به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، ایستاده بود و به نقطه‌ای خیره میشد، نگاهش دور میزد و دوباره به همان نقطه اول باز می‌گشت. سرگردان بود و سردرگم. شاید هم هنوز مردد بود اما برای قدمی که برمی‌داشت دلیل داشت، دلایلی که فقط خودش مفهوم آن را متوجه میشد.
دیگر نگه داشتن زندگی مشترک و تداوم رابطه عاطفی با همسر برایش معنا نداشت، گویی باور نداشت که می‌تواند چالش‌هایی که زندگی‌اش را پر کرده، مرتفع کند.
از کنار درختان محوطه، تابلو دادگاه را از نظر می گذراند اما هنوز مردد بود شاید این تردید به اتفاقی خوب منجر شود....
شاید همه ما با افرادی برخورد داشته باشیم که به ته خط رسیده‌اند. افرادی که تصور می‌کنند هیچ راه بازگشتی برای تداوم زندگی مشترک آنها وجود ندارد.
اما می‌توان به این نکته توجه داشت که همیشه راه حلی هست و چالش‌های موجود در زندگی مشترک را می توان با بسترسازی درست و سعه صدر همچنین فراگیری مهارتهای رفتاری حل کرد.
سال ۸۵ که برای تهیه گزارش‌های پیرامون اختلافات خانوادگی راهی دادگاه خانواده شیراز می‌شدم، زوجینی که قصد طلاق داشتند و هر کدام جداگانه دلایل خود را بازگو می‌کردند، بیشتر در دادگاه ملاقات می‌کردم اما این روزها، اطراف بسیاری از ما، هستند زوجینی که قصد جدایی دارند.
به راستی چه اتفاقی باعث شده آمار طلاق به این حد برسد و در استان فارس، هر سه ازدواج به یک طلاق منجر شود. در حالی که همیشه می توان مکث کرد و تامل نمود، می‌توان اتفاقات و اختلافات خانوادگی را بازنگری کرد، همیشه راهی برای بازگشت هست.
این نگرش که زوجین خودخواهی و منیت را کنار گذاشته و یکدیگر را مقصر قلمداد نکنند، اینکه یک روح در دو بدن باشند، می‌تواند آنها را در تداوم زندگی مشترک همراهی کند. اگر زن و مرد در دغدغه‌ها و چالش‌ها پشت یکدیگر را خالی کنند پس زندگی مشترک چه مفهومی خواهد داشت؟
در سطح استان فارس، اقدامات پیشگیرانه از طلاق انجام شده که یکی از آنها طرح ارتقاء تاب‌آوری زنان است. موضوعی که مدیرکل امور بانوان استانداری، در تحلیل آن پاسخی برای خبرنگار فارس نداشت اما باید دید اجرای چنین طرح‌هایی تا چه حد توانسته عامل بازدارنده از طلاق باشد؟
تاکید بر تشکیل دبیرخانه‌ای با حضور ارگان‌های مرتبط در جهت پیشگیری از طلاق
معاون امور توسعه پیشگیری بهزیستی فارس در گفتگو با خبرنگار فارس، بیشترین علت فراوانی طلاق را فرا نگرفتن مهارتهای زندگی برای زوجین می داند و می گوید: بیشترین درگیری همیاران بهزیستی در همین زمینه می‌باشد و مشاوره‌ها و اقدامات ما نیز بر بستر آموزش مهارتهای زندگی تعریف شده است.
محمدرضا هوشیار با اشاره به آنالیز مشاوره‌های خانوادگی در مرکز مشاوره تلفنی بهزیستی فارس می‌گوید: طی مشاوره‌های بالینی که در تماس تلفنی با سامانه ۱۴۸۰ انجام می‌شود، در بخش خانواده متوجه شدیم که ۸۰ درصد اختلافات خانوادگی به دلیل فرا نگرفتن مهارتهای زندگی است، این در حالی است که مهارتهای زندگی، چتری آموزشی در راستای پیشگیری نوع یک تلقی می‌شود.
وی ضمن تاکید بر تشکیل دبیرخانه‌ای متشکل از ارگان‌های مرتبط با جهت‌گیری اقدامات پیشگیرانه از طلاق بیان می‌کند: چنان‌چه در استان فارس دبیرخانه‌ای متشکل از ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط برای پیشگیری از طلاق تشکیل شود که کار جزیره‌‌ای‌انجام نشود، می توان به نتایج مثبت امیدوار بود.
معاون بهزیستی فارس تاکید می‌کند: در زمینه اقدامات پیشگیرانه از طلاق، همه مجموعه‌های مرتبط باید در یک راستا حرکت کرده و فاکتورهای معین تعیین شود تا برنامه‌ها و ابزار مهارتی در قالب پیشگیری به اجرا دربیاید.
هوشیار کار جزیرهای در این عرصه را معضل موجود می‌داند و ادامه می‌دهد: تشکیل دبیرخانه‌ای فعال و تخصصی با رویکرد هم‌افزایی می‌تواند ما را به این هدف نزدیک کند چرا که این دبیرخانه، به تجمیع طرح‌ها و اعتبارات مرتبط با حیطه پیشگیری از طلاق کمک می‌کند.
چنان‌چه در استان فارس دبیرخانه‌ای متشکل از ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط برای پیشگیری از طلاق تشکیل شود که کار جزیرهای انجام نشود، می توان به نتایج مثبت امیدوار بود
معاون بهزیستی فارس با اشاره به برنامه‌های پیشگیری از طلاق یا مهارت‌آموزی زوجین، اظهار می‌دارد: کارگاه‌های آموزشی یک روزه قبل از ازدواج، جوابگو نیست بلکه حداقل چند ماه نیاز است که این کارگاه‌ها و مشاوره‌های قبل از ازدواج برگزار شود که با برنامه‌های مدون طی سه مرحله پیش از ازدواج، حین ازدواج و بعد از ازدواج برای زوجین برنامه‌ریزی گردد.
امنیت مالی، شغل پایدار و حمایت بزرگترها همچنین سلامت رفتاری افراد و در نهایت تاثیر رسانه‌ها از مواردی است که این مسؤول، از آنان به عنوان عوامل شکل‌گیری و دوام زندگی مشترک موفق یاد می‌کند.
سطح تاب‌آوری خانواده‌ها کاهش یافته است
وی تصریح می‌کند: در حال حاضر تاب‌آوری خانواده‌ها پایین آمده و با کوچکترین چالشی به هم می‌ریزند که به همین منظور، طرح ارتقاء تاب‌آوری در مقطع زمانی اجرا شد اما نتوانست به طور اصولی به حل مشکلات بپردازد.
هوشیار ضمن تاکید بر گرایش به سبک زندگی ایرانی-اسلامی و تاثیر آن در کاهش یافتن طلاق می‌گوید: تاثیر فضای مجازی و برخی از سریالهای شبکه خانگی مخرب است، این آثار با ذائقه خانواده‌ها و فرهنگ ایرانی تناسب ندارد و ذائقه زوجین را تغییر می‌دهد.
معاون بهزیستی فارس با اشاره به وضعیت فرزندان طلاق اظهار می‌دارد: نبود امنیت، افت عزت نفس و گاه احساس گناه در این کودکان ایجاد می‌شود چرا که تعدادی از آنها، خود را در جدایی پدر و مادر مقصر می‌دانند.
طلاق عاطفی چرخه معیوبی است که با انتقاد و عیب‌جویی مداوم آغاز می‌شود در ادامه به توهین و تحقیر منجر شده و در مرحله سوم به بحث و مرافعه ختم می‌شود
وی ضمن تاکید بر اجرای برنامه کاهش آسیب فرزندان طلاق در جامعه و مدرسه، می‌افزاید: متاسفانه در مشاوره طلاق کمترین توجه به فرزندان می‌شود و وضعیت آنها کمتر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
معاون سازمان بهزیستی فارس با اشاره به روند شکل‌گیری طلاق عاطفی می‌گوید: طلاق عاطفی چرخه معیوبی است که با انتقاد و عیب‌جویی مداوم آغاز می‌شود در ادامه به توهین و تحقیر منجر شده و در مرحله سوم به بحث و مرافعه ختم می‌شود.
هوشیار ادامه می‌دهد: این رفتار بعدها در جمع دیگران نیز شکل می‌گیرد و در نهایت به سکوت عاطفی می‌انجامد، در این مرحله زوجین با خود می‌اندیشند که چنان‌چه با هم گفتگو کنند ممکن است، به بحث منجر شود بنابراین ترجیح می‌دهند با هم صحبت نکرده و ارتباط میان آنها به سردی و بی‌تفاوتی می‌انجامد.
این مسؤول خاطرنشان می‌کند: فرزندی که در این زندگی، از هم گسیختگی و سردی عاطفی را می‌بیند نیز دچار آسیب شده و در زندگی خود با بن‌بست‌هایی مواجه می‌شود که رهایی از آنها برایش دشوارتر از دیگر افراد است.
وی ضمن اظهار تاسف از ترویج بیش از پیشِ طلاق عاطفی بیان می‌کند: طلاق عاطفی پروسه‌ای است که بیش از گذشته ترویج یافته و مرد یا زن، افرادی نظیر خود را نیز دور هم جمع کرده به گروه‌های دوستانه‌ای تشکیل می‌دهند که این چرخه به همین روال ادامه می‌یابد.
پیشگیری از طلاق با پرورش الگوهای فرزندپروری میسر می‌شود
یک مشاور و روان درمانگر که در گذشته، مشاوره ۶۰۰ پرونده طلاق را بر عهده داشته است، در گفتگو با خبرنگار فارس می گوید: زوجینی که به دادگاه مراجعه می‌کنند، تصمیم خود را گرفته‌اند و به دنبال جمع آوری ادله هستند که در چنین شرایطی مشاوره دادن به آنها دشوار است اما اگر دچار مشکل و اختلال بوده و به دادگاه مراجعه نکرده باشند، می توان با مشاوره مستمر به تداوم زندگی آنها امیدوار بود.
احمدعلی حسینی ادامه می دهد: حتی در مواردی نظیر خیانت، مشاهده شده که زوج درمانگر با بازسازی اعتماد، زوجین را به ادامه زندگی ترغیب نموده، این در حالی است که چنین مواردی در اذهان عمومی، پایان زندگی تلقی می‌شود.
وی اعتیاد، دخالت خانواده‌ها، فرا نگرفتن مهارتهای زندگی، اختلالات شخصیتی و اختلالات جنسی را از عوامل بحران‌های خانوادگی و طلاق می داند و ادامه می‌دهد: برخی از عوامل مرتبط با طلاق درونی و برخی بیرونی هستند; عوامل درونی که از آنها تعبیر به فشارهای افقی می‌کنیم شامل اختلال شخصیت، نوع نگرش و رفتار می باشند و عوامل بیرونی اعتیاد، مشکلات مالی و دخالت خانواده زوجین است.
حسینی اضافه می‌کند: وقتی مرد به مواد سنتی اعتیاد داشته اما از وضعیت مالی مناسبی برخوردار باشد، معمولا همسر به دادگاه مراجعه نمی‌کند و با شرایط موجود کنار می‌آید اما اعتیاد مرد به مواد صنعتی حتی در شرایط مالی خوب، بیشتر باعث مراجعه به دادگاه و تقاضای طلاق می‌شود چرا که این مواد، اختلالاتی نظیر توهم را در فرد ایجاد می‌کند.
این مشاور با اشاره به روند شکل‌گیری طلاق عاطفی بیان می‌کند: در ارتباط با تعارض‌های موجود در زندگی مشترک، سه نوع واکنش وجود دارد که شامل واکنش پرخاشگرانه، واپس‌روی و افسردگی است و هر کس بر اساس تیپ شخصیتی خود یکی از این واکنش ها را بروز می‌دهد که در نهایت تمایلات افسرده وار بیشتر به سمت طلاق عاطفی سوق می‌یابد.
یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از طلاق، پرورش الگوهای فرزندپروری همچنین آموختن مهارتهای زندگی است
وی با اشاره به راهکارهای کاهش طلاق می گوید: شخصیت یک فرد، طی ۱۱ سال اول زندگی شکل می‌گیرد و طرحواره‌ها در آن مقطع سنی ایجاد می‌شوند بنابراین اگر در سنین کودکی، روش صحیح تربیتی برای کودک استفاده شود و مهارت های متناسب برخورد با مشکلات را فرا گیرد، فرد در بزرگسالی کمتر دچار مشکل می شود بنابراین یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از طلاق، پرورش الگوهای فرزندپروری است.
حسینی ادامه می دهد: در بزرگسالی نیز بر روی مهارتهای زندگی نظیر مدیریت هیجانات و مهارت تاب‌آوری همچنین حل تعارضها می توان کار کرد.
این مشاور با اشاره به مشکلات فرزندان طلاق نیز بیان می‌کند: این کودکان حس رهاشدگی عاطفی و بی اعتمادی دارند و وقتی می بینند ابرقدرت‌های رابطه عاطفی آنها که پدر و مادرشان هستند، از هم جدا شده‌اند، با ایجاد طرحواره بی اعتمادی، در تشکیل زندگی خود در آینده نیز دچار مشکل می شوند.
ازدواج با تفاوت سنی زیاد؛ آسیبی که به طلاق منجر می‌شود
یک مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار فارس دلایل افزایش طلاق را فرا نگرفتن مهارتهای رفتاری می‌داند و می‌گوید: مهارتهایی نظیر کنترل خشم، برقراری ارتباط، مهارتهای بین‌فردی و دوری از خودخواهی و منیت از مواردی است که می‌تواند به کاهش طلاق و استمرار زندگی مشترک کمک کند.
فاطمه شاکر به تحلیل دلایل اجتماعی یا خانوادگی طلاق پرداخته و ادامه می‌دهد: هنگامی که افراد با عجله و بدون شناخت اقدام به ازدواج می‌کنند و بعد از ازدواج متوجه می‌شوند شناختی از یکدیگر ندارند همچنین دخالت خانواده‌ها که ناپایداری ایجاد می‌کند، سن پایین ازدواج و اختلاف سنی زیاد از عواملی است که زندگی مشترک را به طلاق سوق می‌دهد.
دلخوری و ناراحتی‌های کوچک، شبیه سنگریزه‌هایی هستند که چنان چه لاینحل بمانند به تدریج به صخره تبدیل شده و خلاء عاطفی به وجود می‌آورند
وی بیان می‌کند: از سال 95 تاکنون موارد متعددی از ازدواج‌ها به دلیل ازدواج در سن پایین به طلاق ختم شده و در این زمینه با خانواده‌هایی مواجه هستیم که معتقدند چون دختری با سن پایین وارد روابط نشده، پس تعهد بیشتری دارد اما به این نکته توجه نمی‌کنند که در این سن، هنوز مهارتی نیاموخته و قدرت رویارویی با چالش‌های زندگی مشترک را ندارد.
این مشاور، ثبات رابطه زوجین را مستلزم افزایش مهارتهایی نظیر مسئولیت‌پذیری، تعهد، تاب‌آوری، خودیاری و خودآگاهی می‌داند و می‌گوید: بهتر است این مهارتها از کودکی آموزش داده شود و در بزرگسالی به حل مسئله کمک کند.
شاکر همچنین ارتقاء سازگاری در خانواده را مستلزم آموزش می‌داند و می‌افزاید: باید بدانیم در هر موقعیتی چه رفتاری بروز دهیم همچنین ازدواج، توام با واقع‌بینی و دور از فضای رمانتیک باشد تا بعداً تنگناهایی که در زندگی مشترک ایجاد می‌شود، به بحران ختم نشود.
وی ریشه طلاق عاطفی را در نبود شناخت کافی و درک زوجین از یکدیگر می‌داند و می‌گوید: اگر قبل از ازدواج همچنین اوایل ازدواج، شناخت صحیحی بین زوجین ایجاد شود، ارتباط سالم‌تری بین آنها برقرار می‌گردد اما اگر زن یا شوهر، بر حسب دیدگاه فردی خود رفتار کند و نیاز و خواسته طرف مقابل را در نظر نگیرد، شالوده زندگی به درستی ایجاد نمی‌شود بنابراین سنگ بنای اصلی در زندگی مشترک، شناخت صحیح است.
شاکر اضافه می‌کند: اگر شناخت درستی بین زوجین نباشد، ارتباط به خوبی شکل نمی‌گیرد و در نهایت طلاق عاطفی ایجاد می‌شود.
این مشاور بیان می‌کند: دلخوری و ناراحتی‌های کوچک، شبیه سنگریزه‌هایی هستند که چنان چه لاینحل بمانند به تدریج به صخره تبدیل شده و خلاء عاطفی به وجود می‌آورند.
وی تصریح می‌کند: متاسفانه در برخی زندگی‌های امروزی، زن یا مرد با این نگرش که نیاز به محبت و امنیت برای من در محیط خانه تامین نمی‌شود، پس من مجاز هستم بیرون از خانه نیازها را برآورده کنم که این نگرش به روابط فرا زناشویی یا خیانت منجر می‌شود.
این مشاور بیان می کند: مشاوره مستمر و آموزش مهارتهای زندگی، بی‌نهایت بازدارنده از طلاق است، چه آموزش قبل از ازدواج در دوره تحصیل، در دبیرستان و دانشگاه چه بعد از ازدواج این مشاوره‌ها، عامل بازدارنده از طلاق محسوب می شوند.
شاکر خاطرنشان می کند: در مرکز بهار نکو، مراجعان بسیاری داشتیم که در آستانه ازدواج بودند و از مهارتهای زندگی اطلاع کافی نداشتند اما با جلسات مستمر مشاوره و فراگیری مهارتها، فرد قدرت حل مسئله می یابد و از قبل پیش‌زمینه ذهنی در برابر مشکلات را دارد.
به گزارش فارس، افزایش طلاق در استان فارس، نیازمند بازنگری شیوه‌های اجرایی در حیطه اقدامات پیشگیرانه است. فرهنگ‌سازی در جهت خانواده‌‌محوری نیز مقوله ای است که باید بیش از پیش به آن توجه کرد.
از اقدامات مسؤولان که بگذریم، در سطح خانواده توجه زوجین به نیازهای یکدیگر، گذشت و شکیبایی که در نهایت به سازگاری منجر می‌شود در بسیاری از اختلافات و مشکلات زناشویی راهگشا بوده و توانسته از بحران طلاق پیشگیری کند. بحرانی که مکروه‌ترین حلال خداوند نامیده می‌شود.
انتهای پیام/س
