خبرگزاری فارس- حوزه شهری- سودابه رنجبر: دکتر «علی آقا محمدی» عضو تشخیص مصلحت نظام بارها در گفته‌هایش اعلام کرده است که در برابر اهالی کم برخوردار احساس شرمندگی می‌کند چراکه آن‌ها بزرگ‌ترین حق را بر گردن انقلاب دارند. عضو تشخیص مصلحت نظام تمام هم‌وغم خود را گذاشته تا بتواند تحولی عظیم در این محله‌ها بانام «طرح تحول در محله‌های کم برخوردار» ایجاد کند.
آقا محمدی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری فارس که در محله هرندی و در تکیه آقا مرتضی انجام شد از پیشرفت پروژه‌های اشتغال‌زایی، تأمین مسکن، فعال کردن تیم‌های متعدد ورزشی به‌خصوص فوتبال خیابانی و دست‌آخر راه‌اندازی طرح پزشک خانواده به‌صورت خاص در محله هرندی خبر می‌دهد و می‌گوید: «محله هرندی در پایتخت یکی از آسیب‌پذیرترین محله‌هاست تا ۱۰ سال دیگر با مراقبت‌های ویژه و تأمین زیرساخت‌ها این محله یکی از متحول‌ترین محله‌های شهر تهران خواهد شد». در این گفت‌وگو با ما همراه باشید.
**با توجه به اینکه مدتی است تحقیق و پژوهش در مورد محله‌های کم برخوردار در سراسر کشور انجام می‌شود. چند محله در کل کشور جزی کم برخوردارها هستند؟ اصلی‌ترین نیازهای این محله‌ها چیست؟
حدود ۲۰۲۰ محله کم برخوردار در کشور شناسایی‌شده است. که محله هرندی در منطقه ۱۲ به‌عنوان محله پایلوت قرارگرفته است. البته هم‌زمان در محله‌های سراسر کشور نیز کار انجام می‌شود. بیشتر نیازهای اساسی در محله‌های کم برخوردار درمان، اشتغال و مسکن و تفریح، ورزش، سلامت و...است. مسئله درمان و ارجاع در محله‌هایی مطرح است که اغلبشان بیمه نیستند و پرداخت هزینه‌های درمان برای آن‌ها مقدور نیست. این افراد هرروز گرفتارتر می‌شوند و مشکلات جسمی و روحی‌شان بیشتر می‌شود. یکی از طرح‌هایی که پیش‌ازاین مطرح شد این بود که هر خانواده ایرانی، یک پزشک داشته باشد. این طرح در محله هرندی کلید خورد. قبلاً طرح پزشک خانواده در دو استان فارس و مازندران انجام‌شده بود.
**در اولین قدم برای حفظ سلامت اهالی محله‌های کم برخوردار چه اقدامات اساسی انجام می‌شود؟
اولویت برنامه ما این است که راه‌حلی پیدا کنیم تا بتوانیم همه افراد کم برخوردار این محله را تحت بیمه سلامت قرار دهیم. در آخرین جلسه‌ای که با رئیس دانشگاه شهید بهشتی و جمعی از پزشکان داشتیم قرار براین شد که در اسرع وقت با مسئولان بیمه سلامت نشست اجرایی داشته باشیم. غربالگری در اولویت دوم برنامه ماست؛ افرادی که دارای دردهای مزمن هستند را شناسایی می‌کنیم تا جلوی پیشرفت بیماری‌های احتمالی را بگیریم. قرار بر این است که ظرف سه ماه غربالگری کل محله هرندی انجام شود و تعدادی پزشک، پیراپزشک و روان‌پزشک که نگاه اجتماعی قوی دارند در این کار به خدمت گرفته شوند.
**در حال حاضر چه موانعی سر راه وجود دارد؟ کمبودهای اصلی در بحث درمان و سلامت اهالی محله هرندی چیست؟
در محله هرندی دو کمبود اصلی در بحث غربالگری و ارجاع وجود دارد. یکی بحث آزمایشگاه و دیگری تأمین دارو است. در جلسه‌ای با حضور پزشکان تصمیم بر آن شد که چند آزمایشگاه و داروخانه نزدیک به محل زندگی این افراد باشد تا رغبت برای مراجعه و پیگیری درمان بیشتر شود مهم‌تر اینکه هزینه‌های پرداختی برای آزمایشگاه و خرید دارو باید معقول باشد. در پرداخت هزینه آزمایشگاه و خرید دارو به مردم کمک می‌شود.
**برای رسیدن به آزمایشگاه و داروخانه مناسب چه تصمیم‌گیری گرفته‌شده است؟
برای نظم دهی بیشتر، منطقه ۱۲ را به شش پهنه تقسیم کردیم. باوجوداینکه سه بیمارستان در اطراف منطقه ۱۲ قرار دارد هر دو پهنه را به یک بیمارستان معین سپردیم. تا نیازهای آزمایشگاهی اهالی محله تأمین شود.
تأمین داروی اهالی نیز به سه درمانگاه فعال در منطقه سپرده شد. البته درمانگاه‌ها باید مجوز تأمین دارو بگیرند که در این مورد به آن‌ها کمک خواهیم کرد. یکی از مشکلات ما برای تأمین دارو این است دکتران داروساز مجوزشان را به محله‌های آسیب‌پذیر نمی‌آورند زیرا برایشان صرفه اقتصادی ندارد. ما باید به کمک دانشگاه شهید بهشتی این کمبودها را جبران کنیم.
**طرح پزشک خانواده دقیقاً از چه زمانی وارد فاز عملیاتی می‌شود؟
سه درمانگاه آماده‌باش هستند. هرکدام روزانه ۴۰ خانواده را در روز غربالگری می‌کنند. این خانواده‌ها توسط شهرداران کوچه به درمانگاه‌ها معرفی می‌شوند. برای به جریان افتادن پروسه ارجاع و درمان بیماران به پزشک متخصص، نرم‌افزاری تعبیه می‌کنیم که اطلاعات پزشکی همه بیماران در سیستم ذخیره شود. این سیستم نرم‌افزاری ظرف چند روز آینده انتخاب و نصب می‌شود و این قابلیت را دارد که هر نوع کاغذبازی را حذف کند، حتی نسخه بیمار هم الکترونیکی می‌شود.
**چقدر به اجرایی شدن این طرح در محله هرندی خوش‌بین هستید؟
همان‌طور که گفتم، قبلاً طرح به‌صورت آزمایشی انجام‌شده است و حالا وارد فاز عملیاتی به‌صورت جدی می‌شود. نقطه قوت کار ما این است که این طرح با حمایت خود مردم پیش می‌رود. ابتدا اعتمادسازی در این محله‌ها به وجود آورده‌ایم این اولین اقدام ما نیست. در بحث نشاط و تفریح و تجهیز ۳۹ تیم فوتبال خیابانی قدم‌های بزرگی برداشتیم. در بحث اشتغال ورود کردیم و اتفاقات خوبی افتاده است. همچنین بحث تأمین مسکن نیز در حال مطالعه است. بحث درمان برای همیشه برای ما در اولویت بوده و در این مدت در حال مهیاکردن زیرساخت‌ها بودیم.
**پیش‌ازاین هم جلسه اشتغال وجود داشت و به اهالی این محله قول مساعدت داده شد که هزار نفر را به شرکت‌ها معرفی کنند. آیا این اتفاق افتاد؟
بله. شرکت‌های زیادی متقاضی جذب نیرو با مهارت‌های خاص هستند. تعاونی اشتغال را تشکیل دادیم و ثبت‌نام آر متقاضیان جویای کار انجام‌شده است. در برخی موارد نیروی انسانی مهارت لازم را ندارد. ما برای اینکه نیروی انسانی بامهارت خواسته‌شده را آماده کنیم با اداره کل فنی حرفه‌ای به توافق رسیدم که دوره‌های آموزشی برای این عزیزان برگزار کند.
به‌قدری متقاضی زیاد بوده است که اداره کل فنی حرفه‌ای به‌صورت سه نوبت در حال آموزش به داوطلبانی هستند که خودشان را برای رسیدن به شغل مناسب آماده می‌کنند. حتی آموزش‌های شبانه برای افرادی است که روزها را سرکار هستند نیز مهیا شده است دقیقاً مثل کلاس‌های شبانه که بعد از ساعت کاری تشکیل می‌شد.
**طبق اطلاعیه‌ای چند ماه پیش تعدادی از مردم به ورزشگاه شهید معتمدی آمدند و فرم درخواست شغل و استعداد سنجی پر کردند برای آن‌ها چه اتفاقی افتاد؟
ما اعلام کرده بودیم که برای هزار نفر می‌توانیم اشتغال‌زایی کنیم، اما در همین محله فقط ۲۰۰ نفر مراجعه‌کننده داشتیم. حالا همان ۲۰۰ نفر سه گروه شدند. یک تیم کارشناسی، استعدادها و مهارت‌های آن‌ها را ارزیابی کرد. یک گروه که مهارت لازم داشتند را به شرکت‌های خصوصی معرفی شدند. یک گروه به اداره فنی حرفه‌ای معرفی شدند تا مهارت لازم را برای گرفتن شغل خاص کسب کنند. آخرین گروه خودشان قابلیت کارفرمایی دارند.
**برای گروه سوم چه برنامه‌ای دارید؟ فقط از آن‌ها درخواست می‌شود که کارفرما باشند؟ آیا کمک دیگری به آن‌ها می‌شود؟
افرادی که استعداد و مهارت کارآفرینی دارند را به نهادهایی معرفی می‌کنیم که وظیفه‌شان حمایت از کارآفرین‌ها است تا بتوانند شرکتی را راه‌اندازی کنند و افرادی را نیز در مجموعه خود به کار بگیرند. در این راستا حمایت‌های اقتصادی نیز انجام می‌شود و البته حمایت خیرین را هم در برنامه خود داریم.
** درباره تأمین مسکن چه اتفاقاتی رخ‌داده است؟
۲۱ هزار نفر جمعیت در این محدوده هستند که ۷۰ در صد این جمعیت در محل ساکن‌اند. ۶۵ درصد اهالی در محله هرندی اجاره‌نشین هستند. با تحقیقانی که انجام‌شده درمجموع ۲۴۲ خانواده را شناسایی کردیم و با دعوت از وزیر مسکن قرار شد مشکلات آن‌ها حل شود. اغلب آن‌ها بر اساس اجاره‌ای که پرداخت می‌کنند یا متراژ خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنند مشخص می‌شوند. مثلاً اجاره پرداختی ماهانه برخی از مستأجرها زیر ۵۰۰ هزار تومان است یا در بین آن‌ها افرادی هستند که در واحدهای مسکونی زیر ۵۰ متر زندگی می‌کنند. مشخص است که این افراد گرفتاری زیادی دارند و در اولویت هستند.
**در بحث ایجاد انگیزه برای ادامه تحصیل چه پروژه‌ای را در پیش دارید؟
در بحث پیشرفت های آموزش تحصیلی این گونه مطرح شد که بسیاری از دانش آموزان مسئولیت درس خواندن را نپذیرفته اند. عده‌ای دیگر سرکار می‌روند و برای تأمین مخارج خانواده مشغول به کار هستند و از تحصیل بازمانده‌اند. برای رسیدگی به این دو طیف شورای مدارس در محله تشکیل‌شده است. الآن در هرندی ۱۰ مدرسه داریم و به طبع ۱۰ مدیر مدرسه. مدیرها هر دوشنبه جلسه دارند و شهردار نواحی هم در این جلسه حضور دارد. راجع به تک‌تک دانش‌آموزانی که درس نمی‌خوانند و دانش آموزان شاغل و البته دانش امروزانی که استعداد درس خواندن دارند و زمینه پیشرفت دارند گپ و گفت‌وگو می‌شود. برای مستعدها کلاس‌های کنکور برگزار می‌شود تا بتوانند در شرایط بهتری ادامه تحصیل بدهند. دانشجویان دانشگاه شریف داوطلب شده‌اند که به‌صورت رایگان به این دانش آموزان آموزش دهند تا شرایط بهتری برای حضورشان در دانشگاه مهیا شود.
دانش‌آموزانی که عقب‌افتادگی تحصیلی دارند. مشکلات آن‌ها را حل کنیم تا بتوان به کلاس درس برگردند و انگیزه تحصیل را در آن‌ها بیدار می‌کنیم. گروه سوم دانش‌آموزانی هستند که صورت تک‌درس مشکل‌دارند الآن یک بانک اطلاعاتی را درست کرده‌ایم که این دانش آموزان به‌سرعت شناسایی شوند. یکی از کارهایی که به نتیجه قطعی رسیده است خرید تبلت برای همه دانش آموزان است که از ادامه تحصیل آنلاین جا نمانند.
ایده طرح شهردار کوچه را چه کسی پیشنهاد داد؟
در همین جلسه‌هایی که برگزار می‌کنیم بحث شد که تقاضا را چه کسی می‌دهد و جواب این بود که تقاضا را نهادها حدس می‌زنند گفتیم خوب است که مردم خودشان نیازشان را مطرح کنند، اما چطور می‌توانستیم صدای همه را بشنویم؟ این شد که طرح شهردار کوچه مطرح شد. شرایط انتخاب شهردار کوچه این است که اهل کوچه باشد و همچنین زیر ۳۰ سال باشد. در حال حاضر هرندی ۵۶ شهردار دارد.
**فکر می‌کنید این برنامه‌ریزی‌ها در محرومیت‌زدایی چه زمانی خودش را نشان بدهد و تغییرات به چشم بیاید؟
باوجود همه این برنامه‌ها بازهم باید از این محله‌ها مراقبت کنیم چون فقر به‌سرعت زاییده می‌شود. باید از این قله‌ها عبور کنیم. البته خود مردم هم باید کمک کنند. معاونت علمی سه شتاب‌دهنده در حوزه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را د راین محله‌ها پای ریزی می‌کند تا بتوانیم به‌سرعت از دوران فقر و آسیب که در این محله‌ها است عبور کنیم. مثلاً سازمان داوطلبان هلال‌احمر در هر کوچه سه نفر داوطلب را انتخاب می‌کند آموزش می‌دهد و آن‌ها را بیمه می‌کند یک‌یک شتاب‌دهنده در بحث آموزش و اقتصاد است. من فکر می‌کنم ظرف مدت ۱۰ سال آینده در این محله‌ها با تحول عظیمی روبه‌رو خواهیم بود ما کارمان را زیرساختی آغاز کرده‌ایم.
**حضور وزیر کشور در محله هرندی در بهبود شرایط و وضعیت اهالی چه تأثیری خواهد داشت؟
ببینید یکی از شورای اجتماعی وزارت کشور رفع آسیب‌های اجتماعی است. با دعوت از وزیر کشور و حضورشان در این محله‌ها از نزدیک مشکلات مردم را لمس می‌کنند. وزیر کشور نظر دادند به‌جای اینکه متفرقه کارکنیم تمرکزمان را بگذاریم روی محله‌ها. با شناسایی خانواده‌ها می‌توانیم عدالت اجتماعی را رعایت کنیم و همه خانواده با توجه به نیازهایشان حمایت شوند.
ایشان هم معتقدند برای کمک به مردم باید از خودشان هم کمک گرفت تا بستر اعتمادسازی فراهم شود برای پیشبرد این هدف هر کوچه یک نماینده دارد که به‌صورت مستقیم و بدون واسطه در جریان مشکلات و نیاز تک‌تک خانواده‌ها قرار می‌گیرد. البته با حضور وزیر کشور راحت‌تر می‌توانیم مجوزهای لازم، بودجه، و حمایت دیگر مسئولان را تأمین کنیم. پیش‌ازاین هم یکی از جلسه‌های طرح توسعه محلات کم برخوردار در محل وزارت کشور تشکیل‌شده بود.
**برای اینکه همه محله‌های کم برخوردار در سراسر کشور را مدیریت کرد چه برنامه‌ریزی انجام‌شده است؟
یکی از برنامه‌ریزی‌های ما این است که در هر محله محروم یک متولی رسیدگی به امور داشته باشیم و این مسئولیت را بر عهده یک‌نهاد، سازمان یا اداره قرار داده‌ایم. مثلاً متولی محله شهید هرندی هلال‌احمر است. این در حالی است که ۲۱۳ خانه دیگر به نام هلال در کشور فعالیت می‌کنند. کمیته امداد در امام‌زاده یحیی فعال است و تعداد ۳۱۳ خانه امداد در کل کشور این طرح را پیش می‌برند. ستاد اجرایی فرمان امام (ره) درشوش و مظاهری که به نام خانه احسان معروف هستند حل مشکلات را پیگیری می‌کنند و هم‌زمان ۲۲۰ خانه احسان دیگر در کل کشور دارند. در محله باغ آذری خانه بهزیست متولی رسیدگی به مشکلات مردم است که بهزیستی هزار خانه دیگر در سراسر کشور دارد. محله مرتضی گرد را خانه اوقاف حمایت می‌کند و مربوط به اداره اوقاف است. این اداره ۶۴ خانه دیگر برای حمایت از محله‌های کم برخوردار در سراسر کشور دارد. شهرداری متولی محله تختی است و خانه‌های شهرداری به نام «سرای شهر» نام‌گذاری شده و ۱۶۰ سرای شهر در کل کشور دارد می‌کند. همچنین آستان قدس رضوی نیز ۵۰ خانه در سراسر کشور دارد که متولی رسیدگی به مشکلات مردم است درمجموع ۲۰۲۰ محله در کل کشور وجود دارند که هرکدام از این محله‌ها بر عهده یکی از همین نهادها است.
انتهای پیام/
