به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با مشخص شدن رئیس جمهور منتخب مردم، امید به جامعه بازگشته و بی تردید تبیین وضع موجود در بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی میتواند در حل مشکلات کشور و معضلات اساسی موثر باشد. با تشکیل دولت کارآمد، توانا و فساد ستیز و انقلابی، بارقههای امید و دلگرمی را در جامعه و نخبگان پدیدار شده است.
یکی از حوزههایی که آثار اقتصادی و اجتماعی توامانی دارد در بخش تعاون،کار و رفاه اجتماعی قابل اندازهگیری است که با اتخاذ رویکرد عدالتمحور و حمایت از اقشار مختلف با هدف بازتوزیع عادلانه ثروت و ایجاد اشتغال نقش مهمی را ایفا میکند. این حوزه اتفاقا چالشهای راهبردی را در درون خود دارد. ایجاد اشتغال و بالا بودن نرخ بیکاری به ویژه در میان جوانان یکی از مسائلی است که دولتها بر آن تاکید دارند و قوانین بالادستی از جمله قانون برنامه ششم توسعه نیز هدفگذاری در این زمینه کرده است اما نتیجه مطلوب در این زمینه حاصل نشده است.
یکی از مهمترین مطالبات آحاد جامعه فراهم کردن فرصتهای شغلی در بخشهای مختلف اقتصادی و رونق تولید است که از طریق سرمایه گذاری و ثبات اقتصادی و تزریق امید و برنامه ریزی بدست آمده و اهتمام مسئولان را طلب میکند. برای تبیین وضع موجود و چالشهای و ارائه راهکار و برنامههای ضروری در حوزه تعاون کار و رفاه اجتماعی و انتظارات از دولت کار و کرامت به سراغ غلامحسین حسینی نیا رفتیم که در حال حاضر ریاست دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران را برعهده دارد و پیش از این معاون وزرای اسبق تعاون کار و رفاه اجتماعی بوده و از نزدیک با مشکلات این بخش آشنا است.
* بیکاری جوانان پاشنه آشیل دولتها
فارس: یکی از چالشهای کشور در حوزه اشتغال، بیکاری دو رقمی جوانان و فارغ التحصیلان دانشگاهی است که آمارها نشان میدهد در یک سال اخیر به دلیل شیوع کرونا از یافتن کار مناسب ناامید شده و از بازار کار خارج شدند که سهم زنان در این بین بیش از مردان است.
حسینی نیا: بیکاری یکی از واقعیتهای آسیب زای کشور است. این معضل مزمن و ریشه دار با فراگیری بیماری کووید 19 سخت ترین وضعیت خود پس از انقلاب را به دولت سیزدهم نمایان ساخته است. در این شرایط حفظ سطح اشتغال فعلی و ایجاد فرصت های شغلی بیشترین اهمیت را دارد. نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاکی از آن است که ٢٣,٧ درصد از فعالان این گروه سنی در سال ١٣٩٩ بیکار بودهاند. بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله در سال ١٣٩٩ نشان میدهد که ١٦,٧ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بودهاند. این نرخ بیکاری گسترده به همراه شاخص های نامناسب سهولت راه اندازی کسب و کار و حمایت از سرمایه گذاری نشان از از مشکلات عمیق در این حوزه دارد .بهرهوری پایین نیروی کار، ،نرخ مشارکت اقتصادی پایین وعدم تعادل در سطح اشتغال استانها کشور را دارای رتبه نامناسبی قرار داده است.
* نقدینگی در خدمت تولید و اشتغال قرار بگیرد
* ضرورت اصلاح خصوصی سازی در جهت حمایت از بخش تعاون
فارس: شما سالها در جایگاه ارتقا بخش تعاون در اقتصاد کشور حضور داشتید، این بخش به دلیل مشکلاتی که داشته نتوانسته نقش خود را در اقتصاد ایفا کند و بتوان با راه اندازی تعاونیهای متنوع، بخشی از اشتغال و ثروت آفرینی را دنبال کرد.
حسینینیا: با استناد به تحقیقات صورت گرفته اهداف طرح بنگاه های زودبازده محقق نگردیده و همین امر ضمن دشوارتر کردن مسئله اشتغال، بالابردن نقدینگی و ایجاد بدهکاران بانکی به فضای اعتماد لازم برای کسب و کار نیز آسیب رسانده است. ساماندهی این بنگاه ها یکی از ضرورت ها و البته چالشهای مهم در این حوزه است.
سیاستهای کلی اصل ۴۴ تاکید دارد که سهم بخش تعاونی در اقتصاد کشور به ۲۵ درصد برسد این در حالی است که تعاونیهای کشور فقط ۵ درصد اقتصاد کشور را به خود اختصاص دادهاند و علیرغم پیش بینی های قانونی برای افزایش سهم این بخش در قالب واگذاری های ناشی از خصوصی سازی و افزایش بهرهوری و ایجاد و توسعه بنگاههای جدید تعاونی اقدام درخوری صورت نگرفته است. این در حالی است که تعاونی ها به شرط ساماندهی صحیح و بکارگیری نیروهای جوان متخصص در مصدر امور مدیریتی آنها می توانند نقش بی بدیلی در تحقق اقتصاد مقاومتی و اقتصاد مردمکی در رفع چالشهای اساسی کشور نظیر اشتغال، مسکن، ساماندهی نظام عادلانه فرصتها و توزیع مناسب کالاهای اساسی و خصوصی سازی واقعی و مردمی ایفا کنند.
* ابربحران صندوقهای بازنشستگی راهکار دارد
فارس: نقش صندوقهای بازنشستگی در افزایش سطح رفاه و حمایت اجتماعی از ذینفعان خود را چگونه ارزیابی میکنید، در حال حاضر این صندوقها با بحران نقدینگی مواجه هستند و در برنامه ششم توسعه بر حمایت از آنها تاکید شده است
حسینینیا: آمارها نشان میدهد که دولت به صندوق بازنشستگی و صندوق تامین اجتماعی بدهکار است و دریافت مطالبات نقش مهمی در ساماندهی رفاه و حمایت اجتماعی از جامعه کار دارد. پایین بودن نرخ بهره وری در بنگاههای زیرمجموعه این سازمانها ناشی از مدیریت ناکارآمد و غیرحرفه ای چالش اساسی در تامین آتیه میلیونها بهره بردار این نهادها ایجاد نموده است و می تواند ابربحرانهایی را برای دولت سیزدهم و دولتهای آینده ایجاد کند.
*چالش قانون کار برای سرمایه گذاران و کارآفرینان
فارس: به عقیده کارفرمایان یکی از مشکلات روابط کار به قانون کار باز میگردد و بنگاههای اقتصادی نیز با چالشهای دیگری نیز دسته و پنجه نرم میکنند، برای این مسئله چه راهکاری وجود دارد؟
حسینینیا: بحران های کارگری ناشی از کرونا، واگذاری های فاجعه بار بنگاههای اقتصادی توسط سازمان خصوصی سازی، چالشهای ناشی از تحریم ظالمانه و نیز کم کاری های نهادهای متولی وضعیت بغرنجی را در فضای کارگری کشور ایجاد نموده و زندگی شایسته میلیونها کارگر سرفراز ایرانی را با چالش اساسی روبرو کرده است. در خصوص وضعیت قانون کار، ضرورت دارد در فضای تفاهم سه جانبه به نحوی منافع مشترک سرمایهگذاران و کارآفرینان و کارگران را توأمان تامین نماید. قانون باید به گونهای باشد که به طور همه جانبه و درازمدت مقوم کار و تولید باشد.
فارس: آیا میتوان از ظرفیتی که در بخش تعاون و دیگر بخشها وجود دارد برای تقویت روابط حاکم بر کار و اشتغال بهره برد؟
حسینینیا: تشکل های تعاونی و کارگری و کارفرمایی که به شیوه قانونی و شفاف و با بهره گیری از حضور حداکثری اقشار مذکور ایجاد شده و به طور واقعی نمایندگی خواستها و ظرفیتهای به حق ایشان نماید؛ همیشه یک سرمایه ارزشمند برای دولت و کشور محسوب می شود. در حاضر از همه ظرفیتهای تشکلهای کارفرمایی و کارگری در سیاستگذاری تصمیم سازی و اجرای برنامه های وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی استفاده نمیشود.
* ناهنجاریهای اجتماعی پیامد سیاستهای غلط اقتصادی
فارس: یکی از پیامدهای عملکرد بد اقتصادی، شیوع ناهنجاریهای اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق و موارد مشابه است برای حل این مباحث چه اقداماتی متصور است؟
حسینینیا: جامعه شاهد گسترش آسیبهای اجتماعی در همه ابعاد است . اعتیاد ، طلاق ، خشونت خانگی و دیگر مسائل است. در حال گسترش هستند و جامعه نیز از گزند این آسیب ها در امان نیست. یکی از مسائل مهم مسئله آسیب های اجتماعی است. عدم توجه به این موضوع، نظام سیاسی را در آینده را با چالشهای اجتماعی مواجه خواهد کرد. از اینرو اعمال سیاستها و راهبردهای دوراندیشانه و مبتنی بر تحقیقات اجتماعی با هدف توسعه چتر حمایت های اجتماعی ضرورت دارد تا از آسیبهای اجتماعی کاسته شود.
* ترمیم سطح رفاه جامعه از اقدامات ضروری دولت جدید
فارس: وضعیت شاخصهای اقتصادی و اجتماعی نشان میدهد اقشار جامعه از تورم و کاهش قدرت خرید و رفاه اجتماعی رنج میبرند. فکر میکنید در کوتاه مدت میتوان برای رفع این آسیبها اقدام جدی به کار بست؟
حسینینیا: جامعه در حال گذار است طرح هدفمندی به خوبی اجرا نشده و شکاف طبقاتی کماکان ادامه دارد. در شرایط رکود تورمی از سویی طبقات پایین مشاغل خود را از دست میدهند و از طرف دیگر با کاهش قدرت خرید و تورم مواجه می شوند . در این شرایط اجرای برنامه های حمایتی هدفمند و متناسب با سیاست های کلی کنترل نقدینگی و تورم و هماهنگ با برنامههای رشد و توسعه اقتصادی متوازن با هدف حفظ کرامت نیروی انسانی ضرورت تام دارد . این مهم در شش ماه اول دولت سیزدهم می بایست مورد اهتمام جدی قرار گیرد.
* چالش مهارت آموزی در بازار کار باید رفع شود
*ساماندهی نظام تامین اجتماعی در دستور کار قرار گیرد
فارس: یکی از مشکلات فارغ التحصیلان جویای کار نداشتن مهارت و آموزش است، برای حل این مشکل چه راهکاری عملیاتی وجود دارد؟
حسینینیا: در حال حاضر تناقضی آشکار بین نیروهای آموزش دیده از سوی سازمان آموزش فنی و حرفه ای و نیازهای بازار کار مشاهده میشود به گونهای که افراد آموزش دیده جذب بازار کار نمیشوند و در عین حال بازار کار نیازمند افراد متخصص است. لذا ضروری است که توانمندسازی در بخش های درون سازمانی فنی حرفهای، دانش اجتماعی، کار، بهزیستی مشاغل خانگی و سایر موارد صورت گیرد.
یکی از اصلی ترین ماموریت های وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی صیانت از نیروی کار است با توجه به تغییرات دنیای کار ضرورت بازنگری در روابط کار مشاهده می شود . با توجه به شاخصهای کلان اقتصادی، حفظ سطح اشتغال موجود از چالشهای مهم پیش روست . در ضمن بخش مهمی از نیروی کار از دایره صیانت بیرون ماندهاند که ضرورت دارد برای آنها برنامهریزی صورت گیرد.
مغفول ماندن بخشهایی از قانون نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی ، به گونهای که بخشهایی از مشاغل از دایره تامین اجتماعی بیرون مانده اند یکی از چالش هاست .به نظر میرسد انجام هرگونه برنامه رشد و پیشرفت، ایمن سازی جامعه در مقابل نارساییهای اجتماعی، عمل به وظیفه اصلی دولت جمهوری اسلامی در خصوص طبقات کم درآمد و آسیبپذیر، در گرو ساماندهی مناسب نظام تامین اجتماعی است. از این رو توجه به وضع موجود و حل مشکلات پیش رو در چارچوب توان اقتصادی موجود، نیازمند مطالعات دقیق و واقعی از کشور و با رعایت اصل سه جانبه گرایی است.
فارس: یکی از مشکلات اقتصادی کشور به عدم ثبات و سرمایه گذاری باز میگردد که قاعدتا روی سطح اشتغال و رونق تولید موثر است. از طرفی موانع متعددی پیش روی کسب و کارها وجود دارد
حسینینیا: نامناسب بودن فضای کسب و کار ،کاهش اعتماد سرمایه گذاران و نارساییهای مدیریتی ناشی از اقدامات فاقد دوراندیشی به اجراهای ناقص، سبب عدم جذب مناسب سرمایه ها و در مواقعی فرار سرمایه ها شده است . فلذا بهبود فضای کسب و کار می بایست از اولویتهای برنامههای دولت سیزدهم قرار بگیرد.
اجرای هرگونه برنامه برای بهبود وضعیت اقتصاد صنعت، کشاورزی و خدمات نیازمند بهبود فرهنگ و اخلاق کار است. پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که منزلت اجتماعی و شغلی کارگران و کارکنان و رضایتمندی از کار در سطح مناسبی قرار ندارد. بیش از آنکه بهره وری مقوله ای اقتصادی باشد مطالعات نشان میدهد بهرهوری نیروی کار با مقولات فرهنگی گره خورده است. نگرش به کار علاوه بر بعد اقتصادی موضوعی فرهنگی است و نوع نگاه فرهنگی به کار ، به حوزه سرمایهگذاری و تولید نیز تسری یافته است. متاسفانه در کوران گرفتاری های اقتصاد دولت پیشین این مقوله اساسی و زیربنایی مورد بی توجهی قرار گرفته که آثار منفی غفلت از آن در اقتصاد و تولید در زمانی نه چندان دور آشکار خواهد شد.
فارس: نظر شما در مورد روی کارآمدن دولت جدید چیست؟
حسینی نیا: علیرغم همه چالشهای اساسی گفته شده می توان به شیوه کاملا علمی نشان داد که در سایه حضور یک دولت مقتدر مردمی و با بهره گیری از ظرفیتهای بی بدیل داخلی بخصوص جوانان مومن، کارآمد و کاربلد با روحیه جهادی می توان به خوبی بر چالشهای مذکور در دوره دولت سیزدهم که موصوف به دولت کار و کرامت است فائق آمد و برای جناب آقای رئیسی رییس جمهور منتخب دولت سیزدهم در دستیابی به اهداف و رسالت و ماموریتهایشان در این مسیر خطیر و پرچالش آرزوی توفیق و سربلندی دارم.
انتهای پیام/