علیرضا هاشمی‌فر
۱. بیت‌الغزل چه هست و برای کجاست؟
آموزش و پرورش بیت‌الغزل مسائل بعد از انقلاب ماست.
«آموزش و پرورش بیت‌الغزل مسائل بعد از انقلاب ماست. اگر همه کارمان را ما – چه کارهای زیربنایی چه کارهای روزمره – همه این‌ها را درست کنیم؛ صنایع‌مان را راه بیندازیم، کشاورزی‌مان را درست کنیم، ادارات‌مان را درست کنیم… اما [اگر] آموزش و پرورش به صورت بنیانی و عمیق در حال برنامه‌ریزی و طراحی برای آینده نباشد؛ فکر این نهال‌هایی که سخاوت‌مندانه به‌دست شما سپرده است نباشد، آینده این انقلاب آینده بسیار بدی خواهد بود. همه این‌ها فرع است و این اصل. همه آن فعالیت‌ها و تلاش‌ها جسم است و این روح، همه آن‌ها حتی زیربنایی‌هایش ناظر به حال است این ناظر به آینده است؛ فرقش این است». بیانات در زمان ریاست جمهوری، 25/5/1362
سامانه بیت‌الغزل، به‌عنوان یکی از پروژه‌های موسسه مطالعات راهبردی تعلیم و تربیت برهان یک پلتفرم تخصصی و غیرسیاسی جمع‌سپاری نخبگانی با هدف پایش انتصابات، سیاست‌ها و برنامه‌های حوزه آموزش و پرورش است. هدف بیت‌الغزل زمینه‌سازی برای تبدیل فعالان تعلیم و تربیت به یکی از ارکان موثر تحول در نظام آموزش و پرورش رسمی با بهره‌گیری از دو رویکرد مشارکت و شفافیت است. ما این فرآیند را نمونه‌ای بدیع برای مشارکت عمومی نخبگان در حوزه آموزش و پرورش می‌دانیم.
۲. گام اول بیت‌الغزل؛ انجام یک نظرسنجی چالشی
شایسته‌گزینی و ایجاد ثبات مدیریت در لایه‌های مختلف و جلوگیری جدی از دخالت‌های سیاسی و غیر کارشناسی در عزل و نصب مدیران رده بالا و میانی این وزارت‌خانه به‌عنوان لازمه‌ای ابتدایی و مهم برای امکان‌پذیر بودن برنامه‌ریزی‌های تحولی و اجرای آن در دولت آینده است.
بیت‌الغزل به‌دنبال فعال کردن ظرفیت مشارکت تخصصی نخبگان و صاحب‌نظران در معرفی افراد شایسته به‌جای انتخاب‌های سیاسی و کمک به برنامه‌ریزی نوآورانه و تحولی به‌جای تکرار برنامه‌های گذشته است.
به همین منظور، با انجام یک نظرسنجی ویژه که همه فرهنگیان و صاحب‌نظران آموزش و پرورش امکان شرکت در آن را داشتند، جمعی از افراد از منظر فعالان آموزش و پرورش، معرفی شدند.
هرچند عنوان نظرسنجی، معرفی افراد شایسته برای تصدی مسئولیت وزارت بود، اما هدف معرفی یک شخص به‌عنوان وزیر نیست. بلکه مشارکت فعالان در معرفی تعداد قابل توجهی از گزینه‌ها به کمک جمع‌سپاری بود تا در گام بعد، زمینه‌سازی برای شناخت بهتر گزینه‌های ممکن و حتی کمتر شناخته‌شده و ارزیابی دیدگاه‌ها و برنامه‌های ایشان توسط فعالان تعلیم و تربیت صورت پذیرد.
زمینه‌سازی برای شناخت بهتر گزینه‌های ممکن و حتی کمتر شناخته‌شده و ارزیابی دیدگاه‌ها و برنامه‌های ایشان توسط فعالان تعلیم و تربیت
۲.۱. اطلاعات اولیه نظرسنجی
این نظرسنجی از ۱۴ خرداد ۱۴۰۰ آغاز و به مدت ۱۵ روز ادامه یافت. شرکت‌کنندگان می‌توانستد یک تا پنج نفر از افرادی را که شایسته تصدی مسئولیت وزارت آموزش و پرورش می‌دانند، معرفی کنند. در نهایت پس از این مدت ۱۴۲۹۰ نفر از این پرسش‌نامه بازدید نموده، ۳۰۳۳ نفر به نظرسنجی شرکت کردند، تعداد ۴۲۲۰ آرای صحیح بدست آمد (با توجه به اینکه افراد امکان معرفی بیش از یک نفر را داشتند) و ۹۷1 نام منحصر به فرد معرفی شد.
آمار شرکت‌کنندگان در نظرسنجی و پراکندگی آن، نشان‌دهنده دغدغه بدنه فعالان آموزش و پرورش و همچنین نمایانگر مطالبه جدی ایشان از رئیس جمهور منتخب برای انتخاب فردی شایسته و با توان بالا برای مدیریت این وزارت‌خانه می‌باشد.
۲.۲. پراکندگی استانی و نقش شرکت‌کنندگان
از بین ۳۰۳۳ نفر شرکت‌کننده در نظرسنجی، ۲۸۷۵ نفر استان خود را مشخص کرده‌اند (وارد کردن استان اختیاری بود) که پراکندگی آن در ادامه می‌آید. لازم به ذکر است در این نظرسنجی، فعالان تعلیم و تربیت از همه استان‌ها حضور داشته‌اند.
تعداد افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی
رتبه مشارکت فعالان هر استان به نسبت جمعیت آن استان
افرادی که در نظرسنجی معرفی وزیر آموزش و پرورش مشارکت داشتند دارای نقش‌ها و مسئولیت‌های متنوعی هستند. افراد بر اساس خوداظهاری، اصلی‌ترین سابقه مسئولیتی خود را انتخاب کردند. فراوانی شرکت‌کنندگان بر اساس هر نقش نیز در زیر مشخص شده است.
۳. نتیجه نظرسنجی گام اول
خروجی منتشر شده مرحله اول، شامل سه فهرست است. فهرست نخست شامل افرادی است که توسط مخاطبان بیشتری معرفی شده‌اند. تمامی خروجی‌ها به ترتیب حروف الفبای نام‌خانوادگی تنظیم شده است.
این نتایج بر مبنای کسب حداقلی از تعداد معرفی و بدون رتبه‌بندی است و نه لزوما به معنای شایسته بودن افراد معرفی شده برای تصدی مقام وزارت آموزش و پرورش است و نه به معنای علاقه‌مندی برگزیدگان به تصدی این مقام.
این نتایج بر مبنای کسب حداقلی از تعداد معرفی و بدون رتبه‌بندی است و نه لزوما به معنای شایسته بودن افراد معرفی شده
فهرست دوم شامل افرادی از میان ۵۰ رتبه برتر است که انحراف معیارِ نسبت تعداد رای‌های‌شان در هر یک از دسته‌های هشت‌گانه رای‌دهنده به نسبت مجموع این شاخص در مورد خودشان کمترین بوده است. فهرست سوم که شامل اسامی همه معرفی‌شدگان است نیز در پیوست سند کامل گزارش آمده است.
۵. مسیر آینده بیت‌الغزل
بیت‌الغزل به دنبال افزایش شناخت و آگاهی فعالان تعلیم و تربیت نسبت به دیدگاه‌ها و برنامه‌های صاحب‌نظران در راستای مسائل کلان آموزش و پرورش است نه صرفا بدنبال معرفی افراد. به همین منظور از همه ایشان و در مرحله بعد از همه صاحب‌نظران دعوت می‌شود تا دیدگاه‌هایشان را در قالبی مشخص بیان کنند.
به یاری خدا و در صورت موفقیت این فرآیند، جمع‌سپاری معرفی افراد شایسته برای دیگر جایگاه‌های سازمانی وزارت آموزش و پرورش از جمله مدیران کل استانی از طریق فعالان همان استان فراهم خواهد شد و با مشارکت صاحب‌نظران از استان‌های مختلف کشور در نظرسنجی، امکان شناخته شدن نخبگان و افراد شایسته‌ای که خارج از پایتخت هستند فراهم می‌شود. همچنین زمینه لازم برای گفتگوهای تخصصی‌تر و چالشی‌تر صاحب‌نظران با هدف روشن شدن جرئیات نظرات ایشان و ایجاد فضای هم‌افزا توسط بیت‌الغزل ایجاد خواهد شد.
دیده‌بانی مسائل لایه حکمرانی و کلان آموزش و پرورش در زمینه انتصابات، اقدامات و برنامه‌ها
حرکت بیت‌الغزل به‌سمت شکل‌دهی یک سکوی میانی بین حاکمیت و فعالان و صاحب‌نظران آموزش و پرورش است. این بستر به‌دنبال استفاده از ظرفیت مشارکت فعالان و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت با دیدگاه‌ها و سلایق متنوع برای دیده‌بانی مسائل لایه حکمرانی و کلان آموزش و پرورش در زمینه انتصابات، اقدامات و برنامه‌ها است که در مسیر رسیدن به تحول بنیادین فعالیت می‌کند.
*****
* در مرحله اول، عضویت اشخاص در تیم بیت‌الغزل، موجب حذف شخص از فهرست نبوده و صرفا نتایج آراء مخاطبان با رعایت امانتداری و حفظ هویت پلتفرمی سامانه منتشر شده است. در ادامه و بر اساس منطق بیت‌الغزل، هیچ‌یک از اعضای تیم بیت‌الغزل امکان حضور در فرآیند بیان دیدگاه‌ها را ندارند.
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.
