خبرگزاری فارس- مریم آقانوری؛ معنای توسعه را البرزی‌ها خیلی خوب درک می‌کنند. باغشهر سالهای نه‌چندان دورِ کرج در سالهای اخیر با هجوم جمعیت مهاجر، مواجه و مثل برق و باد به یک شهر پر از دود و ماشین و ترافیک تبدیل شد و اسب توسعه، همه شهر را در نوردید. درختان فداشدند تا جای آنها ساختمان‌های بلند، مراکز تجاری، خیابان، میدان، تقاطع غیرهمسطح و هزاران نیازِ ناشی از توسعه و پیشرفتِ شهر، به جایشان سبز شود.
آنچه گذشتی از تقاطع غیرهمسطح جمهوری
پروژه تقاطع غیرهمسطح میدان جمهوری هم از این دسته است. پروژه‌ای که سال ۹۹ و در زمان شورای پنجم کرج، بر مبنای کاهش ترافیک و آلودگی ناشی از آن توسط شهرداری در شورای اسلامی شهر کرج مطرح شد و اسب توسعه اینبار درختان زیبا و مسیر سرسبز باغ فاتح را هدف گرفت. قرار بود ۳۶۰ اصله درخت تناور که قدمت بعضی‌هایش به بیش از ۵۰سال می‌رسد، فدای تعریض خیابان، ایجاد زیرگذر و اسبِ افسارگسیخته توسعه شود.
اگرچه شهرداری کرج جابجایی درختان این مسیر و نه قطع آنها را قول داده بود، اما طبق آنچه آن روزها به عنوان نظر کارشناسان محیط زیست در رسانه‌ها بیان شد، جابجایی درختان با قدمت بیش از ۵۰ سال، آسیب آنها را در پی خواهد‌داشت.
علاوه بر درختان، میدان جمهوری هم باید حذف می‌شد. اما با توجه به کارکرد اجتماعی-فرهنگیِ این میدان که مرکز تجمعات شهر کرج در مناسبت‌های مختلف است، نداشتن پیوست فرهنگی-اجتماعی برای این پروژه، از موارد مهمی بود که مورد اعتراض افکارعمومی به ویژه رسانه‌ها قرارگرفت.
پروژه میدان جمهوری در شمار پروژه‌های اصلیِ عمرانی شهرداری کرج محسوب نمی‌شد و در اولویت ۲۱ قرارداشت. بنابراین رها کردن پروژه‌های اصلی حمل و نقل عمومی از جمله مترو و پرداختن به این پروژه، تغییر مسیر پروژه از شرقی-غربی به شمالی-جنوبی، تعجیل شهرداری در آغاز عملیات اجرایی پروژه و تجهیز کارگاه پیش از اخذ مجوز و انتشارتصاویری از طرح برج‌های تجاری توسط رسانه‌ها، این ابهام را تقویت کرد که شهرداری توسعه مسیرهای ارتباطی را برای برج‌های تجاری می خواهد نه حل معضل ترافیک؛ آن هم بدون در نظر گرفتن کارکردهای اجتماعی_فرهنگی، زیست محیطی و حتی زیباشناختی در معماری.
در نهایت با تلاش وافر رسانه‌ها، به ویژه خبرگزاری فارس، فعالان اجتماعی و دلسوزان شهر، نمایندگان البرز در مجلس و امام جمعه کرج، توقف پروژه به یک مطالبه عمومی تبدیل شد و بالاخره سلیم نژاد رئیس وقت شورای اسلامی شهر کرج ضمن اعلام لغو قطعی پروژه، از تصویب طرح ایجاد چهارراه، جایگزین میدان جمهوری خبر داد که البته این طرح هم اجرایی نشد.
مشعل پروژه جمهوری دوباره روشن شد
اما پروژه جمهوری به همینجا ختم نشد. گویا اسب توسعه دست‌بردار نیست و گره ترافیکی بلوار جمهوری، شورای ششم کرج را برآن داشته تا برایش چاره‌ای بیاندیشند. اخیرا رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر کرج اعلام کرده که طرح‌های ترافیکی این معبر با در نظر گرفتن کارکردهای فرهنگی- اجتماعی باید بررسی و به‌روز شود و سپس با اخذ نظرات اعضای شورا، نخبگان اجتماعی و فرهنگی و مشورت‌های نهایی اجرایی شود.
شاید بتوان گفت؛ میدان جمهوری، باغ فاتح و فضای آن منطقه برای مردم کرج یک نوستالژی است؛ مثل یک یادگاری از ایام قدیم، مثل یک خانه اجدادی که پس از سالها دلت نمی‌خواهد حتی دیوار فرو‌ریخته و یا سقف چوبی چند صدساله اش را دستکاری کنی.
اما باید دید آیا برای رفع ترافیک در مسیر میدان و بلوار جمهوری راه چاره دیگری جز دستکاری این مسیر و اجرای پروژه تقاطع غیر همسطح نیست؟ آیا موضوع جابجایی و در واقع حذف درختان موجود در مسیر پروژه و دارا بودن پیوست زیست محیطی هم مد‌نظر اعضای شورای کرج هست یا خیر و اینکه پیوست فرهنگی-اجتماعی در این پروژه چقدر حائز اهمیت است؟
در این خصوص با علیرضا رحیمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهرکرج گفتگو کردیم؛
اجرای پروژه میدان جمهوری اجتناب ناپذیر است
علیرضا رحیمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر کرج گفت: میدان جمهوری یکی از تقاطعات پیچیده شهری است که علاوه بر کارکرد ترافیکی، کارکرد اجتماعی و فرهنگی هم دارد و محل تجمعات مردمی در مناسبت‌های اجتماعی، مذهبی و ... است. بنابراین در طراحی و اجرای این طرح باید همه کارکردها همزمان در نظرگرفته و مقدم بودن آنها نسبت به یکدیگر مشخص شود.
اجرای این پروژه با توجه به حجم ترافیک موجود در این مسیر ضروری است؛ علاوه بر گره ترافیکی در میدان جمهوری، بلوار جمهوری یکی از کریدورهای ترافیکی شمال به جنوب است. افتتاح تقاطع ۹ دی هم خودبه خود موجب افزایش جذب سفر و حجم ترافیک به این نقطه شده و در برخی ساعات به ترافیک پل شهدای روحانی هم متصل می‌شود. اتصال این مسیر به بزرگراه شمالی هم حجم ترافیک را افزایش می‌دهد.
پروژه میدان جمهوری در سال ۹۹ طراحی‌شد، اما ملاحظات فرهنگی و اجتماعی در آن کمرنگ بود و علیرغم هزینه کرد ۵ میلیارد تومان برای این پروژه، متوقف شد. اما اکنون در پروژه جمهوری با توجه به کارکردهای فرهنگی- اجتماعی، حفظ میدان در دستور کار قرار‌گرفته و پروژه با همین رویکرد در حال بازنگری توسط مشاور است. در نظر داریم عملیات اجرایی این پروژه تا قبل از سال ۱۴۰۲ آغاز شود.
رحیمی در مورد جابجایی درختان گفت: برای این پروژه الزامات زیست محیطی هم در نظر گرفته می‌شود. این مسیر به هرحال نیازمند تعریض است و وقتی تعریض صورت می‌گیرد، تعدادی درخت باید جابجا شود. اگرچه تلاش می‌کنیم طراحی پروژه با جابجایی حداقل درخت‌ها و کمترین میزان آسیب همراه باشد. اما باید به این نکته توجه داشت که در اجرای این پروژه، قابلیت جابجایی و احیا برای درختان وجود دارد، در حالیکه وقت و هزینه مردم که در ترافیک هدر می‌رود قابل بازگشت نیست.
باید قبول کنیم که شهر زنده است و تغییر کارکردها باید همزمان با توسعه و نیاز شهر و بر اساس اولویت‌ها صورت بگیرد. ضمن اینکه با توجه به ترافیک این مسیر که غروب‌ها حتی تا عرشه پل شهید روحانی هم می‌رسد و به منظور تسهیل در تردد شهروندان اجرای پروژه اجتناب ناپذیراست و باید در اسرع وقت نسبت به رفع گره های ترافیکی این مسیر اقدام شود.
یکی از این تقاطعات این مسیر، بلوار شهید موذن- ادامه جمهوری اسلامی شمالی است که به زودی طرح آن پس از نهایی شدن، به مناقصه انتخاب پیمانکار می‌رود.
نظر جواد چپردار رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر کرج هم جالب توجه است.
چاره ای نیست؛ باید با درختان خداحافظی کنیم
چپردار رئیس کمیسیون محیط زیست شورای اسلامی شهر کرج در این خصوص گفت: پروژه جدید میدان جمهوری در حوزه زیست محیطی تفاوتی با طرح قبلی ندارد. فقط محور طرح قبلی شمال به جنوب بوده و در حال حاضر به لحاظ فنی اجرای پروژه در مسیر شرق به غرب بررسی می‌شود. اما تعداد درختانی که باید در مسیر پروژه حذف شود تفاوت چندانی با طرح قبلی ندارد وشاید در نهایت به حفظ ۱۰ درخت بیشتر از قبل منجر شود؛ مابقی درختان باید جابجا شوند.
کاهش ترافیک این مسیرهیچ چاره دیگری ندارد و اجرای این پروژه ضروری است. این طرح باید همان سالهای گذشته اجرا می‌شد تا شاهد این حجم از ترافیک از خروجی رجائی شهربه سمت میدان جمهوری نباشیم. اما هجمه‌های برخی مسوولان، حتی اعضای شورای وقتت و مطالبه افکارعمومی مانع از اجرای این پروژه شد وعلیرغم هزینه‌های انجام شده، پروژه متوقف شد.
علاوه بر تغییر مسیر پروژه به لحاظ فنی، تنها موضوعی که نسبت به قبل تفاوت دارد، پیوست فرهنگی- اجتماعی است. میدان جمهوری، فضایی است که کارکرد اجتماعی-فرهنگی دارد و اگر قرار بر حفظ آن باشد، باید از زیر میدان جمهوری، زیرگذری به صورت چند طبقه اجرا شود تا حجم ترافیک منطقه کاهش‌یابد.
صداقتش قابل تحسین است که لُبِّ کلام را بدون پرده پوشی و احتیاط گفت. اما آب پاکی را هم روی دستمان ریخت؛ یک کلام؛ درختان ازمسیر پروژه حذف می‌شوند.
پروژه عمرانی بدون "اتاف" در شورا پذیرفته نمی‌شود
به سراغ رئیس کمیسیون فرهنگی شورای کرج هم رفتیم.علیرضا سعیدی رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر کرج در این خصوص پروژه میدان جمهوری گفت: این پروژه هنوز به صورت جدی در صحن شورا مطرح نشده و فعلا در مرحله مطالعه است. توقف پروژه در سالهای قبل اساسا به دلیل مشکلات فنی مهندسی بوده نه صرفا موانع فرهنگی-اجتماعی. اگرچه پروژه پیوست اجتماعی نداشته، اما اینکه همه تقصیرات به گردن موانع فرهنگی-اجتماعی باشد، اشتباه است؛ پروژه متوقف شد، چون اصول اولیه فنی هم در آن پیش‌بینی نشده‌بود.
و اما در مورد پروژه جدید میدان جمهوری، طبق مصوبه شورای اسلامی شهر همه پروژه‌های شهرداری باید دارای پیوست "اتاف" باشند که مخفف عبارت ارزیابی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی است. یعنی باید تیمی متشکل از دکترین این کار تاثیرات اجتماعی و فرهنگی پروژه‌ها را ارزیابی‌کنند واگر دستاوردِ متنابهی داشت، برای تصویب به شورا ارائه شود.
بنابراین در میدان جمهوری هم با توجه به اینکه مجموعه مسیر جمهوری به عنوان یک مرکز و فضای فرهنگی،اجتماعی و هنری در شهر کرج تعریف شده، طبیعتا باید پروژه‌ای اجرا شود که پیوست فرهنگی و اجتماعی و الزامات آن رعایت شود و نباید هیچ اقدام عمرانی به این موضوع لطمه وارد کند.
تا به این لحظه هنوز پیشنهاد جدی در این خصوص به صحن شورا نیامده است که بتوانم اظهار نظر کنم که چه میزان از ملاحظات فرهنگی- اجتماعی در طرح این پروژه رعایت شده است. منتظریم تا اول ایرادات فنی مهندسی این پروژه رفع شود.
مطمئنا لایحه هر پروژه با پیوست اتاف به شورا ارائه و در کمیسیون‌های مربوطه از جمله عمران و فرهنگی بررسی می‌شود. در نهایت ماحصل نظریات کمیسیون‌ها با نظر اعضای شورا در میدان اجرایی خواهد‌شد.
ضرورت توسعه بر مبنای آینده نگری
ازآنچه گفته شد فهمیدیم شاید دستکاری در میدان‌جمهوری ضروری است؛ اما چه تضمینی وجود دارد که در آینده نقاط دیگر شهر قربانی توسعه افسار گسیخته نشود؟! میراث فرهنگی مثل کاروانسرای شاه عباسی که در مرکزشهر قرار گرفته، چطور؟
با توجه به اینکه افزایش مسیرهای دسترسی به یک بلوار یا خیابان حجم ترافیک آن را افزایش می‌دهد، آیا ایجاد تقاطعاتی مثل تقاطع بلوار موذن به جمهوری ضرورت دارد؟!
اهمیت توسعه حمل‌و‌نقل‌عمومی از توسعه حمل‌و‌نقل‌عمومی غافل نشویم؛ متروی کرج و قطار شهری که سال‌هاست به نتیجه نرسیده و از اجرای BRT هم در هیچ جایب از کرج سخنی به گوش نمی‌رسد. به یاد مترو تهران می‌افتم که با همه شلوغی‌هایش، بازاری‌ها را مجاب کرد ماشین‌های لوکسشان را کنار بگذارند و با مترو تردد کنند که هم به ترافیک سرسام‌آور برنخورند وهم زودتر به مقصد برسند، یا BRT پارک وی تهران که اهالی به اصطلاح بالانشین زعفرانیه و تجریش را تا جمهوری همراهی می کند، پس در کرج هم می‌تواند پاسخگوی نیاز اقشار مختلف مردم از ضعیف تا پولدار از بالای شهر تا پایین شهر باشد. فقط اگر مدیریت شهری کمی به حمل‌و‌نقل‌عمومی توجه کند.
یک پیشنهاد...
اجرای فراخوان برای طراحی پروژه جمهوری، پیشنهادی است که هم می‌تواند فرصت طراحی و اظهار نظر را در اختیار همه نخبگان این حوزه قرار دهد و هم مشارکت اجتماعی در شهر را افزایش دهد. ضمن اینکه شاید این وسط راهکاری هم برای حفظ درختان و فضای سبز زیبای این منطقه پیدا شود و به جای درختان،گزینه منفی "چاره‌ای نیست" حذف شود.
امیدواریم اعضای شورای شهر کرج در پروژه جمهوری همه جوانب امربه ویژه حساسیت افکارعمومی را مد نظر قرار دهند.
پایان پیام/
