پیشنهاد تشکیل کارگروه ملی برای کمک به تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی یا همان قانون پتروپالایشگاه در سال 98 توسط نمایندگان مجلس تصویب شد تا بدین صورت گام مهمی برای گذر از خام‌فروشی نفت و احداث پتروپالایشگاه‌ها برداشته شود.

پس از تصویب آیین‌نامه این قانون در هیئت وزیران و فراخوان عمومی وزارت نفت و بررسی طرح‌های پیشنهادی برای احداث واحدهای پالایشی و پتروپالایشی، در نهایت 8 طرح پتروپالایشگاهی شامل 5 طرح احداث پتروپالایشگاه نفت خام و 3 طرح پتروپالایشگاه میعانات گازی مورد تایید وزارت نفت قرار گرفتند.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اجرای این قانون که تاکنون سه بار مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است در دستور کار جدی وزارت نفت قرار گرفت تا وضعیت طرح‌ها موردبررسی قرار گرفته و موانع پیش‌روی آنها برداشته شود.

8 طرح برگزیده ذیل قانون پتروپالایشگاه‌ها در جدول 1 آورده شده است:

جدول 1

با توجه به اهمیت این طرح‌ها، در پنجمین گزارش از پرونده ویژه خبرگزاری فارس با عنوان «8 طرح برگزیده پتروپالایشگاهی» به بررسی «طرح پتروپالایشگاه سرمایه‌گذاری غدیر» پرداخته می‌شود.

چهار گزارش قبلی مربوط به پتروپالایشگاه‌های سبز کم‌رنگ در جدول 1 در لینک زیر منتشر شده است:

1. جزئیات ساخت پتروپالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای نگین مکران
2. چالش‌های پیش‌ روی ‌پتروپالایشگاه «پیشگامان سیراف»‌‌/ برنامه تکمیل طرح در‌ 1403
3. پیشرفت 26 درصدی پتروپالایشگاه 60 هزار بشکه‌ای جاوید قشم
4. جزئیات‌ احداث‌ پتروپالایشگاه انتخاب و تکمیل پروژه تا 6 سال آینده‌

در این راستا برای بررسی طرح سرمایه‌گذاری غدیر با حسین فیروزی مدیرعامل طرح پتروپالایشگاه غدیر به گفتگو نشستیم.

مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:

*پتروپالایشگاه غدیر در مرحله مهندسی پایه است

فارس: طرح پتروپالایشگاه سرمایه‌گذاری غدیر در چه مرحله‌ای است؟ مشخصات این پتروپالایشگاه‌ها را توضیح دهید؟

فیروزی: طرح غدیر یک طرح 300 هزار بشکه‌ای نفت خام است که شامل 200 هزار بشکه نفت سبک و 100 هزار بشکه نفت سنگین می‌شود. قرار است این پروژه در منطقه جاسک احداث شود، زیرا جاسک از محورهای توسعه‌ای کشور نامگذاری شده است و ما هم سعی می‌کنیم سیاست نظام و دولت را دنبال کنیم. با این حال منطقه جاسک مشکلات خودش را دارد.

سال گذشته مجوز کار را دریافت کردیم. در دو سال اول فقط بحث مهندسی و زمین مطرح است، بنابراین درصد پیشرفت پروژه رقم بالایی نیست. انجام کل مهندسی پایه، پیشرفت را به 2 درصد می‌رساند و البته تا زمانی‌ که طرح‌های پایه هم انجام نشود بخش اجرا و خرید کالا اتفاق نمی‌افتد. در حال حاضر شرکت سرمایه‌گذاری غدیر برای بخش اول طرح، تامین سرمایه کرده است.

فارس: برای بخش تامین مالی دستگاه‌ها چه کمکی می‌توانند کنند؟

فیروزی: در این رابطه باید بانک مرکزی، سازمان برنامه بودجه و صندوق توسعه ملی ورود کنند تا مسیر برای فاینانس هموار شود. چرا که فاینانس نیاز به تضمین و بانک عامل دارد. بانک عاملی به لحاظ حجم سرمایه باید توان چنین قابلیتی را داشته باشند و این ریسک را هم بپذیرند. این طرح از جمله طرح‌هایی است که می‌تواند خیلی از مسائل کشور را حل کند. بنابراین باید مشکلات پیش‌روی آن به عنوان یک مشکل ملی تلقی شود، نه صرفاً یک مشکل برای سرمایه‌گذار.

*مشکل زمین در طرح غدیر با تاخیر حل شد

ما از سال گذشته طرح غدیر را شروع کردیم. با امکانات خودمان، طراحی مفهومی را پیش بردیم. قرارداد زیست محیطی را امضا کردیم. مناقصه طراحی پایه را به نتیجه رساندیم. موضوع زمین تقریباً حل شده است، هرچند که مشکلات زیادی داشت.

برای مثال در بحث استعلامات، زمان زیادی از دست دادیم در حالی که نباید چند ماه بابت دریافت جواب استعلام منتظر می‌ماندیم. به همین جهت در بحث زمین، وقت از دست دادیم که البته وزارت نفت در حل این موضوع کمک کرد. بنابراین اگرچه هنوز زمین را تحویل نگرفته‌ایم اما مسئله آن حل شده است.

بحث قرارداد خوراک با مسائلی مواجه بود. به نظر من سوتفاهمی در وزارت نفت بود. وزارت نفت تأکید داشت وقتی قرارداد خوراک بسته می‌شود که طرح‌ها 70 درصد پیشرفت کرده باشند. درحالیکه همه بحث سرمایه‌گذار روی خوراک است و اگر مطمئن نباشد که خوراک چه مشخصاتی دارد و چه زمانی می‌تواند آن را تحویل بگیرد، نمی‌تواند طرحش را طراحی کند.

در نهایت وزارت نفت تصمیم گرفت قراردادهای خوراک را به نتیجه برساند. این اولین قدم برای سرمایه‌گذاری است. زیرا سرمایه‌گذار نمی‌تواند 250 هزار میلیارد تومان سرمایه تامین کند بدون اینکه مطمئن باشد خوراک مطمئن و پایدار و با مشخصات معین تامین می‌شود.

*20 درصد تولیدات پتروپالایشگاه غدیر، محصولات شیمیایی است

فارس: سبد محصولات این پتروپالایشگاه شامل چیست؟

فیروزی: ابتدا مطالعات بازار انجام شده و بدین ترتیب بازار هدف و نوع محصولات تولید مشخص می‌شود. در واقع تعیین محصولات تولیدی که دارای فروش اقتصادی و پایدار هستند در این مرحله انجام می‌شود.

سپس ترکیبی از واحدهای مختلف پتروپالایشگاهی جهت تولید محصولات مختلف پیشنهاد می‌شود که این ترکیب واحدها دارای کمترین هزینه و بیشترین بازده هستند.

بنابراین طبق مطالعات، این طرح‌ قرار است حدود ۲۰ درصد محصولات پتروشیمی تولید کند و مابقی هم محصولات سوختی هستند.

*پیشنهاد تشکیل «کارگروه ملی پتروپالایشگاه‌ها» برای کمک به تامین مالی

فارس: فرمودید در این پروژه‌ها باید همه دستگاه‌های دولتی و حکومتی پای کار بیایند. به بحث تامین مالی هم اشاره کردید. لطفا کمی بیشتر این موضوع را توضیح دهید. چه موانعی وجود دارد؟

فیروزی: بنده از خبرگزاری فارس تشکر می‌کنم که پیگیر این موضوعات است، زیرا این پروژه در سطح ملی موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند مشکلات اساسی کشور را حل کند. چرا که ما تحت تحریم هستیم که این تحریم‌ها، فشار زیادی ر به اقتصاد ایران وارد می‌کند و اگر این پروژه‌های پتروپالایشی اجرایی شود، گام مهمی در جهت شکستن تحریم‌ها برداشته خواهد شد.

اما در سطح ملی با این طرح در حد‌ و اندازه‌ خودش برخورد نمی‌شود. این طرح‌ها به اندازه‌ای بزرگ هستند که می‌توانند اقتصاد ایران را تکان دهند. بنابراین نیازمند زحمت زیادی هم است. تا امروز فقط سرمایه‌گذاران کاندید اجرای طرح‌ها هستند. درست است که مجلس قانون تصویب کرده و هیئت دولت آیین‌نامه اجرایی آن را به مصوب کرد اما اینها به تنهایی کافی نیست.

اجرای این پروژه‌ها نیازمند اراده ملی در مجلس، کل دولت، وزارت‌خانه‌ها، صندوق توسعه ملی، بانک مرکزی و سایر بانک است. اما در یکسال گذشته که من پیگیر طرح غدیر بودم، فقط وزارت نفت پای کار بود.

از دید بنده، بایستی کارگروه ملی تشکیل شود و حتی کارگروه وزارت نفت به تنهایی کفایت نمی‌کند. ممکن است متولی وزارت نفت باشد اما باید از همه نهادها و ارگان در این کارگروه‌ها حضور داشته باشند. 5 طرح بزرگ پتروپالایشی از این 8 طرح برگزیده در مجموع بیش از 70 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارند.

یک طرح پتروپالایشی بزرگ 300 هزار بشکه‌ای بیش از 10 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. بر این مبنا باید 250 هزار میلیارد تومان اعتبار لحاظ شود. ولی مقیاس شرکت‌ها و هلدینگ‌های مالی کشور به این اندازه نیست که بتوانند تأمین سرمایه کنند. به همین جهت ما نیازمند اراده ملی هستیم.

مراکز حساس کشور بعضاً حتی از موضوعات ساده‌تر مربوط به این پروژه‌ها مطلع نیستند و اگر هم اطلاع دارند برایشان حساسیتی ندارد که این طرح‌ها پیش برود یا خیر. برای مثال شاهد بودیم در بحث توسعه کسب و کارها دولت فشاری را وارد کرد و قرار شد ظرف 15 روز نتیجه اعلام شود. ولی در روند اجرای این پروژه‌ها، حتی یک استعلام ساده ممکن است ماه‌ها طول بکشد.

اگر جواب این استعلام منفی است باید سریع مشخص شود تا بتوان تعیین تکلیف کرد. اما از آنجا که اراده ملی پشت این موضوعات نیست، حساسیتی هم برای تسریع روند کارها وجود ندارد. از طرفی واقعیت این است که وزارت نفت متولی همه چیز در کشور نیست. اختیاراتش هم محدود است تا بتواند به تنهایی کار را جلو ببرد.

فارس: آیا جلسات سه ماه یک بار وزارت نفت در این مورد مشکل‌گشا نیست؟

فیروزی: این جلسات قطعاً مؤثر هستند و خیلی از مشکلات را حل می‌کنند. زیرا در این نشست‌ها با صاحبان طرح‌ها گفتگو می‌شود تأثیرش را می‌توان در آیین‌نامه اجرایی مشاهده کرد. ولی به تنهایی کافی نیست. از طرفی طرح‌ها پیشرفت لازم را ندارند که بتوان ماهانه گزارش داد. ارائه گزارش تکراری هم چیزی را حل نمی‌کند.

*تامین مالی پتروپالایشگاه از بورس در هاله‌ای از ابهام

فارس: حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای پتروپالایشگاه غدیر چقدر است؟

فیروزی: بیش از 10 میلیارد دلار، البته این رقم بستگی به 2 واحد پتروشیمی جدید دارد که احتمالا به آن اضافه کنیم. اگر این 2 واحد اضافه شود‌ سرمایه‌گذاری به 12 میلیارد دلار می‌رسد.

فارس: سازمان تأمین اجتماعی و نیروهای مسلح که حامی طرح غدیر هستند، نمی‌توانند تأمین مالی کنند؟

فیروزی: تأمین مالی این پروژه در حد 10 میلیادر دلار است که در توانشان نیست. 15 درصدی که طبق قانون باید سرمایه‌گذار تهیه کند را می‌توانند بیاورند، ولی اجرای یک طرح نیازمند در نظر گرفتن تمام جوانب است. سرمایه‌گذاران باید اطمینان داشته باشد که 85 درصد مابقی هم از طریق سازوکاری به دست خواهد آمد.

در حال حاضر 15 درصد اولیه را آورده‌اند و در حوزه طراحی، تحدید زمین و کارهایی که باید روی زمین انجام شود، هزینه می‌کنند. منتها آن 85 درصد مهم است؛ چون احتمال اینکه بورس هم بتواند 30 درصد سرمایه را تأمین کند، خیلی ضعیف است. جامعه با توجه به مصائبی که در چند سال اخیر با آنها مواجه شد، دیگر به بورس روی خوش نشان نمی‌دهد.

فارس: اما اگر در سال 1399 که بورس در اوج بود، این طرح مطرح می‌شد می‌توانست این سرمایه از آنجا تامین شود. 

فیروزی: بله همین طور است. ولی در شرایط امروز بدبینی در مورد بورس زیاد است و کسانی که می‌خواهند پولشان را وارد بازار سرمایه کنند، خیلی احتیاط می‌کنند.

*دولت در منطقه جاسک زیرساختی ایجاد نکرده است

فارس: اشاره کردید که محل احداث پروژه در منطقه جاسک است. وضعیت زیرساخت در جاسک چگونه است؟

فیروزی: لجستیک این طرح‌ها بسیار بزرگ است و در این رابطه باید تعداد زیادی نیروی انسانی و مقدار زیادی تجهیزات و امکانات جابه‌جا شده و در موقعیت مستقر شود. منطقه جاسک یک فرودگاه کوچک دارد که پرواز همیشگی ندارد و در روزهای خاصی پرواز صورت می‌گیرد.

اگر این طرح اجرا شود لازم است کارشناسان روزانه به آنجا تردد کنند و در حال حاضر این فاصله 300 کیلومتری از بندرعباس تا جاسک باید با خودرو طی شود. یکی از دغدغه‌های ذهنی من الان این است که ما چه کنیم تا در این مسیر زمینی دچار تلفات و یا مشکلاتی نشویم. چون جاده‌های آنجا فوق‌العاده ناایمن هستند.

لذا حفظ نیروی انسانی یکی از دغدغه های این پروژه است. انتقال مواد اولیه و مصالح هم بحث دیگری است. اگر فرودگاه مناسبی وجود داشت قسمتی از مشکلات حل می‌شد. همچنین زیرساختی برای کمپینگ وجود ندارد. زمانی که طرح در حال اجرا است، 13 الی 14 هزار نفر را باید آنجا مستقر شود و حتی این رقم ممکن است تا بیش از 15 هزار نفر هم برسد. این گروه نیاز به اسکان، پشتیبانی و مواد غذایی دارد. اما منطقه جاسک زیرساخت لازم را ندارد.

*ایجاد مسیرهای موازی در ساخت پتروپالایشگاه‌ها مانع کار می‌شود

فارس: به عنوان نکته پایانی اگر نکته‌ای باقی مانده است بفرمایید.

فیروزی: وقتی قانون پتروپالایشگاه‌ها به عنوان مسیر اصلی انتخاب شد، نباید طرح‌های مشابه دیگری مدنظر قرار گرفته شود که مسیر اصلی را دچار خدشه کند. نباید فکر کنیم که این طرح‌ها ممکن است به نتیجه نرسد و در نتیجه به دنبال طرح‌های جانبی باشیم، چرا که خود این طرح‌های جانبی تبدیل مانعی برای تحقق پروژه‌های بزرگ می‌شوند.

پروژه‌های بزرگ ابزاری برای جلوگیری از خام فروشی هستند که این مسئله هم مورد تأکید مقام رهبری است. ما نباید بعد از نزدیک به یکصد سال برخورداری از صنعت نفت، هنوز با مشکل تبدیل نفت به فرآورده به خصوص در بخش لایسنس مواجه باشیم.

بنابراین حالا هم که چنین طرح اساسی وجود دارد همه باید حامی آن باشیم. ما تجربه صنعت گاز را داریم که با وجود مسائلی که بعداً پیش آمد اما تمهیداتی صورت گرفت که با همکاری وزارت نفت و شرکت‌های ایرانی پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی احداث شوند. همین راه را می‌توان در حوزه پتروپالایشگاهی اجرا کرد و از شرکت‌های پیمانکاری دانش فنی و تجهیزات به دست آورد.

بنابراین اگر منابع مالی تامین شود، تامین تجهیزات و اجرای این طرح‌ها به راحتی امکان‌پذیر است. اگر بخواهیم این طرح‌ها موفق شود، باید سازوکار ملی داشته باشد. لازم به ذکر است حتی اگر این اراده ملی وجود داشته باشد، مشکلات و دردسرهایی در روند اجرا خواهیم داشت اما زمانی که به نتیجه برسد گشایشی برای اقتصاد کشور خواهد بود.

فارس: خیلی ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.

فیروزی: تشکر بابت پیگیری طرح‌های ملی پتروپالایشی که به نظر بنده مهم‌ترین اولویت کشور هستند.

جزئیات طرح پتروپالایشگاه غدیر در جدول 2 آورده شده است.

جدول 2

مصاحبه از سیداحسان حسینی

انتهای پیام/