اختلال در نظام تعلیم و تربیت؛ به بهانه رونمائی مستند بی تربیت

حمید رضا جوادی مقدم

نویسنده و پژوهشگر مستند بی تربیت

نظام تصمیم گیری برای عرضه تعلیم و تربیت در کشور ما دچار اختلال است.

یکی از شعار ها و دغدغه های اصلی انقلاب اسلامی ایران همواره تربیت نسلی مطابق تعالیم دینی و اسلامی بوده است، ولی همواره به این سوال که در اذهان مردم کوچه و بازار می‌شود که چرا پس از گذشت ۴۰ سال از انقلاب اسلامی، کشور ما همچنان در مسائل آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان خود با مشکلات و معضلات گسترده‌ای روبرو هست جواب صریح و شفافی داده نمی شود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به واسطه تاکیدات شخصیت های مطرح اوایل انقلاب بر مسئله تربیت، بازسازی نظام تربیتی اهمیت مضاعفی پیدا کرد، و به همین دلیل بود که طی جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۴ مصوب شد که گروهی از نخبگان دانشگاهی و حوزوی برای تدوین سند تغییر بنیادین اقدام کنند، و فصل نوینی آغاز شود.

پس از بررسی نظام تعلیم و تربیت در بررسی نقاط ضعف و قوت آن سرانجام، این سند در سال ۱۳۶۷ تدوین و تصویب شد. ولی متاسفانه پس از شروع به کار دولت جدید در سال 1368 به ریاست مرحوم هاشمی رفسنجانی و آغاز وزارت دکتر محمد علی نجفی به عنوان وزیر آموزش و پرورش، این سند به کلی کنار گذاشته شد.

کی از معضلات کشور ما در سطوح مدیریت عالی این است که  مدیران کشور نسبت به اجرا و پایبندی به برنامه‌های بلند مدت بی توجه هستند. متاسفانه در هر دو سند تغییر بنیادین مصوب سال ۱۳۶۷ و هم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مصوب ۱۳۹۰، به دلیل ایجاد تغییر در دولت و وزیر و نهایتا کنار گذاشته شدن یک دیدگاه، این اسناد که با صرف وقت و هزینه بسیار برای کشور تولید شده بود به سادگی کنار گذاشته شد.

یکی از دلایلی که طی مستندسازی، ما برای روایت کردن بر زمین ماندن سند تحول، روایت بی‌توجهی مسئولین را انتخاب کردیم همین مسئله بود.

این بی توجهی به امر آموزش و پرورش کاملاً در بین سطوح مختلف مسئولین کشور بسیار عیان و آشکار است. برای مثال در سند ذکر شده که سند تحول هر ۵ سال یکبار باید بنا بر نیاز های روز جامعه اصلاح و تکمیل شود. این در حالیست که در پنجمین سال اجرای سند تحول، از سند بین‌المللی ۲۰۳۰ رونمایی می شود و گروهی از مسئولین، که قصد داشتند که سند را به کل مانند سند تغییر بنیادین سال ۱۳۶۷ به حاشیه برانند؛که البته تا حدودی هم نسبت به این اقدام موفق بودند، با به خط کردن تمام ظرفیت های دولت؛ به اجرای سند بین المللی 2030 پرداختند. به طوری که ایران نسبت به اجرای آن در سال 1395، به عنوان کشور پیشرو در اجرای سند بین المللی 2030 در آسیا و اقیانوسیه، از سمت یونسکو تقدیر شد.

یکی دیگر از تاکیدات سندتحول بنیادین آموزش و پرورش، مبنی بر تاسیس و تقویت دانشگاه فرهنگیان و نظام تربیت دبیر بوده که سازمان برنامه بودجه، میزان همراهی خود با این سند را بارها با طرح‌ ادغام این دانشگاه با دیگر دانشگاه‌های آموزش عالی علنا عیان کرده است. بی توجهی به این دانشگاه با اهمیت در حالی است که یکی از ارکان اصلی تربیت؛ مسئله جذب و آموزش معلمان علاقه مند و مستعد؛ برای کار با ارزش معلمی است.

تربیت معلمی که روزگاری جایگاهی برای تربیت افراد متعهد و دغدغه مند در سطح کشور بوده امروزه به دلیل بی توجهی مسئولین باعث شده که نیروهای نخبه کشور از این جایگاه فاصله بگیرند.

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش وحی منزل الهی نیست. به همین خاطر در طول زمان دچار خلل و نواقصی برای رفع نیاز جامعه می‌شود.

شایسته است مسئولین آموزش و پرورش دولت آینده یعنی دولت سیزدهم اگر عزمی برای اجرای این سند دارند ابتدا، این سند را طبق بخش آخر سند تحول (نحوه ترمیم و بروز رسانی سند تحول) به روز رسانی کنند تا جهت برآورده کردن نیازهای روز جامعه مثل آموزش فضای مجازی، سواد رسانه ای، مهارت و کارآفرینی و... در آن گنجانده شود. در غیر اینصورت سند تحول خاصیت اجرایی خود را روز به روز در جامعه از دست خواهد داد و مسئله تربیت نسل آینده با اختلال هایی روبرو می شود.

امیدوارم لااقل اکنون که در آستانه تشکیل دولت سیزدهم قرار داریم، گوش شنوایی باشد و صدای ما دغدغه‌مندان عرصه تعلیم و تربیت را بشوند، و شاهد آینده ای روشن در عرصه تعلیم و تربیت باشیم، انشاالله.

انتهای پیام/

از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.