به گزارش خبرنگار فارس از بجنورد؛ نان، غذای اصلی مردم و ماده اصلی تشکیل‌دهنده آن گندم است. رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع غله در خانواده غلات است. تمام قسمت‌های گندم ازجمله سبوس (لایه بیرونی)، جنین گندم و درون‌دانه (قسمت داخلی) منبع انرژی زیادی هستند.
با توجه به اینکه نان قوت قالب سفره مردم به شمار می‌رود، بنابراین دسترسی به انواع سالم، بهداشتی آن پیوسته از دغدغه‌های دولت بوده است.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، بخش قابل‌توجهی از مواد مغذی موردنیاز بدن اعم از پروتئین، انرژی، مواد نشاسته‌ای، ویتامین‌ها و به‌ویژه مواد معدنی از طریق مصرف نان تأمین می‌شود، به راین اساس تهیه، تولید و عرضه سالم و بهداشتی آن می‌تواند نقش بسیار مؤثری در حفظ سلامت افراد جامعه داشته باشد.
نکته قابل‌توجه این است که طی سال‌های اخیر مردم نسبت به استفاده از نان با آرد سفید و ظاهری زیبا از یکدیگر سبقت می‌گیرند، درحالی‌که نان‌هایی که با آرد کامل و سبوس‌دار تهیه می‌شوند، در مقایسه با نان‌های تهیه‌شده با آرد سفید ارزش غذایی بالاتری دارند.
سبوس گندم، لایه‌ی بیرونی دانه، غنی از مواد شیمیایی گیاهی و آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام لیگناها، اسید فرولیک، اسید فیتیک، آلکیل رزورسینول، لوتئین، فلاونوئیدها و ساپونین‌ها است.
به دلیل ناآگاهی‌ها از آرد سفید به‌جای آرد کامل استفاده می‌شود
آرد کامل که از گندم به دست می‌آید، خواص زیادی دارد که تعدادی از آن‌ها شامل، کنترل چاقی، افزایش سطح انرژی، جلوگیری از اختلالات متابولیک، جلوگیری از دیابت، جلوگیری از شکل‌گیری سنگ صفراوی، ارتقا سلامت زنان، جلوگیری از آسم در کودکان، سم‌زدایی کبد، پیشگیری از حمله قلبی، سلامت پوست، مو و چشم و ضد سرطان است.
همچنین به علت تبلیغات و فرهنگ نادرست، بی‌برنامگی مسئولان مرتبط و کم‌کاری کارشناسان و رسانه‌ها، مصرف نان سفید یا نان غیر خوب فراگیر شده و حتی آرد نان سنگک که در سال‌های نه‌چندان دور قهوه‌ای بود، مانند لواش، تافتون یا بربری سفید شده است.
علاوه بر این نانوایان با توجیه غیرعلمی و کارشناسی خمیر کردن آسان‌تر، پخت راحت‌تر و همچنین ماندگاری بیشتر آرد سفید نسبت به آرد گندم کامل، آرد سفید را ترجیح می‌دهند، درحالی‌که دلیل اصلی این رویکرد خطا، نداشتن آموزش مناسب، نبود نظارت کافی بر نحوه خمیرگیری، زمان توقف خمیر و پخت و همچنین کم‌توجهی مسئولان به‌ضرورت جایگزینی آرد گندم کامل به‌جای آرد سفید است.
این در حالی است که با پیگیری‌های صورت گرفته خط تولید آرد کامل در استان خراسان‌شمالی، سال گذشته به مرحله بهره‌برداری رسید اما متأسفانه به دلیل حمایت‌های انجام‌نشده و قیمت‌گذاری‌هایی که رها شد این خط تولید اندکی پس از بهره‌برداری تعطیل شد!
خط تولید آرد کامل در بجنورد راه‌اندازی شد
سیدعلی شریعت، مدیر کارخانه آرد ارمغان بجنورد دراین‌باره با اشاره به اینکه در کارخانه انواع آرد حاصل از گندم تولید می‌شود، اظهار کرد: تولید آرد کامل به‌صورت تخصصی با ماشین‌آلات خاص از کارخانه درخواست شد و بنا به پیشنهاد قرارگاه سلامت، پیشرفت و آبادانی سپاه حضرت جوادالائمه (ع) خراسان‌شمالی در کارگروه آرد و نان استان مصوب شد که این امر انجام شود.
وی بابیان اینکه کارخانه آرد ارمغان به‌صورت داوطلبانه این کار را پذیرفت، ادامه داد: بازدیدهایی از واحدهای تولید آرد کامل در استان‌های اصفهان و خراسان رضوی انجام و کار به‌صورت کامل هدف‌گذاری شد.
مدیر کارخانه آرد ارمغان بجنورد اضافه کرد: طبق بازدیدهایی که از استان‌های اصفهان و خراسان رضوی صورت گرفت، روال کار به این صورت بود که گندم یارانه‌ای نوع دو، در اختیار کارخانه‌ها تولید آرد کامل قرار داده‌شده و آرد کامل در سال گذشته با کیلویی یک هزار و ۶۰۰ تومان در سامانه غله عرضه می‌شده است.
سنگ‌اندازی‌هایی که کار تولید آرد کامل را متوقف کرد
شریعت گفت: با سرمایه شخصی چهار میلیارد تومان برای راه‌اندازی این واحد، هزینه کردم که در مردادماه سال گذشته به بهره‌برداری رسید اما متأسفانه به دلیل یک سری سنگ‌اندازی‌ها این واحد در تعطیلی به سر می‌برد.
وی یادآور شد: گندم از طریق سامانه شرکت غله خریداری می‌شود و باید آرد تولیدشده نیز در این سامانه عرضه شود، این در حالی است که تاکنون شرکت غله استان هیچ اطلاعاتی از آرد کامل را در این سامانه ثبت نکرده و به دلیل نبود درگاهی برای فروش عملاً درخواستی وجود ندارد و این واحد تعطیل‌شده است.
وی با اشاره به اینکه واحد تولید آرد کامل بر اساس مصوبه کارگروه آرد و نان استان خراسان‌شمالی راه‌اندازی شده است، گفت: لازم به ذکر است که در حال حاضر تنها قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه پیگیر فعال شدن این واحد است و مابقی دستگاه‌های همراه و مرتبط کار را رها کرده‌اند.
کارخانه آرد بجنورد، قیمت پیشنهادی کارگروه آرد و نان را نپذیرفت
مهرداد داوود زاده، سرپرست معاونت توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی خراسان‌شمالی در رابطه با خط تولید آرد کامل در این استان اظهار داشت: خط تولید آرد کامل در استان خراسان‌شمالی راه‌اندازی شده است و تولید هم صورت گرفت و ارزش غذایی آرد بر اساس بررسی‌های صورت گرفته کامل بود.
وی ادامه داد: متأسفانه به دلیل اینکه قیمت پیشنهادی از سمت کارگروه آرد و نان استان برای خرید آرد کامل از کارخانه موردقبول این واحد قرار نگرفت و دلیلشان این بوده که قیمت ارائه‌شده صرفه اقتصادی ندارد، این واحد تولیدی تعطیل‌شده است.
آرد کامل در بجنورد به‌زودی قیمت‌گذاری می‌شود
داوود زاده اضافه کرد: لازم به ذکر است که بر اساس هماهنگی‌های انجام‌شده، پنج واحد نانوایی نیز به‌صورت پایلوت و داوطلب برای پخت نان با آرد کامل آمادگی‌شان را اعلام کردند، اما به دلیل اینکه تاکنون آرد کامل تولید نشده، نان کامل هم پخت نشده است.
این مقام مسئول گفت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته برای راه‌اندازی این خط تولید، به‌زودی جلسه کارگروه آرد و نان با اولویت توجه به این موضوع در سال جدید برگزار و قیمت نهایی مصوب خواهد شد.
تاکنون متقاضی خرید آرد کامل در خراسان‌شمالی اعلام‌نشده است
جلال موسوی، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی خراسان‌شمالی در رابطه با نبود درگاه فروش آرد کامل در سامانه سازمان غله استان توضیح داد: حدود سه ماه گذشته، گزینه عرضه آرد کامل در سامانه سیما (سامانه یکپارچه مدیریت آرد کشور) ایجاد و قیمت مشخص‌شده، اما تاکنون تقاضایی برای خرید وجود نداشته است.
وی با اشاره به اینکه سازمان غله برای عرضه آرد کامل هیچ‌گونه مشکلی ندارد، ادامه داد: بر اساس روال، متقاضیان درخواست‌ها را به کارگروه آرد و نان اعلام می‌کنند و بعدازآن به سازمان غله برای دریافت آرد معرفی می‌شوند.
موسوی گفت: این در حالی است که تاکنون از سمت کارگروه آرد و نان، متقاضی خرید آرد کامل ابلاغ نشده است.
گندم، غذایی استراتژیک و بسیار پراهمیت است
حجت‌الاسلام محمد شمسایی، معاون سلامت قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه حضرت جوادالائمه (ع) خراسان‌شمالی دراین‌باره اظهار کرد: با توجه به اینکه نان قوت غالب مردم است و تمامی اقشار جامعه از آن استفاده می‌کنند، ارزش سلامت آن از مابقی غذاها موردتوجه است.
وی با اشاره به اینکه از ۵۵ ماده غذایی که روزانه موردنیاز بدن انسان است، ۵۴ مورد به‌وفور در گندم قرار دارد، ادامه داد: گندم، غذایی استراتژیک و بسیار پراهمیت است، اما این مواد در صورتی وارد بدن خواهد شد که کمترین میزان سبوس‌گیری از آن انجام شود.
حجت‌الاسلام شمسایی گفت: طبق بررسی مقاله‌های علمی وقتی بیش از ۱۰ درصد سبوس‌گیری از گندم انجام می‌شود، 85 درصد املاح و ارزش غذایی آرد، از بین می‌رود و این ضربه سنگینی بر تغذیه است.
وی با اشاره به اینکه بر اساس میانگین کشوری، سبوس‌گیری از آرد تا ۴۵ درصد انجام می‌شود که درواقع آرد فاقد هرگونه مواد مغذی می‌شود، گفت: به راین اساس برای بالا بردن ارزش غذایی آرد در خراسان‌شمالی، با همکاری دستگاه‌های علوم پزشکی، سازمان غله و جهاد کشاورزی، درصد سبوس‌گیری آرد در استان از ۱۸ درصد به ۱۵ درصد رسید، اما باید این میزان به کمتر از ۱۰ درصد برسد.
تعطیلی واحد تولید آرد کامل بجنورد به دلیل عدم‌حمایت مسئولان
این مقام مسئول با اشاره به اینکه در این حوزه با بازدید از استان‌های موفقی همچون اصفهان و خراسان رضوی در زمینهٔ تولید آرد کامل و نان انجام شد و طبق مشاهدات کار، مدیر کارخانه آرد شریعت آشخانه، به‌صورت داوطلبانه اقدام به ایجاد تولید آرد کامل در استان را آغاز کرد.
وی بابیان اینکه با سرمایه‌گذاری چهار میلیارد تومانی، کارخانه آرد، واحد تولید آرد کامل در مردادماه سال گذشته به بهره‌برداری رسید، گفت: اما به دلیل حمایت‌هایی که از سمت دستگاه‌های مرتبط ازجمله استانداری انجام نشد، در حال حاضر این واحد تعطیل شده است.
حجت‌الاسلام شمسایی خاطرنشان کرد: بهره‌گیری از این واحد، به ورود جدی استانداری در این زمینه نیازمند است، زیرا باید استانداری سهمیه گندم مشخصی را برای تولید آرد کامل تعیین و قیمت فروش و عرضه آرد و نان کامل نیز تعیین تکلیف شود.
تولید نان با آرد کامل در خراسان‌شمالی انجام نمی‌شود
این مقام مسئول با اشاره به اینکه در حال حاضر تولید نان با آرد کامل در خراسان‌شمالی وجود ندارد، گفت: تعدادی از نانوایی‌ها به‌صورت پایلوت این طرح را پذیرفتند، اما به دلیل مشخص نشدن قیمت آرد و نان تاکنون پخت صورت نگرفته است.
وی با اشاره به اینکه، تولید نان با آرد کامل ازلحاظ ظاهری در مقایسه با آرد سفید یا ۱۸ درصد رنگ تیره‌تری دارد، برای توجیه و آموزش مردم اقدام خاصی صورت گرفته است، توضیح داد: از رسانه‌ها کارهای تبلیغی آغازشده، علاوه بر این طی جلسه با معاون بهداشت استان، مقرر شد که تمام نانوایی‌های استان مزایای نان کامل را به‌صورت بنر در نانوایی‌ها نصب کنند، همچنین معاونت سلامت قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه استان که با مبلغان سلامت در مکان‌هایی همچون دانشگاه‌ها، مساجد، محلات، مدارس، موضوع فواید نان کامل را ارائه دهند.
این مقام مسئول یادآور شد: در حال حاضر ۲۰ درصد ایرانیان در کشور، فشارخون بالا دارند، به اذعان وزارت بهداشت ۷۵ درصد قابل‌درمان نیست و مابقی باید تا زمان حیات با دارو همراه باشند.
قند موجود در آرد سفید، دو برابر آرد کامل است
وی بابیان اینکه یکی از عوامل فشارخون بالا استفاده از نان سفید است که مردم به دلیل عدم آگاهی، در استفاده از نان سفید سبقت می‌گیرند، گفت: مهم‌ترین عامل فشارخون بالاچاقی است، نان و آرد سفید به دلیل نشاسته زیاد باعث چاقی و نهایت فشارخون بالا می‌شوند.
حجت‌الاسلام شمسایی بابیان اینکه قند موجود در آرد سفید، دو برابر آرد کامل است، گفت: برای جبران مشکل کم‌خونی زنان، داروهای شیمیایی دارای آهن و اسیدفولیک استفاده می‌شود، در حائل که آرد کامل دارای این مواد است و قطعاً نیازی به دارو نیست.
این مقام مسئول یادآور شد: مشکلات پوست و مو امروزه خیلی شایع شده، درحالی‌که در فرآیند سبوس‌گیری، جوانه گندم به‌صورت تخصصی خارج می‌شود و به کارخانه‌های تولید کرم فروخته می‌شود، اما می‌توانست با عدم سبوس‌گیری از سرطان و پوست و مو حمایت کرد.
نان تهیه‌شده از آرد کامل، ارزش غذایی بالایی دارد
طاهره عربی، مدیر نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی در خصوص ارزش تغذیه‌ای نان کامل، اظهار داشت: در الگوی تغذیه‌ای یک فرد سالم، استفاده از انواع غلات به‌عنوان گروه پایه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه گندم یکی از غنی‌ترین غلاتی است که در طبیعت یافت می‌شود و اغلب ویتامین‌های گروه B، مواد معدنی ازجمله آهن، کلسیم، منیزیم، روی را در خود جای‌داده است، ادامه داد: مهم‌ترین محصولی که از آرد گندم به دست می‌آید، نان است که در سراسر دنیا از ارزش و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و به‌عنوان غذای اصلی محسوب می‌شود.
عربی بابیان اینکه نان باارزش غذایی بالا، نانی است که از آرد کامل تهیه می‌شود، گفت: گندم دارای قسمت‌های مختلفی ازجمله سبوس، جوانه گندم و آندوسپرم است که سبوس خارجی‌ترین لایه دانه و امروز فواید آن بر کسی پوشیده نیست، زیرا بر اساس مطالعات مختلف هیچ ماده غذایی جهت تسهیل و بهبود عملکرد دستگاه گوارش با سبوس برابری نمی‌کند.
این مقام مسئول یادآور شد: به‌مرور با افزایش جمعیت تقاضا برای انواع مواد غذایی و به‌تبع آن تقاضا برای انواع غله، نان هم زیاد شد که این تقاضاها تأثیر زیادی در فرآیند آردسازی داشته، به صورتی که تولید آرد از دستگاه‌های چکشی و سنتی به روش‌های صنعتی تبدیل کرد.
وی بابیان اینکه در فرآیند تولید آرد، زمانی که سبوس از ترکیب آرد خارج می‌شود، مواد معدنی زیادی از بین می‌رود، افزود: بعد از انجام سبوس‌گیری با درصد بالا، بخش نشاسته‌ای و کربوهیدراتی آرد باقی می‌ماند که اثر چاق‌کنندگی و افزایش قند خون را دارد.
میزان نگه‌داری آرد کامل در مقایسه با سایر آردها بالاست
عربی بیان داشت: نکته قابل‌توجه این است که میزان نگه‌داری آرد کامل در مقایسه با سایر آردها بالاست.
وی گفت: با توجه به پیگیری‌هایی که در استان خراسان‌شمالی صورت گرفت، در گروه کاری، سلامت و امنیت استان این موضوع مطرح‌شده است و با همکاری یک واحد آرد در خراسان‌شمالی دستگاه‌های تولید آرد کامل وارد استان شد و در کارخانه شریعت مستقر و قابلیت تولید آرد کامل در خراسان‌شمالی ایجادشده است.
مدیر نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی بیان داشت: تولید آرد و نان با آرد کامل در این واحد تولیدی ، انجام شد و بعد از آزمایش‌های صورت گرفته، ارزش غذایی بالایی نان مشهود بود.
عربی گفت: مردم باید با افزایش آگاهی‌ها در حوزه استفاده از آرد کامل و نان تولیدشده با این آرد، سلامتی‌شان را حفظ کنند.
این مقام مسئول اظهار داشت: همچنین، سایر دستگاه‌های متولی این امر، پای‌کار باشند و با تعیین ارزش ریالی نان تولیدشده با آرد کامل، کمک کنند تا تولید آرد از این دستگاه وارد چرخه مصرف استان شود.
لازم به توجه است که با ترکیب روش‌های سنتی ایرانی و مدرن هم می‌توان به‌صورت کامل دغدغه‌های مطرح در مورد احتمال بروز برخی عوارض استفاده از فیبر گندم را برطرف کرد تا بتوان از این ماده غذایی بهره کامل گرفت.
کارشناسان بر این نکته تأکید می‌کنند که ادامه شیوه کنونی تولید آرد سفید برای پخت نان هیچ توجیهی ندارد و در حقیقت میلیاردها ریال هزینه می‌کنیم تا ضروری‌ترین بخش گندم با خواص فراوان تغذیه‌ای با اثر قطعی افزایش سلامتی از سفره غذایی ایرانیان حذف شود و بیماری تولید کند.
با توجه به این واقعیت‌های غیرقابل‌انکار اقتصادی، درمانی، سلامتی و تغذیه‌ای، باید هم‌زمان بافرهنگ سازی سراسری و استفاده از رسانه‌ها، نگاه منفی مردم به نان تیره را تغییر داد تا دریابند بدون هیچ هزینه اضافی و درمان شیمیایی یا پزشکی می‌توانند از خطر ابتلا به بیماری‌های مهلک کم کنند.
انتهای پیام/آ/ی
