به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، کارشناسان و تحلیلگران سیاسی بر این باورند که افزایش نزدیکی دولت هند به آمریکا و رژیم صهیونیستی، بر روابط سنتی آن با ایران که زمانی بزرگترین تأمین‌کننده نفت خام هند بود، تأثیر گذاشته است.
به نوشته خبرگزاری «اسپوتنیک»، مقام‌های هند در ماه گذشته به همراه آمریکا، رژیم صهیونیستی و امارات عربی متحده برای تشکیل یک بلوک منطقه‌ای گرد هم آمدند و تل‌‌آویو در این‌باره گفت که این بلوک بدان‌دلیل ایجاد شد که چهار کشور ارزیابی‌های مشابهی درباره رویدادهای منطقه‌ای دارند.
«تلمیذ احمد» سفیر سابق هند در عربستان سعودی، عمان و امارات در مصاحبه‌ای با اسپوتنیک در مورد سیاست در حال تحول دهلی نو در قبال ایران در زمان نخست وزیری «نارندرا مودی» صحبت کرد. احمد بر این باور است که هند با تبعیت آشکار از سیاست آمریکا، نه تنها در قبال ایران، بلکه با سایر کشورهای منطقه نیز به «منافع خود» آسیب رسانده است.
خبرنگار اسپوتنیک از احمد پرسید: «روابط هند با ایران در دوره نخست وزیری نارندرا مودی را چگونه توصیف می‌کنید؟ آیا روابط هند با ایران، به روابط این کشور با آمریکا بستگی دارد؟».
این دیپلمات کارکشته هندی نیز این‌گونه پاسخ داد: «روابط هند با ایران همواره دستخوش هوس‌های روابط این کشور (هند) با ایالات متحده بوده است. با این حال، آنچه در دوره اخیر من را نگران کرده است، موافقت کامل هند با آنچه دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ آغاز کرد، است. در حالی که هند در توسعه یک رابطه امنیتی اساسی با آمریکا مشارکت داشته اما برای سیاست‌گذاران هندی کاملاً ممکن بود که به واشنگتن بگویند منافع دهلی‌نو در حفظ روابط باثبات با تهران است».
تلمیذ احمد توضیح داد: «هند در حال تبدیل شدن به بخشی از دستور کار آمریکا در مورد ایران است. اخیراً، تصویری که دهلی‌نو از خود منعکس کرده این است که منافع خود را تابع ایالات متحده نموده است، حتی اگر هر کاری که آمریکا انجام داده طبق قوانین بین المللی، غیرقانونی باشد. ولی ایران بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هیچ اقدام غیرقانونی انجام نداده بود».
وی تحلیل کرد: «نه تنها هند با ایران در یک منطقه ساکن است بلکه هر دو دارای پیوندهای تمدنی چند هزار ساله هستند و منافع ژئوپلیتیک، اقتصادی و امنیتی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. در حالی که هند موفق شد از تحریم‌های آمریکا مرتبط با برجام در رابطه با مشارکت خود در بندر چابهار معاف شود، اما ترسی که واشنگتن با تحریم‌های خود ترویج کرد، شرکت‌های هندی را از سرمایه‌گذاری در چابهار و تکمیل نقش هند در توسعه بیشتر بندر و زیرساخت‌های اطراف آن منصرف کرد».
احمد ادامه داد: «هند همیشه به آمریکایی‌ها نشان داده که تابع منافع خود خواهد ماند. اما آمریکایی‌ها در مورد منافع منطقه‌ای و فوری ما همان رفتار متقابل را از خود نشان نداده‌اند».
سوال دیگر اسپوتنیک از این دیپلمات هندی، این بود: «آیا شما معتقدید که دولت بایدن نسبت به دولت قبلی خود سیاست معتدل‌تری را در قبال ایران اتخاذ کرده است؟ و آیا تغییر دولت در واشنگتن به نفع روابط هند و ایران بوده است؟»
وی در این‌باره توضیح داد: «صادقانه بگویم، در شرایط واقعی تغییر چندانی ایجاد نشده است. در حالی که جو بایدن در ابتدا نشان داد که بازگشت آمریکایی‌ها به برجام برای او اولویت است، این واقعیت نیز باقی است که شش دور مذاکرات انجام شده و ایالات متحده هنوز باید به توافق بازگردد. در رابطه با هند، متذکر می‌شوم که دهلی‌نو تخصیص بودجه سالانه خود را برای بندر چابهار در آغاز سال جاری (پس از روی کار آمدن بایدن) تقریباً دو برابر کرد. با این حال، با توجه به اینکه تحریم‌ها همچنان پابرجا هستند، تا سال آینده منتظر می‌مانیم تا ببیینم واقعاً چقدر از بودجه تخصیص یافته، استفاده شده است».
احمد با اشاره به پیروزی آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر در ایران، اظهار داشت: «همچنین می‌خواهم در اینجا اشاره کنم که اخیراً تلاش‌هایی از سوی دولت مودی برای تعامل مجدد با ایران پس از پیروزی رئیس‌جمهور ابراهیم رئیسی در انتخابات، علی‌رغم حذف تهران از چارچوب استراتژیک دهلی نو، صورت گرفته است. در حالی که هند گفت‌وگو با دولت جدید تهران را آغاز کرده است، اما تاکنون من هیچ مدرکی مبنی بر ارائه چیزی مشخص از سوی هند ندیده‌ام که بافت کلی روابط دوجانبه را تغییر دهد».
وی در پاسخ به این سوال که داشتن روابط گرم و دوستانه با ایران برای منافع ژئواستراتژیک هند چقدر حیاتی است، تصریح کرد: «ایران حضور ژئوپلیتیکی بسیار گسترده ای در منطقه دارد. این کشور خط ساحلی بسیار طولانی دارد. همچنین ارزش کلی استراتژیک آن برای هند تنها با این واقعیت افزایش می‌یابد که با پاکستان و افغانستان و همچنین با [کشورهای] آسیای میانه مرز مشترک دارد. این کشور به طور موثر در غرب آسیا، آسیای مرکزی و همچنین جنوب آسیا نقش‌آفرینی می‌کند».
این دیپلمات سابق هندی اضافه کرد: «البته، [ایران] همچنین یک تأمین‌کننده بزرگ انرژی است و به طور سنتی به عنوان بزرگترین تأمین‌کننده نفت خام برای دهلی‌نو رتبه‌بندی می شود. جغرافیای آن همچنین این کشور را به یک مرکز ارتباطی منطقه‌ای مهم تبدیل می‌کند».
اسپوتنیک در ادامه پرسید: «نقش هند را در گروه چهارجانبه به همراه اسرائیل، امارات و آمریکا که ماه گذشته رونمایی شد، چگونه می‌بینید؟»
احمد در این‌باره پاسخ داد: «آن گروه چهارجانبه برای من معنی ندارد. قبل از اینکه به پیش‌زمینه نگاه کنید، باید به زمان‌بندی [تشکیل] آن نگاه کنید. من فکر نمی‌کنم که گروه جدید برای غرب آسیا یا هند ارزش استراتژیک داشته باشد. صادقانه بگویم، برای هند، عضویت در گروه جدید فقط یک ترفند تبلیغاتی از سوی دولتی است که از نظر دستاوردهای سیاست خارجی خود چیز زیادی برای نشان دادن ندارد. من فکر می‌کنم که گروه جدید با گذشت زمان از بین خواهد رفت».
وی درباره اینکه «آیا توسعه روابط نزدیکتر با واشنگتن، نتیجه معکوسی برای هند در منطقه داشته»، گفت: «در ۱۵ سال گذشته، هند به طور پیوسته روابط استراتژیک و دفاعی خود را با ایالات متحده ارتقا داده است. برای من، این یک سیاست سنجیده نیست. این یک نوع واکنش عجولانه به یک چالش خاص یعنی همان ظهور چین است».
این دیپلمات هندی در پایان گفت: «با این حال، سیاست حامی آمریکا که هند در واکنش به این چالش در پیش گرفته است، آن چنان که باید به نفع منافع هند نبوده است. برعکس، من استدلال می‌کنم که این تمایل آشکار به طرفداری از آمریکا ممکن است به بدتر شدن روابط با چین کمک کرده باشد و احتمالاً به بن بست ادامه‌دار [در منطقه] لداخ منجر شده است».
روز چهارشنبه «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در سومین نشست گفت‌وگوی امنیت منطقه‌ای به دهلی‌نو سفر کرده بود، نخست‌وزیر هند دیدار و گفت‌وگو کرد.
مودی نیز در دیدار با شمخانی نسبت به دیدار با آیت‌الله رئیسی در آینده نزدیک ابراز امیدواری کرد. (جزئیات بیشتر)
انتهای پیام/
