهخانه منفعل بوده و کاری نمیکند.
مدیریت شهری بیثبات مزید علت عقبماندگیها
به خاطر دارم که در آن زمان مردم سراوان یکی از دلایل این عقبماندگی در چارهاندیشی حل معضل سراوان را نبود ثبات مدیریت شهری بیان میکردند چراکه شهر رشت همواره در حضور مداوم شهردار ضعف داشت و دائماً با تغییر شهردار مواجه بود! بنابراین یکی از راههای جبران این وضعیت ورود مستقیم استانداری بهعنوان مجری این طرح برای حل مشکل پسماند سراوان بود.
ازآنجاییکه شهرداری متولی اصلی سروان محسوب میشد، استانداری نیز به دلیل همین بیثباتی و اختلافات شورا سردرگم و کلافه بود.
دغدغهای که ایجاد شد دولتی که ورود کرد
انعکاس حوادث سراوان کار را بهجایی رساند که در بیست و یکمین روز از تیرماه ۱۴۰۱ وزیر کشور نیز سری به سراوان مظلوم ما زد. وحیدی معتقد بود که در حل معضل زباله سراوان اقدامات خوبی انجامشده، آنهم از سوی مدیریت شهری! اما حرفهای مردم چیز دیگری را میگفت.
اما خوشبختانه وزیر کشور در این دیدار قولی داد که بخشی از آن عملی شد. به گفته وحیدی: «وزارت کشور به تعهداتی همچون راه افتادن بخشهای کمپوست پسماند سراوان، جداسازی زباله و دفن بهداشتی در مکانی دیگر و پوشیده شدن پسماندهای موجود در سراوان و سپس کاشت نهال در سراوان پایبند است.»
پنج روز پیش، وقتی استاندار گیلان از محل اجرای طرح ساماندهی لندفیل سراوان دیدن میکرد به مردم قول داد پیشرفت کار ساماندهی لندفیل سراوان با همین جدیت حفظ شود تا علاوه بر ساماندهی محیطی، زمینه کاهش شیرابه و نیز تصفیه کامل آن فراهم شود و سراوان به دامان طبیعت برگردد.
عباسی معتقد است که دولت سیزدهم به وعدههای خود پایبند است و مردم نیز منتظر این وفای به عهد آقای استاندار در خصوص سراوان هستند.
طبق آماری که استاندار گیلان داده پس از طی فرآیند تعیین پیمانکار از آبان ماه امسال، با مشخص شدن پیمانکار پروژه؛ کار در این منطقه آغاز شد و مصالح و امکانات در اختیار پیمانکار قرار گرفت و ۲ خط تولید کود آلی نیز به مجموعه اضافه و پردازششده و مورد بهرهبرداری قرارگرفته است.»
تفکیک از مبدأ یکی از مواردی است که برای اجرایی شدن کامل این اقدام مهم مورد نیاز است و عباسی از مردم خواست تا با همکاری یکدیگر در سال آینده ۱۰۰ درصد تفکیک زباله از مبدأ اجرایی شود.
استاندار گیلان در جمع مردم و اصحاب رسانه گفته بود که به متولیان شهرداری دستور میدهد تا هرچه سریعتر فرایند کاشت نهال و احیای پوششهای گیاهی را در چهار و نیم هکتار از فضای آماده شده بر روی لندفیل سراوان آغاز کنند و امروز برای عمل به این وعده به سراوان رفت.
او که نماینده عالی دولت در گیلان است، این اتفاق را یک اقدام جهادی توسط دولت سیزدهم و مردمی میداند و معتقد است که باوجود دفن زباله از سال ۱۳۶۳ در منطقه سراوان قرار نبود این منطقه به محل دائمی دفن زباله بدل شود.
وقتی رئیسجمهور به گیلان سفر کرد و از نزدیک از مشکلات سراوان مطلع شد، هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار به حل معضل پسماند سراوان اختصاص داد و در فروردین ماه سال جاری نخستین اعتبار با مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان تخصیص یافت.
استاندار گیلان خود نیز از وضعیت نابسامان مدیریت شهری گله داشت: «وقتی من بهعنوان استاندار معرفی شدم، شهردار رشت نیز معرفی شد اما به دلیل وضعیت نابسامان مدیریت شهری در رشت و اختلاف میان اعضای شورای اسلامی شهر رشت، شهردار چندین بار استعفا داد که همین امر منجر شد تا پیمانکار با تأخیر معرفی شود که این اتفاقات دلیلی مهم در طولانی شدن مراحل بهسازی سراوان بود.»
اتمامحجت استاندار با پیمانکار پروژه سراوان
با اینکه پیمانکار پروژه سراوان گفته بود برای اجرای این پروژه نیازمند ۲ سال زمان است و با اینکه عباسی معتقد است که دقت نباید فدای سرعت شود؛ اما استاندار این زمان را به یک سال کاهش داد و گفت: «هیچ عذری نیز در خصوص عدم بازگشت کامل سراوان به طبیعت در مدت زمان یک سال پذیرفته نیست و پیمانکار پروژه موظف است در زمان مقرر شده، منطقه سراوان را بهطور کامل به دامان طبیعت بازگرداند و بعد از بهسازی هر هکتار در آن محل نهال کاشته شود.»
دستور نماینده دولت برای نظارت مستمر منابع طبیعی گیلان بر سراوان
اجرای نمایشگاهی از درخت جنگلهای هیرکانی در منطقه بهسازی شده سراوان از موارد مورد تأکید آقای استاندار در این منطقه است، او دستور داد تا شهرداری بهعنوان متولی بازگشت سراوان به طبیعت و با نظارت منابع طبیعی، این منطقه به منطقه نمونه جنگلی و فضای سبز مبدل شود، بنابراین به منابع طبیعی دستور داد تا بر روی درخت و نهالکاری در این منطقه نظارت کنند.
مسببان در چنگال قانون
اما آیا باید به این امر بسنده کرد؟ قطعاً عامل یا عواملی در به اغما رفتن نجات سراوان نقش داشتند که دراینباره آقای استاندار گفت: «در خصوص رسیدگی به وضعیت پسماند سراوان، بانیان وضع موجود باید شناسایی و به دادگاه معرفی شوند.» شاید این قول اندکی مردم منطقه سراوان را برای احقاق حقشان خوشحال کند.
آیا سراوان دوباره زخمی میشود؟
استاندار به مردم منطقه قول داد که دیگر هیچ زبالهای وارد این منطقه نخواهد شد و شیرابههای پسماند نیز کنترل خواهد شد و یک شرکت داشت بنیان در حال تصفیه شیرابه است.
درگذشته ظرفیت پردازش پسماند در لاکان ۵۰ تن بود که این ظرفیت پردازش اکنون به ۳۵۰ تا ۴۰۰ تن رسیده و عاملی مهم در بازگشت سراوان به طبیعت بوده است.
با اینکه امروز سراوان درختهای تازه و نهالهای جوانی را مهمان خود کرد اما این پایان ماجرا و این اقدامات به حد کفایت نیست.
تکمیل کارخانه کود آلی که استاندار گیلان نیز برای اتمام آن تا پایان سال جاری بر آن تأکید داشت و نظارت مستمر بر پروژه سراوان از سوی منابع طبیعی و مدیریت شهری از عوامل مهمی است که برای زنده نگهداشتن سراوان به آن احتیاج داریم تا بار دیگر شاهد بدقولیها و یا تأخیر در اجرای وعدهها در خصوص سراوان نباشیم.
جنگلها میراث گرانبهایی هستند که از جانب هیچکس بلکه تنها از جانب خداوند به زمین عطاشده و ما نیز باید برای حراست و حفاظت از این میراث گرانبهای الهی کوشا باشیم.
گرچه سالهاست نسبت به سراوان و یا سایر مناطق سبز گیلان بیدقتی و بیمهری کردیم اما دیگر نباید اجازه هرگونه تخلف در نگهداری از این نعمات الهی را بدهیم.
پایان پیام/۸۴۰۰۷