به گزارش گروه محیط زیست خبرگزاری فارس، 12 سپتامبر 2015 بود که 195 کشور جهان در جریان کنفرانس تغییراقلیم موسوم به COP21 که در پاریس برگزار شد، حضور یافتند و شرکت‌کنندگان با مذاکره و با اجماع به یک توافق بین‌المللی تحت عنوان توافقنامه پاریس در چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم (UNFCCC) به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، و سازگاری با تغییرات اقلیمی دست یافتند.
معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست به عنوان نماینده ایران پس از بازگشت از پاریس گفت: تعهد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشور را 4 درصد بدون شرط و 8 درصد مشروط به برداشته شدن تحریم‌ها اعلام کرده است.
با تشریح این تعهدات در کشور، صدای اعتراض بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی و حقوق بین‌الملل بلند شد و با وجود اینکه ۲۲ آوریل ۲۰۱۶ محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به نمایندگی از کشورمان در نیویورک پیش تعهدات این توافقنامه (INDC) را به امضا رساند؛ اما به دلیل وجود ابهام در نحوه اجرای این تعهدات، بعد از گذشت 7 سال از پس از تصویب اولیه INDC این پیش تعهد در مجلس از سوی شورای نگهبان به دلیل ایرادات حقوقی متوقف شد.
تعهدی پرخرج برای ایران
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ماه‌های گذشته درباره سرنوشت توافق پاریس در کشور گفته بود: تعهدی که پیوستن ایران به توافق پاریس برای کشور ایجاد می‌کرد نیاز به ۵۰ میلیارد دلار پول داشت، در این روند اشکالاتی از این توافق گرفته شد متاسفانه کلید واژه‌هایی در فرهنگ ما وارد شد که مبتنی بر شرایط کشورهای دیگر است، بنابراین از دستور کار مجلس خارج شد، البته با اجرای خاموش کردن فلرهای گازی از تعهد خود در توافق پاریس خیلی جلوتر هستیم.
NDC باید از سه جنبه فنی، حقوقی و امنیتی مورد توجه قرار گیرد
اما دو روز پیش علی سلاجقه رییس سازمان حفاظت محیط زیست از بررسی سند مشارکت معین ملی جمهوری اسلامی ایران برای ارائه به کنوانسیون تغییر اقلیم (NDC) در کارگروه ملی تغییر آب و هوا خبر داده و بررسی تدوین این سند را بسیار حساس و مهم عنوان کرده و اظهارداشت: در تدوین این سند می‌بایست بررسی‌های لازم از سه جنبه فنی، حقوقی و امنیتی مورد توجه قرار گیرد و به تایید دستگاههای ذی‌ربط برسد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به تحریم‌های اعمال شده بر کشور گفت: این یک اصل اساسی است که کشوری که تحت فشارهای جهانی قرار دارد، هیچ وقت نمی‌تواند در مباحث جهانی مشارکت مطلوبی داشته باشد.
روز گذشته نیز در رسانه‌ها اعلام شد که بیست و هفتمین کنفرانس متعاهدین کنوانسیون تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد (COP27) از تاریخ ۱۵ الی ۲۷ آبان ۱۴۰۱ (۶ الی ۱۸ نوامبر ۲۰۲۲) در شهر شرم الشیخ مصر همزمان با سی‌امین سالگرد شکل‌گیری این کنوانسیون برگزار خواهد شد. و هیأت اعزامی کشورمان به این کنفرانس متشکل از نمایندگان برخی دستگاههای مرتبط با موضوع تغییرات آب و هوا به ریاست علی سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود.
بازیگران نگارش سند تعهدات ایران به کنوانسیون‌های اقلیمی مطلعند؟
این در حالی است که سمیه رفیعی رییس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در واکنش به این خبر به خبرنگار فارس گفت: از نگارش NDC و اعزام رئیس سازمان محیط زیست به کپ 27 خبر نداشته است.
وی تاکید کرد: برای نگارش NDC حتما باید نمایندگانی از وزراتخانه های صمت، نیرو و نفت مشارکت داشته باشند تا مشکلان پیش آمده در INDC دوباره تکرار نشود.
مباحث مربوط به انرژی بیش از سایر مسائل در توافق پاریس حائز اهمیت است
ساعت سرمدی کارشناس حوزه انرژی نیز در گفت و گو با خبرنگار فارس، با اشاره به اینکه توافق پاریس و الحاقات مرتبط با آن بیش از آنکه ماهیتی محیط زیستی باشد، دارای ماهیتی اقتصادی است، گفت: مهمترین بعد از توافقنامه مباحث مربوط به انرژی است و از این منظر هم مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته است.
تعهد خارج از توان بر آینده کشور تاثیرگذار است
وی با اشاره به اینکه تعهدات این توافقنامه برای کشوری مثل ایران که اولین کشور از نظر دستیابی به منابع نفت و گاز است از اهمیت بیشتری برخوردار است، ابراز داشت: اقتصاد ایران مبتنی بر منابع انرژی است و هر تصمیم اشتباهی در این زمینه می‌تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر روی آینده کشور داشته باشد.
این کارشناس انرژی ادامه دارد این در حالی است که تاثیرات این اتفاق بر روی اقتصاد دیگر به این شدت نخواهد بود.
وی با اشاره به این پیش فرض ها ابراز داشت: سپردن سرنوشت این توافقنامه به دست سازمان محیط زیست یک اشتباه تخصصی است و باید نهادهای مرتبط اقتصادی وارد این بحث شوند.
بازی‌های سیاسی با تعهدات بین المللی
مهدی خانعلی زاده رئیس گروه روابط بین‌الملل مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز پیش از این با اشاره به اینکه معاهده پاریس برخلاف تصور موافقان، که آن‌را یک توافق نامه بدون الزام و محیط زیستی می‌دانند، بر روی منابع نفت و گاز به عنوان عاملان تولید گازهای گلخانه‌ای تاکید کرده که در واقع قدرت دست دو کشور روسیه و ایران است؛ گفت: واضح است که نفت و گاز ابزارهای امنیت ملی ایران و روسیه هستند که اتفاقاً ایران مشمول تحریم‌ها در این حوزه شده و چرا این تصور وجود دارد که در این شرایط کشورهای پیشرفته (طرف‌های غربی) این توافق باید به ایران کمک مالی کنند که مصرف سوخت فسیلی‌اش را کاهش دهد تا به نوعی تبدیل به برگ برنده‌اش در مقابل آنها شود؟
این کارشناس امور بین الملل درباره الزام‌آوری این معاهده توضیح داد، به مرور زمان همچون دیگر معاهدات بین‌المللی طی دوره ۴ تا ۸ ساله این توافق نامه هم ابعاد الزام‌آوری به خود خواهد گرفت و در صورت عدم تحقق تعهدات ایران به دلیل مصرف بیش از اندازه از سوخت‌های فسیلی، ذیل پرونده‌های حقوق بشری محکوم خواهد شد. و اگر بر فرض محال اعتبارات بین‌المللی هم در بر اساس این توافق نامه به ایران تعلق بگیرد، باید این کمک‌های ارزی به صندوق‌های بین‌المللی بازگردانده شود.
تعهدات ایران که تحت عنوان INDC به امضا رسیده هنوز وجهه قانونی در کشور پیدا نکرده و در این مقطع که بحث نگارش NDC که در واقع یک سند تعهد آور است به میان آمده باید به ابعاد حساس این توافق که بر محدودیت‌های استفاده از انرژی نفت و گاز تاکید دارد، توجه ویژه شود و به بنابراین سازمان محیط زیست نمی‌تواند به تنهایی و بدون حضور دستگاههای متولی انرژی و اقتصاد انرژی درباره نگارش این سند تصمیم‌گیری کند.
پایان پیام/
