خبرگزاری فارس - اردبیل| علی لطفی: پیشرفت تکنولوژی در طول چندین سال گذشته و تلفیق کرونا با سبک زندگی مردم و دور شدن بیشتر ما از کتاب و کتابخوانی معضلی است که باید به طور جدی به آن پرداخت. در همین راستا نویسنده اردبیلی معتقد است که کتاب نه تنها یک سرگرمی مفید بلکه یک انتقال دهنده مهم فرهنگی به‌شمار می‌رود.
امروز در دفتر کار محمود مهدوی واقع در حوزه هنری شهر اردبیل، مهمان این نویسنده توانمند اردبیلی بودم. وی یکی از نویسنده‌های باتجربه اردبیلی و بانی کارگاه داستان‌نویسی بوده که هم اکنون در حوزه هنری استان اردبیل مشغول به فعالیت است.
صحبت با یک نویسنده و مخصوصا خاطره‌نویس که همواره در نوشتن کتب و آثار، خودش مصاحبه‌گر بوده و نه مصاحبه شونده، هم برای من و هم برای وی جذابیت خاصی داشت. ثبت و تالیف تعداد بسیاری آثار ارزشمند در قالب رمان؛ داستان و انتشار خاطره‌های ماندگار بسیاری از رزمندگان دوران دفاع مقدس و نقل قول‌هایی که رزمندگان و آزاده‌های دفاع مقدس در گفت‌وگو با مهدوی داشتند، تجربه متفاوتی بود که من را ترغیب به گفت‌وگو با این نویسنده گران‌قدر کرد.
فارس: خود را معرفی کرده و بگویید که چگونه به نویسندگی علاقه پیدا کرده و اولین اثر خود را چگونه نوشتید؟
مهدوی: من متولد سال ۱۳۵۱ در اردبیل هستم و به واسطه علاقه‌مندی به تئاتر و نمایش صحنه از دوران تحصیل در مدرسه و از سال ۱۳۶۶ وارد دنیای بازیگری و تئاتر شدم. علاقه مفرط من به نمایش بصری و اجرای تئاتر که به وفور جذابیت بیشتری برایم نسبت به سینما داشت، از همان دوران نوجوانی مرا مجاب کرد که به‌رغم عشق و علاقه فراوان و استعدادی که در خود حس می‌کردم، علاوه بر هنر بازیگری، در حیطه نمایش‌نامه‌نویسی و داستان نویسی نیز به طور جدی فعالیت نمایم.
فعالیت من در زمینه نمایش نویسی تا سال ۱۳۷۴ ادامه داشت. در این سال، بنا به آشنایی با مرحوم مجید واحدی زاده، چند نمونه از طرح و نمایشنامه‌های خود را به وی نشان دادم. از طرح‌های نوشته شده، نمایشنامه «زه آشوب» بسیار مورد پسند مرحوم واحدی زاده قرار گرفت و پس از اندکی بازنگری، این نمایشنامه به اجرا درآمد و توانست جایزه رتبه اول بهترین نمایشنامه را در استان به دست آورد. این موفقیت بیشتر به این دلیل که پس از ۱۰ سال، یک نمایشنامه از استان اردبیل به جشنواره فجر راه پیدا کرد برایم حائز اهمیت است.
فارس: به غیر از نویسندگی به چه کارهای دیگری مشغول هستید؟
مهدوی: بنده از سال ۱۳۷۶، بانی و پایه‌گذار کارگاه داستان‌نویسی و مسؤول ادبیات پایداری در استان اردبیل بوده و تاکنون نیز در این کارگاه ادبی مشغول به فعالیت هستم. علاوه بر آن به نوشتن نمایشنامه و ترجمه مجموع داستان‌ها و چاپ و ارائه آنها در کشور آذربایجان پرداخته و در کنار آنها به تدریس نیز می‌پردازم.
فارس: چرا تئاتر و نمایش را به عنوان حیطه تخصصی فعالیت خود در نویسندگی انتخاب کردید؟
مهدوی: هیجان و جذابیت بالای تئاتر و شور و شعفی که از اجرای صحنه به من دست می‌داد، من را به سوی خود جذب کرد. به گونه‌ای که حتی در مقطع فعلی نیز با دیدن نمایش‌های روی صحنه، احساس زنده بودن و انرژی بسیاری به من دست می‌دهد. این یک واقعیت است که نمی‌شود آن را انکار کرد. هیجانی که در تئاتر و نمایش صحنه وجود دارد به هیچ وجه در سینما یافت نمی‌شود.
خاطره‌نویسی زندگی شهدا و رزمندگان دفاع مقدس معنویت خاصی دارد
فارس: چه شد که طی سالیان اخیر، از نمایشنامه نویسی به نوشتن خاطرات و داستان‌ها رو آوردید؟
مهدوی: با توجه به اینکه نوشتن خاطرات شهیدان، جانبازان و آزادگان، هم از معنویت و ارج و قرب بیشتری برخوردار بوده و هم با توجه به ارزش والای رزمندگان در هشت سال جنگ تحمیلی،که به نوعی همه ما مدیون آنها هستیم؛ تصمیم گرفتم که علاوه بر نوشتن داستان و نمایشنامه، خاطرات و داستان‌های شهیدان و آزادگان را نیز به آثار خود اضافه کنم.
فارس: بهترین خاطره شما از هم صحبتی با افراد چه بود؟ با کدام خاطرات گریه کرده یا خندیدید؟
مهدوی: در یکی از روستاهای گرمی که برای مصاحبه با یکی از خانواده‌های شهدای این روستا رفته بودیم، به یک باره باران شدیدی بارید و باعث قطعی برق در تمام روستا شد. به منزل والدین شهید که رسیدیم، حیاط خانه را بسیار تر و تمیز و شسته شده دیدیم.
پس از چند دقیقه که آماده بودیم به دلیل نبود برق مصاحبه را در حیاط بگیریم، برق آمد و داخل خانه شدیم. حین مصاحبه با خواهر و پدر شهید، مادر شهید را می‌دیدم که حال مساعدی نداشت و دقایقی می‌شد که سخنانی را زیر لب می‌گفت.
در گفت‌وگو با پدر شهید وقفه‌ای انداختم و حال مادر شهید را جویا شدم. مادر شهید که حال مساعدی نداشت گفت که صبح همین روز که قرار بود برای مصاحبه بیایید، فرزند شهیدم که سال‌ها بود به خواب من نیامده بود، به خوابم آمد و گفت که مهمان دارید اما ممکن است که مهمان نتواند به خانه بیاید به همین خاطر حیاط را آب و جارو بزنید.
پس از شنیدن این سخنان از مادر شهید، و دیدن حیاط‌تر و تمیز در ابتدای ورود به خانه، همگی بسیار شوکه شده بودیم. این خاطره یکی از ماندگارترین خاطرات من محسوب می‌شود.
فارس: در مورد آخرین اثر خود یعنی کتاب "پیچ مایلر" به ما بگویید. چرا این نام را انتخاب کردید؟ جلد جذاب روی کتاب چه ارتباطی با نام آن دارد؟
مهدوی: تالیف این کتاب در سال ۱۳۹۸ شروع شد و حدود ۹ ماه زمان برد.کتاب در مورد خاطرات آزاده، غلام حیدری نوشته شده که اصالتا اهل خراسان است. در مورد نام انتخابی این کتاب باید گفت که گویا در آن منطقه جنگی که آقای حیدری حضور داشتند، یک مسیر پیچی وجود داشته که بسیار برای رانندگان کامیون مایلر که مواد غذایی و مهمات را حمل می‌کردند، صعب العبور بوده و همواره با مشکلات زیادی از جانب نیروهای عراقی مواجه بوده‌اند. مدت‌ها که گذشت این پیچ سر زبان رزمنده‌ها افتاد و ما هم به همین دلیل تصمیم گرفتیم این نام را برای کتاب انتخاب کنیم.
فارس: کمی در خصوص این کتاب توضیح بدهید؟
مهدوی: یکی از روزهای آبان ۱۳۹۸، یکی از دوستان داستان‌نویس و همشهری زنگ زد و گفت آقای سرهنگی گفته‌اند که به تهران بروم و خاطرات یکی از آزاده‌ها را ضبط کنم.
خاطره‌نویسی را از استاد سرهنگی یاد گرفته‌ام. یکی از روزهای آذر ماه طبق هماهنگی‌های انجام شده، خودم را به آنجا رساندم. از دم در مرا به اتاق حاج آقا غلام حیدر حیدری بردند.
روحانی بلند قدی که در همان دیدار اول مرا با خوش‌رویی تحویل گرفت. بعد از گپ و گفتی کوتاه و صرف چای، کتاب‌هایی که پیش‌تر نگاشته بودم را نشان‌شان دادم و گفتم که به لطف خدا قرار است کتاب شما نیز یکی مانند همین آثار باشد. سپس شروع به ثبت خاطرات این رزمنده کردم و ضبط خاطرات از عصر تا ساعت ۲۲:۳۰ شب طول کشید.
روز بعد نیز کارمان را ادامه دادیم. پنجشنبه به خانه‌شان در قم رفتیم. بین راه نیز فرصت را غنیمت شمردم و دستگاه ضبط صدا را روشن کردم و به ضبط خاطرات پرداختم. روز بعد پس از زیارت کوتاهی از حرم حضرت معصومه، به خانه این رزمنده برگشتیم و پس از مدت کوتاهی اقامت در تهران، اواسط آذر به اردبیل رفتم.
ساعات بسیاری صرف تعریف خاطرات این کتاب ارزشمند شد. علاوه بر بار اول، دفعه‌ای دیگر نیز خدمت این روحانی بودم و با احتساب دو سفر قبلی، حدود بیست ساعت خاطره ضبط کردیم و آلبوم‌ها را مرور می‌کردیم.
هربار با مرور آلبوم‌ها خاطرات جدیدی به یاد می‌آورد و تعریف می‌کرد و من هم ضبط می‌کردم. همین موضوع یکی از دلایل جذابی است که من بیش از داستان‌نویسی، به خاطره نویسی علاقه‌مند هستم. کوتاه بودن و ثلیث بودن جملات و سادگی و خوانایی کلمات از نکات ویژه‌ای است که باید در خاطره‌نویسی رعایت شود.
در خاطره‌نویسی باید با راوی داستان همراه بود و سوال‌هایی نپرسید که باعث رنجش یا خستگی راوی شود. راوی باید با مخاطب خود احساس راحتی کند تا بتواند تمامی احساسات خود را به راحتی بروز دهد.
هنرمندان کشور، حالِ خوبی ندارند/ هنر، وسیله‌ای برای تبلیغ نمایش افراد خاص شده است
فارس: اصلی‌ترین دغدغه فعلی نویسندگان چیست؟
مهدوی: متاسفانه هنرمندان و مخصوصا نویسندگان، شرایط خوبی را سپری نمی‌کنند. هم از لحاظ درآمد و هم از لحاظ ارزش گذاشتن به این قشر، توجه خاصی به هنرمندان نمی‌شود. البته طی سالیان اخیر، با اهدای کارت هنر و به وجود آمدن بستری برای بیمه هنرمندان،کمی از دغدغه ما کاسته شده اما باز هم نمی‌توان گفت که شرایط ایده آل، در سطح یک هنرمند در جامعه حاکم است.
مخصوصا با آمدن ویروس کرونا این مشکلات تشدید یافته و به همین دلیل است که اکثرا ترجیح می‌دهند علاوه بر فعالیت در رشته هنری‌ای که در آن صاحب مهارت هستند، یک شغل ثابت دیگر نیز برای تامین مخارج خود داشته باشند که این اصلا در شان یک هنرمند نیست.
متاسفانه بودجه‌های اختصاص یافته برای رشد و تکامل هنر در حوزه‌های هنری، مبلغ آن‌چنان زیادی نیست و همین امر سبب بروز مشکلات زیادی برای فعالان در این حوزه می‌شود. چنین مسائلی و مشکلات اقتصادی که به وجود آمده و ناشی از کم ارزش جلوه دادن هنر است، انگیزه و قدرت تفکر لازم را از هنرمندان می‌رباید.
فارس: با توجه به سابقه ۳۴ ساله شما در زمینه نویسندگی، توصیه شما برای جوانان و نوجوانانی که می‌خواهند وارد عرصه هنر و نویسندگی شوند، چیست؟
مهدوی: عشق و علاقه هر فرد به یک رشته هنری می‌تواند آن شخص را تا قله‌های بالای موفقیت و کامیابی بکشاند به شرطی که یک سری اصول را رعایت کنند. توصیه من به تمامی دوست‌داران هنر این است که علاوه بر وقت گذاشتن به نویسندگی یا رشته هنری محبوب خود، تحصیلات آکادمیک و مدرک دانشگاهی رشته تحصیلی خود را نیز اخذ کنند و صرفا به عشق و علاقه هنری خود بسنده نکنند. در همین زمینه، حوزه هنری نیز کلاس‌های سودمندی برگزار می‌کند که برای علاقه‌مندان در رشته‌های هنری دلخواه می‌تواند مفید واقع شود.
والدین، برای ترویج کتابخوانی در بین کودکان پیش قدم شوند
فارس: به نظرتان مشکل اصلی مطالعه کم در بین مردم چیست؟ چه اقداماتی باید صورت بگیرد تا سرانه مطالعه افزایش یابد؟
مهدوی: با افزایش چشم‌گیر تکنولوژی و روی کار آمدن فضای مجازی و همه‌گیر شدن استفاده از موبایل و تبلت به خصوص در بین کودکان و نوجوانان، جوامع بشری با معضلی بزرگ مواجه شده‌اند. در همین راستا والدین کودکان، باید با اقدامی سنجیده، خودشان پیش‌قدم شده و کتاب خواندن را در خانواده ترویج دهند.
در ارتباط با بحث آسیب‌شناسی مطالعه در جامعه، معضل دیگر شاید به نحوه تالیف کتب آموزشی مربوط باشد. دانش‌آموزان با مطالعه کتب درسی و انجام تکالیف بیش از اندازه در کلاس یا منزل، به کلی از مطالعه خسته و دلسرد می‌شوند. با این وجود نمی‌توان نقش مهم خانواده در میزان مطالعه سرانه کتاب یا مدیریت استفاده از موبایل و تبلت را در بین کودک و نوجوان نادیده گرفت.
به گزارش خبرگزاری فارس، هنر و فرهنگ همواره دو جزء جدایی‌ناپذیر از هم بوده‌اند که مردم یک جامعه برای پیشرفت ذهنی و تکامل خود، به هر دوی آنها نیاز دارند. به همین دلیل باید بکوشیم تا با افزایش مطالعه و بهبود سبک زندگی خود، گامی بلند در راستای حفظ و ترمیم این دو عنصر حیاتی جامعه برداریم.
انتهای پیام/۳۴۶۳/ی
