به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، سامانه «فارس من» هدف پیگیری مستقیم مسائل و مشکلات مردم راه‌اندازی شده است و در سریع‌ترین زمان به پیگیری موارد اعلامی می‌پردازد.
رود دز که به گواه باستان‌شناسان عامل پیدایش نخستین تمدن‌های بشری در این ناحیه از خوزستان بوده، هم اکنون در کمآبترین و بحرانی‌ترین وضعیت تاریخی خود قرار دارد.
در حالی که انتظار می‌رفت با خشکسالی بی‌سابقه سالهای اخیر و کاهش شدید حقابه رود دز، در تونل‌ها و پروژه‌های سابق انتقال آب از سرشاخه‌های این رود تجدید نظر صورت گیرد، یکباره با انتشار اخبار طرح جدید غدیر، شوک بزرگی به کشاورزان و مردم شهرستان‌های شمال این استان وارد شد.
طی دو دهه اخیر و با ایجاد پروژه‌های مخرب انتقال آب از سرشاخه‌های رود زلال دز، از جمله پروژ‌های عظیم انتقال آب قمرود، لنگان و خدنگستان، رود دز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و دبی آن کم شده است.
کاهش دبی رود علی‌الخصوص طی سالهای اخیر که خشکسالی بر کشور حاکم بوده، ضربات جبران ناپذیری به کشاورزی و صنایع شمال خوزستان زده است.
همانطور که مبرهن است، بخش عظیمی از تولیدات کشاورزی ایران وابسته به همین کشاورزی شمال خوزستان است که در واقع قلب کشاورزی جلگه حاصلخیر خوزستان محسوب می‌شود. از این جهت صدمه به صنعت کشاورزی این ناحیه از کشور، صدمه به کل کشور است. بسیاری از مردمان این منطقه کشاورز هستند و این پیشه از دوران باستان تا به امروز در خوزستان و شمال خوزستان رواج داشته است. طی ماه‌های اخیر اکثر کشاورزان دزفول، شوش، شوشتر و... که همگی از آب رودخانه دز برای زراعت استفاده می‌کردند، با کاهش دبی رود دز به شدت متضرر شده و بسیاری از آن‌ها به دلیل نبود آب و یا نرسیدن آب کافی امسال کشت نکردند و یا به مشکل خوردند.
کاهش دبی رود علاوه بر صدمه به صنایع و کشاورزی این ناحیه، اقتصاد گردشگری و حیات این ناحیه را نیز تهدید می‌کند. کاهش دبی رود باعث ایجاد لجنزارها و جلبک‌زارهای متعددی در مسیر این رود شده و علاوه برآن مناطق گردشگری حاشیه این رود را زشت و بی‌محتوا کرده است. دو عدد از مهم‌ترین مناطق تفریحی خوزستان، یعنی تفریح‌گاه ساحلی دز و کانال تفریحی رعنا از جمله مناطق گردشگری و تفریحی هستند که طی ماه‌های اخیر کاملا بلااستفاده و بی‌آب شده‌اند. پس از پایان همه‌گیری کرونا این تفریح‌گاه‌ها محل تفریح روزانه هزاران نفر از مردمان استان می‌باشند.
آسیب جدی مهم دیگر کاهش دبی رود، صدمه جبران‌ناپذیر به محیط زیست و اکوسیستم این رودخانه و نواحی اطراف آن است. کاهش دبی طی ماه‌های گذشته موجب تلف شدن هزاران ماهی و آبزی این رودخانه و خشک شدن بسیاری از مناطق سرسبز و بیشه‌های در مسیر این رود شده است. یکی از نواحی مهمی که از کاهش دبی رود رنج می‌برد، پارک حفاظت شده دز است که از میانرود آغاز شده و در امتداد رودخانه دز تا شهرستان‌های همجوار دزفول ادامه دارد.
مردم شمال خوزستان از دولت رئیسی، مسئولان استانی و طراحان انتقال آب می‌خواهند ضمن توقف فوری پروژه جدید انتقال آب از دز موسوم به پروژه غدیر، به جای طرح پروژه‌های مخرب انتقال آب که نتیجه‌ای جز آنچه در کارون مشاهده شده را ندارد، از راه‌حل‌های اصولی و نوین در حل تنش‌های آبی خوزستان و کشور استفاده کنند. همچنین پروژه‌های انتقال آبی که در گذشته اجرا شده‌اند نیز باید مجدد مورد بررسی قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که این آب فقط برای شرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. آب متعلق به رودخانه است و اینکه وزارت نیرو بخواهد با انتقال آب، در نواحی خشک و فلات مرکزی کشور، صنایع آبخیز و کشاورزی ایجاد کند، اقدامی باطل و مخرب است.
«خوزستان تشنه است؛ انتقال آب را متوقف کنید » یکی از عناوینی بود که از طریق مخاطبان در سامانه فارس من به ثبت رسید که موضوع را پیگیری کردیم.
مخاطبان در این مطالبه با تاکید بر کمبود آب شرب و پایین بودن کیفیت آن، کشاورزی و آب مورد نیاز دام، می‌گویند: بی‌آبی سبب نابودی کشاورزی، از بین رفتن احشام و بیماری‌های ناشی از آلودگی آب شرب شده است به همین دلیل درخواست توقف سریع تمامی طرح‌های انتقال آب از تمامی رودخانه‌های استان خوزستان هستیم.
انتقال آب از سرشاخه‌های کارون و دز به مناطق مرکزی و شرقی کشور سالهای زیادی است که موافقان و مخالفان زیادی دارد و البته بخش عمده موافقان انتقال، سیاستمداران و تصمیم‌بگیران در استان‌های کویری و مرکزی هستند.
این موافقت‌ها معمولاً با توجیه‌هایی همچون وجود آب اضافی در رودخانه‌های استان، مشکل آب کشاورزی در مناطق دیگر کشور، لزوم توزیع یکسان آب درمناطق مختلف و جلوگیری از هدررفت آب و... مطرح می‌شود.
این در حالی است که با توجه به خشکسالی‌هایی که ظرف دو دهه گریبانگیر حوزه‌های آبی کل کشور بود در رودخانه‌های کارون،کرخه و دز آب اضافی برای انتقال باقی نمانده است.
از طرفی با توجه به اینکه 3/6 میلیون هکتار از مساحت خوزستان را دشت‌ها تشکیل می‌دهند و مساحت زمین‌های استان که میتواند به صورت کشت آبی مورد استفاده قرار بگیرد نیز 2/3 میلیون هکتار است.
بنابراین با توجه به وسعت اراضی کشاورزی خوزستان، تمام آبی که از استان‌های مجاور نیز وارد استان می‌شود برای کشت اراضی کشاورزی خوزستان کافی نیست.
از طرفی دیگر وجود اختلاف ارتفاع بالغ بر دو هزار متر بین محل سرشاخه‌ها و دشت خوزستان این ظرفیت را ایجاد کرده که با استفاده از این اختلاف ارتفاع، هزاران مگاوات به توان تولید برق کشور اضافه شود که انتقال آب از سرشاخه‌ها قطعاً این حجم از ظرفیت تولید انرژی را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
آب مازادی برای انتقال وجود ندارد
کرامت حافظی فعال محیط زیست با اشاره به نقش طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون در ایجاد بحران آبی در خوزستان و افتادن بار تأمین آب شرب اهواز به دوش رودخانه کرخه، اظهار کرد: کرخه نیز رو به نابودی است چون در بالادست سدهای فراوان در حال بهره‌برداری و در حال ساخت وجود دارد به همین دلیل رودخانه کرخه توان تأمین جریان زیستی و حق آبه هورالعظیم را از دست داده است.
وی با بیان اینکه وزارت نیرو با وجود نابودی کارون و تبعاتی که ایجاد کرده همچنان بر انتقال آب از سرشاخه‌های کارون اصرار دارد، افزود: هیچ آب مازادی در هیچ نقطه‌ای از کشور برای انتقال آب میان حوضه‌ای وجود ندارد.
این فعال محیط زیست گفت: تونل اول کوهرنگ، تونل دوم کوهرنگ، تونل چشمه لنگان، تونل خدنگستان، این چهار سرشاخه انتقالی کارون به مسیر زاینده‌رود (معادل یک زاینده‌رود طبیعی) هستند که از زمان افتتاح تاکنون هر ساله آب سرشاخه‌های برف‌گیر را که نیاز تابستان خوزستان هستند برای غیر شرب به مسیر زاینده‌رود انتقال می‌دهند که از این میان حدود یک هشتم از آب انتقالی کارون در مسیر زاینده‌رود به صنایع یزد اختصاص دارد.
حافظی با اشاره به اینکه سد کمال صالح انتقال آب کارون(رود تیره دز) به صنایع اراک (رود دز در بند قیر شوشتر پیش از اهواز) به کارون می‌ریزد، بیان کرد: انتقال آب الیگودرز به کوچری گلپایگان و قم که بخشی از این سرشاخه برای شرب شهر قم است، همه این انتقال‌ها به غیر از بخشی از انتقال آب قم برای غیرشرب و با افزایش هزینه‌های تولید محصولات صنعتی و کشاورزی و فاجعه اقتصادی و اتلاف بیت المال هستند.
وی عنوان کرد: هر ساله آب سرشاخه‌های برف‌گیر کارون را به سمت فلات مرکزی انتقال می‌دهند، آب سرشاخه‌های برف‌گیر که تأمین‌کننده آب تابستان خوزستان است چون آب ذخیره شده در سدها با وجود گرمای فراوان تبخیر و سدها تشت تبخیر شده‌اند.
حافظی افزود: خوزستان در فصل تابستان تشنه آب‌های انتقالی کارون است که آب برف هستند و با گرمای هوا باید به سمت خوزستان جاری شوند اما از این استان دریغ شده‌اند.
وی گفت: سد و تونل کوهرنگ سه هفتمین طرح انتقال آب از سرشاخه‌های کارون (تونل به اتمام رسیده و سد در حال ساخت با هزینه فولاد اصفهان) که مسوولان در خواب هستند و این سد در حال ساخت است.
حافظی بیان کرد: پس از ساخت سد کوهرنگ سوم دیگر آبی از زردکوه اصلی‌ترین سرچشمه کارون به خوزستان سرازیر نمی‌شود و آب یخچال‌ها و برف‌چال‌های آن توسط صنایع آب بر فلات مرکزی بلعیده می‌شوند.
وی افزود: باید به این نکته توجه کرد که انتقال آب‌ها از سرشاخه‌های برف‌گیر کارون است که آب تابستان کارون را تأمین می‌کند و سدها با تغییرات اقلیمی توان ذخیره آب ندارند و کارون به سرشاخه‌های برف‌گیر برای تأمین آب تابستان نیاز اساسی دارد.
حافظی عنوان کرد: طرح‌های دیگر انتقال آب مانند بهشت‌آباد(با لوله یا تونل)، ونک سولگان، خرسان و کوگان نیز در حال تجهیز کارگاه و همچنین آغاز به ساخت هستند.
کارون توان تأمین آب شرب ندارد
وی با بیان اینکه کارون دیگر توان تأمین آب شرب ندارد و آب شرب حاشیه کارون در اهواز، خرمشهر و آبادان با فشار به کرخه و طرح غدیر تأمین می‌شود، عنوان کرد: کارون توان ورود به دریا را نیز ندارد و سد مارد و چوئبده برای جلوگیری از ورود آب شور دریا به کارون ساخته شده که فاجعه محیط زیستی و باعث جلوگیری از مهاجرت ماهیان دریا به رود شده است.
حافظی گفت: در اصفهان مدیریت آب زاینده رود به طور غیرقانونی تأمین جریان زیستی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی را بعد از شرب انجام نمی‌دهد و اولویت را به صنعت و کشاورزی می‌دهد، طبیعی است وقتی این صنایع هر روز بزرگ‌تر می‌شوند و اولویت برداشت آب دارند جریان زیستی زاینده‌رود قطع و تالاب گاوخونی آب نداشته باشد.
وی افزود: اصلاح الگوی کشت نیز انجام نمی‌شود و برنج‌کاری در اصفهان وجود دارد و در سال تنش آبی نیز ممنوعیت اعمال نمی‌شود، البته هر کشت با آب انتقالی کارون فاجعه اقتصادی است چون هزینه تولید را بالا می‌برد.
حافظی با بیان اینکه در حوضه کرخه بیش از 20 سد در بالادست کرخه در حال بهره‌برداری یا در حال ساخت است، عنوان کرد: سد تنگ معشوره، سد ایوشان، سد تاج امیر، سد زیبا محمد، تونل انتقال آب کاکا رضا، سد هاله، سد چناره، سد کلان، سد نعمت آباد، سد خرم رود، سد آناهیتا، سد سرابی، سد رازآور، سد جامیشان، سد قشلاق هرسین، سد گاماسیاب، سد شیان، سد سراب تلخ، سد مخمل کوه، سد سیمره و سد کرخه در استان‌های همدان، ایلام، کرمانشاه، لرستان و خوزستان بر حوزه آبریز کرخه بر سرشاخه‌های رود کرخه فاجعه بزرگی را هشدار می‌دهند.
وی با انتقاد از رفتار متناقض وزارت نیرو نسبت به خوزستان و فلات مرکزی، گفت: وزارت نیرو و مسوولان شورای عالی آب در زادگاه‌های خود در فلات مرکزی با تکیه بر انتقال آب کارون کارخانه‌های فولاد، پتروشیمی و پالایشگاه را یکی پس از دیگری افتتاح و جلگه حاصلخیز خوزستان در پایین‌دست تشنه و اسیر ریزگرد داخلی می‌شود.
حافظی بیان کرد: تونل اول کوهرنگ از سال 1332 تاکنون به مقصد زاینده‌رود و تونل دوم کوهرنگ از سال 1368 تاکنون به مقصد زاینده‌رود در حال فعالیت هستند، تونل چشمه لنگان از سال 1384 تاکنون به مقصد زاینده‌رود در حال انتقال آب است، سد کمال صالح رود تیره (سرشاخه دز) نیز از سال 1390 تاکنون به مقصد صنایع اراک فعال و آب را برای صنایع اراک منتقل می‌کند و از طریق تونل خدنگستان از سال 1392 تاکنون آب را به مقصد زاینده‌رود منتقل می‌کند.
وی افزود: انتقال آب سرشاخه دز از الیگودرز از سال 1395 تاکنون به مقصد سد کوچری گلپایگان اصفهان و سپس به مقصد قمرود نیز ادامه دارد و به پایان نرسیده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، اجرایی شدن طرح انتقال آب از سرشاخه های رودخانه کارون علاوه بر تاثیر منفی بر صنعت و کشاورزی استان، تالاب ها، گردشگری، محیط زیست، آبزیان و محصولات غذایی، سبب افزایش گرد و غبار و آلودگی، پایین آمدن کیفیت آب شرب و متوقف شدن طرح 550 هزار هکتاری مقام معظم رهبری نیز شده است.
انتهای پیام/
