به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، یکی از رسالت‌های جوایز ادبی در پله اول، معرفی آثار فاخر به مخاطبان کتابخوان و در پی آن ایجاد یک جریان سازنده در رشد و گسترش فضای ادبی در جامعه است. در کشور ما نیز جوایز ادبی متعددی به صورت دولتی و خصوصی برگزار می‌شود.
با همه این بزرگی به نظر می‌رسد جایزه ادبی جلال طی سال‌های اخیر جایگاه قابل توجهی به منظور جذب مخاطبان به سوی آثار برگزیده‌اش نداشته است. با این وجود، همواره مورد توجه جریان‌های ادبی بوده و عنوان بزرگ‌ترین رویداد ادبی کشور را کسب کرده است. نگاهی به نتایج ۱۴ دوره گذشته می‌تواند ما را در بررسی این رویداد بزرگ ادبی کشور کمک کند.
رضا امیرخانی نویسنده «رهش» اثر برگزیده یازهمین دوره از جایزه جلال
۲ سال بعد اولین دوره از جایزه جلال آل احمد برگزار شد
در بررسی ۱۴ دوره گذشته جایزه ادبی جلال مشخص می‌شود که در چهار دوره، اثر برگزیده نداشت و در مجموع، ۱۰۰ عنوان کتاب موفق به دریافت عنوان برگزیده و شایسته تقدیر شده‌اند. از این میان سهم داستان بلند و رمان ۲۶ عنوان کتاب، سهم داستان کوتاه ۱۴ عنوان، سهم مستندنگاری ۳۰ عنوان و سهم نقد ادبی ۲۲ عنوان بوده است. بسیاری از آثار به صورت مشترک برگزیده و یا شایسته تقدیر شدند، اما در برخی از دوره‌ها اثر برگزیده و یا شایسته تقدیر وجود نداشته است و این ضعف بیشتر در حوزه داستان بلند و رمان و داستان کوتاه دیده می‌شود.
لوح تقدیر یازدهمین دوره جایزه ادبی جلال
آثار برگزیده و شایسته تقدیر جایزه جلال در ۱۴ دوره گذشته
| دوره برگزار شده | آثار مورد تقدیر | آثار برگزیده |
| دوره اول | داستان کوتاه: «اژدهاکشان» نوشته یوسف علیخانی داستان بلند: «قاعده بازی» نوشته فیروز زنوزی جلالی نقد ادبی: «آئین آینه: سیر تحول نمادپردازی در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی و ادبیات فارسی» نوشته حسینعلی قبادی «از اسطوره تا حماسه: هفت گفتار در شاهنامه‌پژوهی» نوشته سجاد آیدین‌لو تاریخ و مستندنگاری: «سازمان مجاهدین خلق، از پیدایش تا فرجام» | ندارد |
| دوره دوم | در هیچ بخشی شایسته تقدیر نداشت | نقد ادبی: زبان عرفان اثر علیرضا فولادی و «تماشاخانه اساطیر» اثر نغمه ثمینی (به صورت مشترک) تاریخ و مستند نگاری: «دا» نوشته سید اعظم حسینی داستان: برگزیده نداشت |
| دوره سوم | نقد ادبی: «از معنا تا صورت» نوشته مهدی محبتی و «تاریخ ادبی ایران» و «قلمرو زبان فارسی» اثر سیدمهدی زرقانی (به صورت مشترک) داستان: «تالار پذیرایی پایتخت» نوشته محمدعلی گودینی و «نامیرا» نوشته صادق کرمیار (به صورت مشترک) تاریخ نگاری: شایسته تقدیر نداشت | در هیچ بخشی برگزیده نداشت |
| دوره چهارم | مستند نگاری: «تا خمینی شهر»
| داستان بلند: «جاده جنگ» نوشته منصور انوری نقد ادبی: «از اشارت‌های دریا» نوشته حمیدرضا توکلی تاریخ نگاری: «نبرد سمیرم» اثر کاوه بیات، کتاب «فرهنگ و تمدن ایرانی ـ اسلامی دکن در دوره بهمنیان» نوشته محسن معصومی و کتاب «علل و عوامل جابجایی کانون‌های تجاری در خلیج فارس» نوشته محمدباقر وثوقی (به طور مشترک) |
| دوره پنجم | داستان: «حافظ هفت» نوشته اکبر صحرایی نقد ادبی: «عقل سرخ» نوشته تقی پورنامداریان و «مولوی و اسرار خاموشی» نوشته علی محمدی‌آسیا آبادی (به صورت مشترک) مستند نگاری: «نورالدین پسر ایران» اثر معصومه سپهری و دیگری «شرح اسم» نوشته هدایت‌الله بهبودی (به صورت مشترک) | در هیچ بخشی برگزیده نداشت |
| دوره ششم | نقد ادبی: «سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها» تألیف محمود فتوحی مستند نگاری: «اجتماعیون عامیون» اثر سهراب یزدانی و «انتفاضه شعبانیه» نوشته صفاالدین تبرائیان (به صورت مشترک) تاریخ نگاری: «نبرد طریق‌القدس» تألیف امیر رزاق‌زاده | در هیچ بخشی برگزیده نداشت |
| دوره هفتم | داستان کوتاه: «رازهای سانتی‌متری» اثر مردعلی مرادی سایر بخش‌های شایسته تقدیر نداشت | داستان: «آه با شین» تألیف محمدکاظم مزینانی و «ملکان عذاب» تألیف ابوتراب خسروی (به صورت مشترک) نقد ادبی: «گشودن رمان» نوشته حسین پاینده مستند نگاری: «زندان الرشید» نوشته محمد مهدی بهداروند و «سفر برگذشتنی» محمد رضا توکلی صابری |
| دوره هشتم | مستند نگاری: «تو در قاهره خواهی مرد» نوشته حمیدرضا صدر داستان کوتاه: «آیا بچه های خزانه رستگار می‌شوند» مهدی اسدزاده و «نگهبان تاریکی» نوشته مجید قیصری (یه صورت مشترک) نقد ادبی: «روایت شناسی کاربردی» علی عباسی و «کلک خیال‌انگیز» اثر ابوالفضل حری (به صورت مشترک) مستند نگاری: «آب هرگز نمی‌میرد» اثر حمید حسام | داستان بلند: «دختر لوتی» نوشته شهریار عباسی و «پاییز فصل آخر سال است» نوشته نسیم مرعشی |
| دوره نهم | مستندنگاری: دو کتاب «پیغام ماهیها خاطرات و زندگینامه سردار همدانی» و «ر» به صورت مشترک شایسته تقدیر شدند
| داستان بلند: لم یزرع محمدرضا بایرامی در بخش داستان کوتاه «بازار خوبان» آرش صادق بیگی و «روباه شنی» محمد کشاورزبه طور مشترک به عنوان برگزیده معرفی شدند دربخش نقد ادبی اثر برگزیده و مورد تقدیر وجود نداشت |
| دوره دهم | مستندنگاری:«آنک پاریس» اثر میرجلال‌الدین کزازی و «سفر» نوشته محمدرضا توکلی داستان کوتاه: «اسم شوهر من تهران است» نوشته زهره شعبانی نقد ادبی: «بلاغت از آتن تا مدینه» اثر داود عمارتی مقدم و «درآمدی بر تحلیل انتقادی گفتمان روایی» نوشته حسین صافی | دو اثر «بی‌کتابی» اثر محمدرضا شرفی خبوشان و «این خیابان سرعت‌گیر ندارد» نوشته مریم جهانی به صورت مشترک در بخش داستان بلند و رمان به عنوان برگزیده اعلام شدند |
| دوره یازدهم | نقد ادبی: کتاب «بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی» به قلم «لیلا سیدقاسم» داستان کوتاه: کتاب «زخم شیر» به قلم صمد طاهری | داستان بلند: «رهش» نوشته رضا امیرخانی مستندنگاری: «الف لام خمینی» به قلم هدایت‌الله بهبودی و «رکاب‌زنان در پی شمس» به قلم حسن کرمی قراملکی به طور مشترک اثر برگزیده شدند |
| دوره دوازدهم | مستندنگاری: «قطارباز» اثر احسان نوروزی رمان و داستان بلند: «تاب دور زدن در خیابان یکطرفه» اثر محمدرضا مرزوقی و کتاب «وضعیت بی عاری» اثر حامد جلالی داستان کوتاه: «افتاده بودیم در گردنه حیران» اثر حسین لعل بذری | بخش «نقد ادبی» دو کتاب برگزیده و یک کتاب شایسته تقدیر شدند؛ کتاب‌های «نظریه و نقد ادبی» اثر حسین پاینده و «بومی‌سازی رئالیسم جادویی» اثر محمد و محسن حنیف به طور مشترک به عنوان اثر برگزیده و همچنین کتاب «درباره مانایی و مینایی» از احمد شاکری به عنوان اثر شایسته تقدیر شناخته شد |
| دوره سیزدهم | رمان و داستان بلند: کتاب «اوراد نیمروز» به قلم منصور علیمرادی نقد ادبی: کتاب «تاریخ بدن در ادبیات» به قلم سید مهدی زرقانی داستان کوتاه نداشت | مستندنگاری: دو کتاب «فرکانس ۱۱۶۰ ( اینجا آبادان؛ صدای مقاومت و ایستادگی)» به قلم فضل‌الله صابری و «گوهر صبر (خاطرات گوهرالشریعه دستغیب)» به قلم طیبه پازوکی به عنوان «برگزیده مشترک» |
| دوره چهاردهم | داستان بلند: «ماه غمگین، ماه سرخ» اثر رضا جولایی و «بی‌نام پدر» اثر سیدمیثم موسویان داستان کوتاه: «ساعت دَنگی» اثر محمداسماعیل حاجی‌علیان و «قدیس دیوانه» اثر احمدرضا امیری سامانی نقد ادبی: «آلبر کامو در ایران» اثر محمدرضا فارسیان و فاطمه قادری | مستندنگاری: میثم امیری برای نگارش «داغ دلربا» و هدایت‌الله بهبودی برای نگارش «رضانام تا رضاخان» به صورت مشترک برگزیده شدند |
در گزارش بعدی در خصوص سرنوشت آثار برگزیده گرانترین جایزه ادبی کشور صحبت می‌کنیم.
می‌توانید گزارش‌های مرتبط با جایزه ادبی جلال آل احمد را در لینک‌های زیر بخوانید:
میثم امیری: جایزه جلال باید بتواند شبیه خود جلال باشد
عضو هیأت علمی جایزه جلال: جوایز ادبی در ایران روز اختتامیه تمام می‌شوند!
بی‌خبری از اختتامیه جایزه ادبی جلال/ مردم آیا برندگان گرانترین جایزه ادبی کشور را می‌شناسند؟
پایان پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
