به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران توانا، هفته گذشته تخریب بافت تاریخی شهر شیراز اعتراضات زیادی را به راه انداخت، برنامه «ثریا» درباره همین تخریب‌ها مناظره‌ا‌ی را با حضورعلیرضا صحراییان معاون توسعه و مدیریت منابع شاهچراغ، امیرحسین جمشیدی مدیرکل فنی و عمرانی استانداری فارس، محمدمهدی کلانتری پژوهشگر حوزه مرمت و استاد دانشگاه و محسن اکبرزاده معاون پژوهشکده شرکت ثامن و استاد دانشگاه برگزار شد.
علیرضا صحراییان در ابتدای برنامه گفت: قبل از انقلاب برای بافت شاهچراغ طرحی تدوین شد و مردم در بافت تاریخی به علت تغییرات متعدد و طرح‌های مختلف دچار سردرگمی شدند اما برای رفاه حال زائرین و مجاوران طرحی اجرا نشد. در شیراز یک بافت ۳۶۰ هکتاری تاریخی وجود دارد که از مجموع این بافت ۵۷ هکتار آن را شورای عالی معماری و شهرسازی برای منطبق کردن کلیه فعالیت‌های معماری و شهرسازی محدوده با آستان‌های مقدس است.
وی گفت: قرار نیست این ۵۷ هکتار صحن بشود و آستان شاهچراغ شروع به قبر فروشی کند هدف تأمین رفاه حال زائران و مجاوران است، همیشه آستان مخالف تجاری‌سازی بوده است و تولیت‌های قبلی به این امر اعتراض داشته‌اند، به طور مثال برای مجتمع تجاری بین‌الحرمین تولیت وقت اعتراض خود را به ایجاد این مکان تجاری اعلام کرد. این مجتمع در بافت تاریخی شیراز ایجاد شد و هیچ ارتباطی با آستان شاهچراغ ندارد، مجتمع بین‌الحرمین با تخریب ۸ تا ۹ هکتار از بافت تاریخی شیراز ایجاد شده و این بافت را دچار مشکل کرده است در همان زمان هم تولیت وقت شکایت کرد ولی راه به جایی نبرد.
صحراییان گفت: کل مسیری که قرار بر توسعه است پیاده راه بین دو حرم از طرف مسجد جامع عتیق است، کل طرح توسعه حرم در چهار دیواری صحن‌ها اتفاق می‌افتاد، ما سعی داریم موزه و داراشفای آستان را با کمک خیرین گسترش بدهیم، اطراف صحن جدید یک سری خانه تاریخی وجود داشت که ما آنها را مرمت کردیم و برای راهنمایی زائرین خارجی قرار دادیم.
وی افزود: در گذشته مصوب شد که شاهچراغ پایلوت گردشگری مذهبی در کشور باشد البته قرار است که ما بناهای ثبت شده و واجد ارزش را حفظ کنیم، اجرای طرح به عهده حرم نیست نه مصوب‌کننده نه مجری طرح حرم نیست، حفظ آثار تاریخی از مهمترین دغدغه‌های ما است.
در ادامه محمدمهدی کلانتری منتقد طرح گفت: زمانی میدان احمدی که از میادین اصلی شهر است را بستند و شهر قفل شد به همین خاطر خیابان ۹ دی را احداث می‌کنند که در بافت تاریخی است و ۱۳۰ پلاک را تخریب می‌کنند، این بخش که به عنوان چهار دیواری حرم مطرح بوده است زمانی خانه‌های مردم بوده که در ۱۰ سال اخیر تخریب شده است، مجتمع تجاری بین‌الحرمین که در سال ۷۴ تا ۷۶ با تخریب ۸ هکتار از بافت تاریخی ایجاد شد، این طرح به نام حرم و به کام متخلفان بوده است در شیراز هیچ طرح مصوبی جلو نمی‌رود و تخریب می‌کنند.
وی گفت: در سال ۹۴ تا ۹۶ که تخریب‌ها ادامه دارد و چند خانه تاریخی معروف تخریب می‌شود کار به شورای عالی امنیت ملی کشیده می‌شود و طرح‌ها متوقف می‌شود تا در سفر استانی سال ۱۴۰۰ که دوباره با مصوبات استانی اجرای طرح شروع می‌شود،
تفویض اختیار به استان خطرناک‌ترین مصوبه است، در استان نظارت کمتر و فشار بیشتر است.
کلانتری گفت: در طرح ارائه شده در کمیسیون ماده ۵ مصوب شده است که مسیر هشت امامزاده ساماندهی شده و راه جدید زیارتی برای حرم شاهچراغ تعریف شد، در بافت تاریخی ما حق مالکیت را سلب می‌کنیم اجازه مرمت، تجدید بنا بهسازی را ندارد. سخنگوی شورای شهر شیراز حرف‌های عجیبی را مطرح می‌کند که ما بافت تاریخی را تملک می‌کنیم، به اسم حرم به دنبال ساختن پارکینگ برای مال‌های تجاری هستند.
در ادامه امیرحسین جمشیدی گفت: سه طرح در شیراز اجرا شد اولین طرح اِمکو که برمبنای آن طرح تفصیلی اجرا شد، طرح دوم در سال ۶۸ تصویب شد که احیای بافت تاریخی شیراز مد نظر بود و طرح سوم که طرح گسترش حرم شاهچراغ بود بعد از سال ۸۸ تصویب شد، طرح گسترش حرم شاه چراغ بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی به وزارت مسکن و ابلاغ و در سال ۸۹ تصویب شد. در سال ۹۳ هم که اعتراض‌هایی برای تخریب بافت تاریخی شیراز صورت گرفت، شورای عالی شهرسازی و معماری طرح را ملغی اعلام کرد تا طرح جدید ارائه شود که این عدم تصویب و بلاتکلیفی آسیب‌های زیادی را به جا گذاشت.
وی گفت: مرحوم رستم قاسمی وزیر وقت راه و شهرسازی گفت که اگر طرحی را در استان به تصویب برسانید که اختلاف‌نظر روی آن نباشد، می‌توانید همان طرح را اجرا کنید، طرحی هم که مشاور پروژه پیشنهاد داده طرح خوبی است، در بافت فرسوده حفظ بهسازی، احیا و مرمت را داریم و قرار است با حفظ آثار ثبت شده و واجد ارزش این طرح اجرا شود.
در ادامه محسن اکبرزاده گفت: این طرح‌ها روی کاغذ خوب هستند اما موقع اجرا کلاً عوض می‌شوند، در مشهد هم همین اتفاق افتاد الان هم نه قوانین عوض شده نه بازیگران عوض شدند و نه نظام اقتصادی، طرح‌های نوشته شده در واقع اجرا نمی‌شود، وقتی ما شلخته تملک می‌کنیم یعنی دستور بالادستی را قبول نداریم، مثلاً در مشهد در یکی از ورودی‌های آستان قدس یک ساختمان ۱۳ طبقه است که زور آستان به آن نمی‌رسد.
وی گفت: نگرانی عمیقی بابت قسمت‌های تاریک طرح داریم، خیلی طرح‌ها بازیگران رسمی نخواهند داشت و طرح‌های مشخصی در این بافت‌ها وجود ندارد و معمولاً مخفی است و منتشر نمی‌شود، تهیه طرح تملک را نباید بدون طرح انجام داد، ما بافت شبکه‌ای ۱۲۰۰ ساله را داریم نابود می‌کنیم این طرح در واقع توسعه طلبی‌ها است که بعد از تملک بافت به دنبال ایجاد مجتمع اقتصادی هستند، این بازیگران خارج از ساختار اصلی هستند، در مشهد به راحتی خانه‌های مردم را تملک کردند به طوری که هم اکنون در ۳۰ هکتار از بافت فرسوده مشهد بافت تاریخی 1450 خانه دولت دارد و دولت بزرگترین زمین‌دار مجاور حضرت رضا است.
اکبرزاده گفت: این نتیجه پیاده نظام دلالی است، چون تملک از دو طریق اتفاق می‌افتد شهرداری و برون‌سپاری که به کارگزاران سپرده می‌شود، این کارگزاران برای اینکه مردم را اذیت کنند شبکه زیستی پشتیبان سکونت مردم را حذف می‌کنند مثلاً نانوایی، خدمات، مدرسه را اول به تملک در آورده و حذف می‌کنند تا مردم را مجبور به ارزان فروشی کنند، بعد از تملک خودشان چند باره یک ملک را به دولت می‌فروشند، در مشهد یکی از خانه‌های بافت تاریخی را تا یک و نیم برابر ارزش خود به دولت فروختند.
وی ادامه داد: تا زمانی که بودجه دولتی است این طرح‌ها طول می‌کشد و فرایندهای اعیانی‌سازی است که جامعه را نابود می‌کند، این رفتارها اعتبار آستان‌ها، دولت و نهاد دین را زیر سؤال می‌برد، پیمانکاران و کارگزاران طرح‌ها از شکاف‌ها سود می‌برند و تا وقتی که مسائل ابهام دارد این مشکلات وجود دارد، وقتی ما می‌خواهیم تملک قهری کنیم یک ضابطه بسیار سختی وجود دارد که باید آن را رعایت کنیم.
پایان پیام/
