به گزارش خبرگزاری فارس، دوشنبه ۶ اردیبهشت سومین نشست از مجموعه نشست‌های تخصصی دوشنبه‌های سوهانک در سال جدید با موضوع «تبیین پیام‌های دینی و ارتباطی ماه مبارک رمضان» برگزار شد.
در نشست‌های تخصصی دوشنبه‌های سوهانک که به همت دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و با حضور خبرنگاران، دانشجویان، استادان و محققان برگزار میشود، هر هفته یک موضوع مهم روز بررسی و راهکار ارائه میشود.
حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جلیلی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و واحد تهران مرکزی در رابطه موضوع «تبیین پیام‌های دینی و ارتباطی ماه مبارک رمضان» گفت: در یک تقسیم بندی کلی معارف دینی به ۳ بخش تقسیم میشود؛ بخش اعتقادات و باورها، احکام و دستورالعملهای رفتاری و بخش اخلاق و ملکات نفسانی.
اعتقادات خود به ۳ گروه توحید، راه‌شناسی و فرجام‌شناسی، فقه و احکام به ۲ گروه کلی عبادات و معاملات و اخلاق نیز۳ گروه اخلاق فردی، الهی و اجتماعی تقسیم می‌شوند. لذا همه روایات و آیات را می‌توان در این ۳ بخش جا داد. برهمین اساس پیام‌های ماه رمضان را نیز می توان طبق این ۳ بخش دسته بندی کرد.
وی افزود: یکی از پیام‌های ماه رمضان انس با قرآن به عنوان کلام الهی است زیرا ماه رمضان بهار قرآن است و در این ماه بستر آشنایی با قرآن مهیا است طبق روایات ثواب قرائت یک آیه قرآن در ماه رمضان برابراست با ثواب ختم کل قرآن.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی در استان تهران و واحد تهران مرکزی گفت: باید توجه داشت مشکل بشریت امروز دور بودن از مفاهیم قرآن است و بیراهه‌ها و مشکلات کنونی جهان ریشه در دور بودن از معارف ناب و هدایت های قرآنی دارد. ماه رمضان فرصت مناسبی است که با انس با این کتاب نورانی و عمل به دستورات آن این خلا را تا حدودی جبران کرد.
مرتضی جلیلی گفت: پیام دوم ماه رمضان در رابطه با خداشناسی انس با پروردگار عالم از طریق مناجات و ادعیه مخصوص ماه رمضان است طبق فرمایش حضرات معصومین دعا و مناجات، قرآن صاعد است و انس با ادعیه و مناجات ارتباط با مبدأ هستی و عالم وجود را فراهم می‌سازد. ما در زندگی نیازمند ارتباط با خدا هستیم که باقرائت ادعیه و مناجات این ارتباط ممکن میشود دعاهایی همچون دعای سحر, دعای ابوحمزه ،دعای افتتاح و ...؛ از جمله این ادعیه هستند که انس با این‌ها نوعی پیام اعتقادی است
جلیلی ادامه داد: در بحث اعتقادی تمرین بندگی بسیار مهم است و انسان باید با استفاده از معارف هدف آفرینش خود که رسیدن به مقام بندگی و عبودیت است را بشناسد و از اسارت طاغوت،هوا و نفس مادیات و شیطان نجات پیدا کند برای رسیدن به این مقام همه عمر فرصت داریم اما ماه رمضان فرصتی بسیار مناسب برای این امر است.
وی بیان کرد: در بحث امام شناسی نیز ماه مبارک رمضان حاوی پیام ارتباط با ولی و امام است که بارزترین مصداق این امر شب قدر است طبق روایات در شب قدر ملائکه بر امام زمان هر عصر وارد می شوند و تقدیرات یک سال انسانها را رقم میزنند در نتیجه ارتباط با ولی خدا جهت رقم خوردن بهترین تقدیرات تاثیر بسزایی دارد
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه آزاد اسلامی در استان تهران ادامه داد: در بخش اخلاق نیز در یک تقسیم بندی اخلاق به ۲ بخش رذایل و فضایل تقسیم می شود.یکی از مهمترین فضائل اخلاقی صبر است که طبق معارف قرآن شرط رسیدن به همه ی کمالات انسانی است.
جلیلی توضیح داد: در معارف دینی صبر به این معنی است که در حرکت به سمت یک موفقیت باید مشکلات مسیر را تحمل کرد ماه رمضان تاثیر مستقیمی در بالا بردن صبر انسان دارد
وی گفت: یکی دیگر از فضائل مهم اخلاقی اخلاص است که شرط پذیرش اعمال است .بستررسیدن به اخلاص در رمضان بیشتر مهیا است و می تواند اعمال او را به سمتی ببرد که همواره همراه با اخلاص و با هدف رسیدن به قرب الهی باشد. دیگر پیام ماه مبارک رمضان سکوت است؛ پرحرفی در مباحث اخلاقی مورد نکوهش است و بسیاری از لغزش های انسان ریشه در پرحرفی دارد لذا سکوت و به موقع حرف زدن از دستورات بزرگان اخلاقی است چرا که سکوت تفکر را به همراه دارد و فکر مقدمه رسیدن به مقامات معنوی بالاتر است رمضان با روزه گرفتن انسان دعوت به سکوت میشود و در نتیجه تشویق به تفکرو رسیدن به مقامات بالا فراهم میشود
ایشان خاطرنشان کرد: در رمضان با دوری از خوردن و آشامیدن و مبطلات روزه قدرت اراده نیز بالا رفته و اراده انسان بر خودداری از انجام گناه و خطا تقویت می شود و در واقع روزه داری نوعی تمرین تقویت عزم و اراده است
همچنین در این نشست عبدالکریم خیامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: در جامعه شناسی انتقادی و مطالعات فرهنگی اصطلاحی به نام «طبیعی‌شدگی» داریم که درباره آندست از اعتقادات و رفتارهایی است که از سوی یک جمع یا اجتماع بدیهی انگاشته میشود و کسی درباره آنها ابهام یا سؤالی ندارد و موضوع واضح و پذیرفته شده است. یکی از آثار ماه رمضان این است که برخی از این مُسلّمات مکرّر که در زندگی ما مستمرا تکرار می‌شوند و کسی از آنها پرسشی ندارد را برهم می‌زند تا انسان را به جایگاه متعالی‌تری توجه دهد.
وی افزود: اموری چون خوردن، آشامیدن، خوابیدن و التذاذات حلال جنسی از جمله امور روزمره و عادی و مکرری است که ماه مبارک رمضان، همین روزمرگی‌ها را متوقف و جا به جا می‌کند تا به تعبیر گفتمانیست ها این روزمرگی مسلم انگاشته شده را از «عینیت یافتگی» بیندازد و توجه ها را به امری متعالی تر جلب نماید.
عضو هیئت علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق ع و استاد هادی اندیشکده فرهنگ و رسانه بیان کرد: این توقف را می توان با استفاده از چارچوب مفهومی فرمالیست های کلاسیک، نوعی افشا یا «آشنایی‌زدایی» دانست به این معنا که آنچه هنجاری و به ظاهرآشناست را با تغییر زاویه نگاه و دیگر روشها به امری تازه با تفسیری نو تبدیل می کند.می بینید که همین امور در طول ماه مبارک رمضان با تفسیری نو از سوی روزه داران و حتی غیرآنان فهم می‌شوند.
خیّامی با اشاره به مفهوم «سپهر نشانگانی» مکتب تارتو افزود: رمضان آشکارا مجموعه‌ای از نشانگانِ منسجم جامعه را تغییر می‌دهد.تغییر در ریخت شناسی شب و روز، تغییر در بازار(از گردش مالی مرتبط با تغییرات تغذیه ای تا تغییر ظاهر و پوشش و حتی کاربری برخی مغازه ها و ... )، تغییرات در ساعات اوج و فرود تردد خودروها و ترافیک، تغییر ساعت کاری ادارات و سازمانها، تغییر محتوا و آرایش سفره ها و حتی ورود عبارات و اصطلاحات مخصوص ماه مبارک در کلام و زبان روزمره و ... از سوی عموم مردم احساس می شود. این تغییرات فراگیر و همه جانبه، قدرت عبور انسانِ مسلمانِ قرن 21 از جهانی که پست مدرن ها آن را دنیای وانموده و یا حادّ واقعیت می نامند را می دهد. دنیایی که به تعبیر برخی صاحبنظران عرصه فرهنگ، انسان را در معرض گم شدگی در نشانه ها قرار داده است.
وی تصریح کرد: ماه رمضان در کنار سایر عبادات و احکام، مجموعه‌ای برای «بازتنظیمگری» ارتباطات و روابط است. در جامعه شناسی و ارتباطات، مجموعه ای از مفاهیم تخصصی برای توصیف جمع های انسانی داریم.مانند گروه، توده، همگان، اجتماع، انبوه خلق و ... . ویژگی عبادت روزه داری(خود این عبادت نه سنت های پیرامونی) به خلاف عباداتی چون نماز جماعت یا نماز جمعه یا حج و امثال آن، ایجاد جمع هایی با مجاورت فیزیکی مانند توده یا انبوه خلق نیست. در این ماه هر یک از افراد یک رفتار اعم از امساک یا افطار را به صورت همزمان اما در مکانهای مختلف انجام می دهند.یعنی نوعی اعتقاد مشابه، رفتار مشابه، همزمان، غیرمجاور و با فراگیری بالا؛ که تا حدودی مفهوم همگان (پابلیک) را به ذهن متبادر می کند، گرچه در آن تعریف هم نمی گنجد. این ویژگی در کنار سایر ویژگی هایی که بیان شد حاکی از نوعی «عقلانیت ارتباطی رمضانی» است که توانایی ایجاد یک نظم نوین ارتباطی – اجتماعی یک ماهه را در جامعه دارد.
عضو هیئت علمی اندیشکده تحلیل گفتمان راهبردی خاطرنشان کرد: ماه رمضان در کشورهای غیرمسلمان هم به دلیل تمایز خاصی که دارد ظرفیت برانگیختن توجه احترام‌آمیز را بر می‌انگیزد.چرا که نوعی امساک خودخواسته و اعتقادی در جمع اکثریتی است که به خورد و خوراک همیشگی خود مشغولند و در عین حال نه تنها هیچ مزاحمتی برای دیگران ایجاد نمی کند که حتی تا حدودی برخی استفاده های موجه و قانونی را هم از خود سلب می کند.حضور رؤسای جمهور این کشورها در سفره افطاری کارمندان مسلمان و یا توقف مسابقه فوتبال برای افطار کردن بازیکنان مسلمان، و یا حجم بالای پسندکردن(لایک کردن) تصویر افطاری قبل یا حین بازی برخی بازیکنان مسلمان بسکتبال و فوتبال نمونه این اقبال هاست.
دکتر عبدالکریم خیّامی با ذکر این نکته که بیشترین تنوع ادعیه از آنِ ماه مبارک رمضان است، با اشاره به محتوای این ادعیه و نیز توصیه ها و مستحبات این ماه مانند اطعام، «تقویت ارتباط با دیگران» در ماه مبارک رمضان را قابل توجه دانست .وی در پایان به دلیل کمبود وقت با برشمردن برخی دیگر از نظریه ها و مفاهیم تخصصی حوزه علوم اجتماعی، فرهنگ و ارتباطات همچون آستانگی ویکتور ترنر، حوزه عمومی هابرماس، هرم نیازهای ابراهام مازلو و ... .
خیامی آنها را نیز دارای ظرفیت هایی برای تبیین برخی ابعاد ارتباطی و اجتماعی ماه مبارک رمضان دانست و اضافه کرد: در رویدادها و آیین‌های ملی، «نوروز»؛ و در آیین‌های دینی ما، ماه مبارک رمضان، از چنین نظم های اختصاصی ارتباطی و نیز ظرفیت های تمایزیافتگی و اقبال جهانی برخوردارند.این دو می توانند چه از منظر دیپلماسی عمومی و گفتمانی و چه از منظر گسترش مرزهای فکری و معنوی میراث دینی و ملی اسلامی- ایرانی مورد توجه سیاستگذاران کشور با رویکرد احیای تمدن نوین اسلامی باشند.
به گزارش خبرگزاری فارس، روز گذشته سومین نشست از مجموعه نشست‌های تخصصی دوشنبه‌های سوهانک در سال جدید با موضوع «تبیین پیام‌های دینی و ارتباطی ماه مبارک رمضان» برگزار شد که در اینجا فایل صوتی نشست قابل دسترسی است.
انتهای پیام/
