خبرگزاری فارس - بوشهر، سینا ناجی: امسال ۳۰ مرداد روز جهانی مساجد است؛ شاید این روز یادآوری خوبی باشد که به سادگی از کنار این پدیده عظیم اجتماعی گذر نکنیم؛ به عبارت دیگر در قرن جدید در علم هنر و ادبیات و بعد در جامعه‌شناسی تعریفی به نام آشنایی‌زدایی وجود دارد و حالا زمان آن است.
آشنایی‌زدایی (defamiliarization) یعنی از منظر جدید و نو به مفاهیم نگاه کنیم؛ برای مثال وقتی توریست خارجی وارد کشور ما می‌شود و می‌بیند که ما هر روز سر زمان‌های خاص با شنیدن صدای اذان به مساجد می‌رویم با شگفتی روبه‌رو خواهد شد.
ما نیز آنقدر مسجد و کارکرد آن برایمان ساده و دم‌دستی شده است که دیگر با نگاه سطحی و گذرا از کنار آن عبور می‌کنیم؛ البته من در این مقال قصد ندارم شگفتی و عجایب مساجد را نگارش کنم.
کمی درباره بوشهر
تاریخ بوشهر به دوران تمدن ایلامی‌ها برمی‌گردد؛ اگر به‌‌طور خطی و زمان جلوتر برویم بعد از حمله اعراب، بوشهر به دست سعدبن ابی‌وقاص (پدر عمربن سعد) فتح می‌شود و پس از آن کمتر در صفحات تاریخ رخی نشان می‌دهد.
بوشهر قدیم
در دوران نادرشاه افشار با شروع طرح ساخت نیروی دریایی در جنوب کشور با مرکزیت بوشهر بار دیگر این شهر بندری حرف‌های تازه خود را برای گفتن می‌زند به طوری که در دوران قاجار مهم‌ترین بندر ایران به شمار می‌رود و اهمیت آن برای استعمار از چشم کسی پوشیده نیست.
بوشهر جدید در همین دوران افشار پایه‌گذاری و کم‌کم با شکل‌گیری چهار محل اصلی آن کامل‌تر می‌شود.
محله بهبهانی
محله بهبهانی‌ها در دماغه شمالی شهر بوشهر (باسیدون) و در کنار خور آرام و مصون از بادها و طوفان‌ها شکل می‌گیرد. گفتن این نکته نیز خالی از لطف نیست که مردم اولیه بندر سعی می‌کردند که خانه‌های خود را تا چند قدمی کنار دریا بسازند تا از مواهب آن بهره‌مند شوند.
مسجد بابا حاجی در محله بهبهانی
به علت تجارت پررونق بوشهر از داخل و خارج از ایران مهاجرین زیادی به این شهر آمدند و در نقاط مختلف شبه جزیره مستقر شدند؛ تجار و علمای بهبهان در مکان فعلی محله بهبهانی مستقر می‌شوند که علت نام‌گذاری آن نیز نفوذ تجار و علمای بهبهان در بوشهر بود.
در هر یک از محلات بوشهر یک مسجد محوری وجود دارد به‌عنوان مسجد بزرگ‌تر و در کنار آن در همان محله مساجد متعددی نیز وجود دارند.
مسجد محوری و اصلی محله بهبهانی باباحاجی است که برگرفته از نام بانی آن است.
محله شنبدی
این محله تقریباً چسبیده به محله بهبهانی با یکی دو کوچه فاصله از آن، دیگر محله از چهار محل قدیم شهر بوشهر است.
بعد از مهاجرت خاندان آل‌عصفور آن‌ها در این محله مستقر می‌شوند؛ که صاحب آن حادثه عظیم و فتوای جهاد با بریتانیا هستند (بیشتر بخوانید).
مجلسی شیخ حسن آل عصفور و بعد از آن خانواده ایشان در این محله وجود دارد و جز آثار تاریخی شهر بوشهر محسوب می‌شود.
مسجد جمعه قدیمی‌ترین مسجد شبه‌جزیره بوشهر در محله شنبدی
مسجد محوری محله شنبدی مسجد نو است که به همت حاج سیدمحمدرضا کازرونی گسترش پیدا می‌کند و باعث بانی آن می‌شود.
محله کوتی
واژه کوت به معنی قلعه یا حصار یک واژه هندی است که شاید به علت حضور نظامیان هندی و کنسولگری و کمپانی هند شرقی انگلیس به آن گفته شده است.
محله کوتی به سبب اینکه در زمان زندیان محل حاکم بوشهر بوده و موارد بالا یکی از اشرافی‌ترین محله‌های بوشهر محسوب می‌شده است. بعدها هم ادارات دولتی از جمله مدرسه سعادت و دیگر کنسولگری‌ها در همین محله قرار گرفتند.
مسجد شیخ سعدون در محله کوتی
مسجد محوری این محله شیخ سعدون نام دارد؛ شیخ سعدون برادر شیخ نصر حاکم بوشهر بوده است. دیگر نیازی به گفتن نیست که در کنار مساجد محوری چندین مسجد نیز در محلات بوشهر وجود دارد.
محله دهدشتی
آخرین محله از چهار محل بوشهر دهدشتی نام دارد؛ همان‌گونه که از نام آن پیداست این محله به سبب سکونت مهاجرین دهدشت (واقع در استان کهکیلویه و بویر احمد) این نام به آن اطلاق می‌شود.
البته ناگفته نماند که تنها مهاجرین دهدشت در این محله سکونت نداشتند و گروهی از بهبهانی‌ها، دوانی‌ها و موارد دیگر نیز در این محله زندگی می‌کردند.
مسجد دهدشتی
مسجد محوری این محله نیز دهدشتی نام دارد که داستان آن به این گونه است: یکی از تجار معروف دهدشت در بوشهر فوت می‌کند و همسر آن با ارثیه آن این مسجد را بنا می‌نهد.
مسجد قلب تپنده زندگی بوشهری‌ها
مساجد در بوشهر محور همه کارهای اهالی بوده است به‌گونه‌ای که تصمیم‌گیرهای مهم زندگیشان را در مسجد و با هم‌فکری اهالی محل مطرح می‌کردند.
اگر تصمیمی بر ازدواج بود بانیان محل در مسجد پی آن را می‌گرفتند؛ آموزش و تربیت در مسجد انجام می‌گرفت و در مجموع بچه‌‌های محل در مساجد رشد می‌کردند.
به معنای واقعی کلمه مساجد در بوشهر متن زندگی اهالی آن بوده‌اند و همین امر که در کنار مساجد محوری چندین مسجد دیگر وجود داشت نشانه علاقه‌مندی اهالی به آن است.
مسجد شیخ سعدون در محله کوتی
مسجد امانتی است که بزرگ‌ترها سینه به سینه به جوانان خود انتقال داده‌اند و ما نیز باید با آشنا کردن جوانان و نسل جدید با شعائر و حسنات این وظیفه ذاتی خود را انجام دهیم.
انتهای پیام/س
