به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، جمعیت عشایر کشور ۱.۵ میلیون نفر است و با در اختیار داشتن ۳۰ درصد دام سبک و ۴ درصد دام سنگین کشور نقش مهمی در تأمین نیازهای جامعه به خصوص در زمینه مواد پروتئینی و فرآورده‌های لبنیاتی دارند به گونه‌ای که ۲۵ درصد از گوشت قرمز کشور را این قشر زحمتکش تولید می‌کنند. از جمعیت ۵ هزار و ۳۰۰ خانواری عشایر ایل بزرگ قشقایی استان اصفهان حدود ۶۰۰ خانوار عشایر در فصل بهار مهمان شهرستان‌های شهرضا و دهاقان هستند.
عشایر قشقایی شهرستان شهرضا با تولیدات دامی و صنایع‌دستی خود نقش مهمی در تولیدات و چرخه اقتصادی استان اصفهان دارند که مسؤولان می‌توانند با رفع مشکلات آن‌ها و پرداخت تسهیلات مناسب در افزایش تولیدات آنان برای رشد و توسعه اقتصادی استان مؤثر باشند.
تولیدات عمده عشایر قشقایی شهرستان شهرضا که از محل فروش آن‌ها هزینه‌های تولیدات دامی را تأمین می‌کنند، بیشتر فروش گوشت و آلایش دامی است که این تولیدات همواره دستخوش نوسانات بازار بوده که کنترلی توسط سازمان‌های ذیربط به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده انجام نمی‌شود و دست دلالان و واسطه‌ها و سودجویان را باز گذاشته و به غارت عشایر می‌پردازند.
با وجود کمبود بارش در سال زراعی جاری و خشکسالی و همچنین کمبود نهاده‌های دامی، خرید دام زنده مازاد یکی از مشکلاتی است که این روزهای دامداران و عشایر شهرستان‌های شهرضا و دهاقان با آن مواجه هستند و بزرگترین دغدغه عشایر، فروش دام مازاد خود برای عبور از این بحران است.
سرازیر شدن حاصل سال‌ها دسترنج عشایر به جیب دلالان
وجود مشکلاتی از جمله افزایش قیمت نهاده‌های دامی، سبب شده تا بسیاری از آنان چاره‌ای جز فروش دام‌هایشان و سرازیر کردن حاصل سال‌ها دسترنج خود به جیب دلالان نداشته باشند.
یکی دیگر از مشکلات پیش روی تولیدات مواد پروتئینی عشایر در ایران عرضه ناقص یا عدم تکمیل فرایند تولید دام گوشتی است و این مسأله در بین عشایر به علت تغییر فصل و مشکلات مالی و نارسایی برنامه‌ریزی تولید در سطح کلان همواره مشهود بوده و ضررهایی را متوجه تولید و عشایر کرده و به تبع آن تولید داخلی مواد پروتئینی را مورد هدف قرار می‌دهد و تولیدات کشاورزی نیز ضربه خورده و حالت رکود به خود می‌گیرد و برنامه‌ریزان اقتصادی باید برای آن چاره‌ای بیندیشند.
حال این قشر به دلیل نوسان شدید قیمت نهاده‌های دامی، بالا بودن هزینه‌های تمام‌شده محصولات دامی سردرگم شده و آنان را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است که اکنون برای ادامه این حرفه نیاز به کمک مسؤولان دارند؛ در گذشته به جای واردات بی‌رویه گوشت، تولیدکنندگان عشایر در سطح کشور بازار داخلی را که بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شد، در طول سال در اختیار داشتند و پرواربندی‌های متعدد ایجاد کرده که کسری مایحتاج جامعه را پس از فصل عرضه دامداران در فصول دیگر به تدریج تأمین می‌کردند و کشور خودکفا بوده و احتیاجی به واردات گوشت و فرآورده‌های دامی نداشته، ولی این امکانات که بر اساس نیاز بازار داخلی و بر اساس عرضه و تقاضا در طول سال برنامه‌ریزی می‌شد با واردات بی‌رویه محصولات دامی و کنترل بازار توسط واردکنندگان تولید به کلی از بین رفته و ضربه جبران ناپذیری به اقتصاد ملی در سطح کلان وارد شده است.
با شیوع کرونا، تقاضای گوشت قرمز کمتر شد
کاهش مصرف گوشت در دوران کرونا یکی دیگر از مشکلات عشایر است، با شیوع کرونا، تقاضای گوشت قرمز کمتر شد. این مسأله هم اثر مستقیم بر زندگی عشایر که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گوشت هستند، می‌گذارد؛ خشکسالی و کرونا همزمان به زندگی ایلی عشایر شبیخون زده است. مراتع خشک و چوپانان ساعات طولانی به دنبال آب و علف برای گله خود پیاده‌روی می‌کنند.
گرانی گوشت در بازار و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، نبود برنامه‌ای برای خرید تضمینی دام پرواری عشایر و افزایش چشمگیر قیمت نهاده‌هایی مانند جو، ذرت، یونجه در کنار کاهش یا قطع سهمیه سبوس سبب شده تا دام‌ها بر روی دست عشایر بماند و فروش نرود؛ این وضعیت در باغ سبزی برای دلالان و سودجویان است تا با خرید دام این قشر زحمتکش و سوء استفاده از تنگنای معیشتی آن‌ها سودهای هنگفتی به جیب بزنند.
در بازدید از منطقه عشایری دهاقان بیشتر آن‌ها از نخریدن دام‌هایشان گلایه می‌کردند و دام‌هایی هم که خریدار داشت قیمت اولیه آن بسیار پایین‌تر از قیمت واقعی بود و این مشکل داد عشایر را درآورده بود.
خرید تضمینی دام باید در اسرع وقت انجام شود
مجید نادری، رئیس اداره امور عشایر شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرضا با بیان اینکه این شهرستان دارای ۵۰۰ خانوار عشایر با ۳ هزار نفر جمعیت است، می‌گوید: با توجه به خشکسالی، عشایر با کمبود آب شرب مواجه هستند و ضرورت دارد اعتباری برای آبرسانی به عشایر اختصاص پیدا کند، 2 کامیون دولتی در اداره امور عشایر داریم، اگر کامیون سوم هم تأمین شود، مشکل آب شرب عشایر حل می‌شود.
وی از اختصاص اعتبار برای بازگشایی ۶ مسیر عشایری می‌گوید که به دلیل سنگلاخ بودن مسیر نیاز است قبل از انتخابات تیغ‌زنی شود و ادامه می‌دهد در اولویت گذاشتن پروژه‌های مصوب سال گذشته مانند لایروبی ۳ دهنه قنات و احداث سرویس‌های بهداشتی و تأمین تانکر بهداشتی برای عشایر هنوز اجرایی نشده است.
نادری اشاره به مشکلات عشایر شهرضا می‌کند و از مدیرکل امور عشایر استان اصفهان انتظار دارد بر اساس صورت جلسه شورای عشایری استان اصفهان احداث دکل مخابراتی در آینه قرین و اجرای شبکه برق در برنامه کاری قرار بگیرد.
رئیس اداره امور عشایر شهرضا از مراجعه عشایر برای خرید تضمینی دام خبر می‌دهد و اعتقاد دارد این خرید در اسرع وقت باید انجام شود تا عشایر متضرر نشوند.
وی با تأکید بر اینکه تسهیلات بانکی باید با توجه به خشکسالی در دستور کار قرار بگیرد، گفت: برای تعرفه حمل و نقل دام مقرر شد راهداری این کار را انجام دهد و تاکنون انجام نشده است.
نادری با اشاره به لزوم استقرار تیم‌های گشت سیار توسط نیروی انتظامی و سپاه در مناطق عشایری ادامه داد: تأمین اعتبار برای زیرسازی جاده هونجان به گرموک، برق‌کشی و اجرای مخابرات و تأمین قیر برای جاده‌های عشایری از مهم‌ترین نیازهای عشایر است.
رئیس اداره امور عشایر شهرضا از واگذاری هزار متر زمین از منابع طبیعی برای احداث مسجد در منطقه عشایری سلطان خلیل روستای هونجان از توابع شهرضا خبر می‌دهد و ادامه می‌دهد که منطقه عشایری سلطان خلیل با توجه به اینکه امکاناتی مانند آب و جاده دارد و به دلیل اینکه هر ساله ایستگاه ورودی عشایر از استان فارس به استان اصفهان گردنه زرین است و نزدیک سلطان خلیل است، جای مناسبی برای احداث مسجد است.
۲ میلیون رأس از دام عشایر صادر می‌شود
مختار اسفندیاری، مدیرکل امور عشایر استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه سازمان عشایری ایران تلاش بسیاری کرده و با وزیر جهاد کشاورزی جلسه داشتند تا امسال بتوانند ۲ میلیون رأس از دام عشایر در حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد را صادر کنند، گفت: قرار است یک میلیون رأس دام ترکیبی از بره و بزغاله و میش را پشتیبانی امور دام کشور بخرد.
وی از اختصاص تسهیلات بانکی ۴۰۰ میلیارد تومانی با سود ۴ درصد به عشایر خبر می‌دهد و می‌گوید: مقرر شد ۲۰۰ میلیارد تومان نیز برای آبرسانی به جامعه عشایری اختصاص بدهند که در حال پیگیری است.
اسفندیاری از خرید دام در ۸ استان از جمله سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، یزد خبر داد و ادامه می‌دهد: استان اصفهان، فارس و چهارمحال و بختیاری در مرحله دوم برای خرید دام عشایر هستند که نسبت به این روند و همچنین عادلانه نبودن قیمت گوشت عشایر اعتراض نوشته‌ایم، برای برای بز و میش و دام مازاد قیمت ۴۵ تومان خوب است اما برای بزغاله مناسب نیست.
مدیرکل امور عشایر استان اصفهان اعتقاد دارد خرید دام عشایر باید در همه استان ها همزمان باشد چرا که از استان‌های فارس، بوشهر، خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد به استان اصفهان می‌آیند بنابراین نباید خرید را از استان‌های دیگر آغاز می‌کردند، باید از اصفهان شروع می‌شد، همه این 4 استان دام‌شان در اصفهان است.
وی از اصلاح نرخ دام عشایر خبر داد و گفت: در سیستان و بلوچستان به دلیل نزدیکی با مرز بره ۷۰ هزار تومان است اما در استان اصفهان تا ۵۰ هزار تومان بره را می‌خرند، عشایر خیلی زحمت می‌کشند تا یک بره و یا بزغاله تولید کنند باید کاری کنیم تولید و جامعه عشایر حفظ شود؛ ۲۰ تا ۳۰ درصد گوشت قرمز استان و کشور را عشایر تولید می‌کنند، از ۶۵ میلیون رأس دام کشور ۲۷ میلیون مربوط به جامعه عشایری است.
حرفه عشایر نباید مانند کارخانه‌ها تعطیل شود
اسفندیاری با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی و هیأت دولت باید کمک کنند تا مانند کارخانه‌هایی که در کشور تعطیل شد در عشایر هم این قضیه اتفاق نیفتد، بیان کرد: در نامه وزیر جهاد کشاورزی به معاون رئیس جمهور وی خواستار واردات ۳ میلیون تن نهاده شدند، اتحادیه تعاونی دامداران عشایری خواستار آن شدند که خودشان ۳ میلیون تن نهاده دامی وارد کنند تا مشکلی ایجاد نشود، سال گذشته به موقع ارز تأمین نشد.
وی با بیان اینکه عشایر از ماه آذر تا بهمن مشکل دارند و باید به آن‌ها کمکی شود، خاطرنشان کرد: در سال گذشته ۳ هزار تن نهاده به عشایر دادند که برای یک روز عشایر بود در حال حاضر بسیاری از رستوران‌ها و تالارها تعطیل است و گوشت قرمز به اندازه کافی خریداری نمی شود.
داد عشایر از گرانی‌ها و به صرفه نبودن دام درآمد
علی محمد ایزدی، نماینده عشایر سلطان خلیل در این باره به خبرنگار فارس گفت: زندگی با این هزینه‌ها و این دامداری‌ها مقرون به صرفه نیست و عشایر باید همه چیز را جمع کنند و در جایی اسکان پیدا کنند.
وی با اشاره به اینکه جو را در سال گذشته شرکت تعاونی گوسفنداران شهرضا ۱۸۵۰ تومان و امسال با قیمت 6 هزار تومان عرضه می‌کند اما در بازار نیست، گفت: سه سال است در این موقع سال عشایر مصیبت دیدند و دام را آوردند تا امروز حاصل دست‌شان را بفروشند و هزینه زندگی را تأمین کنند، تا عشایر در منطقه نیامده بودند بره کیلویی ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان بود اما الان ۴۵ تا ۴۸ تومان می‌خرند.
ایزدی ادامه داد: آذوقه و هزینه‌های حمل و نقل و زندگی ۴ برابر شده است و خرید دام مازاد و دام پروار کاهش پیدا کرده است و پول آن را هم ۴۰ روزه می‌دهند و چک هم نمی‌دهند، باید فکری برای آذوقه دام‌ها شود، جو را دارند از خارج می‌خرند و تا دست ما برسد چند دست می‌گردد.
روایت درد و رنج عشایر تا رسیدن به ییلاق
نماینده عشایر سلطان خلیل با تأکید بر اینکه باید فکری برای خرید دام انجام شود، گفت: نرخ خرید میش و بز را 20 تا 25 تومان می‌گویند و به مردم ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان عرضه می‌کنند، بزغاله را هم نمی‌خرند.
وی می‌گوید: عشایری که در این زمانه زندگی می‌کنند اصلاً درآمد ندارند و آنقدر زحمت می‌کشند و حاصل دسترنج خود را اینجا می‌آورند اما خریدار ندارد، مریضی در گوسفندها زیاد شده و پول دارو افزایش پیدا کرده است، گوسفندان گرفتار بیماری هستند ۶۰ دامم تلف شد، دامداران زجر بسیاری می‌کشند اما هیچ نتیجه‌ای نمی‌برند،
ایزدی از مریضی خانواده‌اش در راه کوچ می‌گوید و ادامه می‌دهد، اصلاً آسایش نداریم از قدیم از ۱۵ روز بعد از عید حرکت می‌کردیم و در ۷۰ اُم اینجا می‌آمدیم و هیچ مشکلی نداشتیم، الان باید از آسفالت برویم، بره‌هایم را ماشین زد، پلیس راه آمد و بعد از بررسی گفت باید از صحرا می‌رفتی؛ صحرا جایی از آن مرتع و جای دیگر قرق و بخشی دیگر در طرح است، ما باید این مسیر را طی کنیم تا به موقع برسیم و مزاحم منابع طبیعی نشویم، راهی که ۶۰ روزه می‌آمدیم الان ۱۵ روزه می‌آییم، هر جا رسیدیم باید پول بدهیم تا یک چای بخوریم، مرتع ما ضعیف است زمین زراعی زیاد داریم اما آب نداریم.
تولیدکنندگان خودگردانی که به سوی مصرف‌کنندگان بالقوه سوق داده می‌شوند
به گزارش فارس، با گسترش شهرنشینی در سایه پیشرفت صنعتی در دو قرن گذشته، جامعه عشایری نیز به همراه جوامع روستایی رو به افول گذاشته و بخش زیادی از فعالیت این جامعه به صنعت و تجارت رو آورده و از این جامعه کنده و به جوامع روستایی یا شهری پیوسته‌اند ولی ساختار جوامع عشایری با توجه به زمینه‌های بافت سنتی منطقه‌ای همچنان دست نخورده باقی مانده و ادامه حیات می‌دهد و خود را از هیاهوی جامعه تجاری نیمه صنعتی شهری دور نگه داشته است.
قشر عشایر هر سال با وجود تحمل زحمات فراوان، برای یافتن چراگاه با خانواده‌های خود به مناطق قشلاقی و ییلاقی کوچ می‌کنند که در طی این کوچ با مشکلاتی آموزشی و بهداشتی و درمانی مواجه می‌شوند ولی درآمد کافی برای گذراندن زندگی خود ندارند.
بیشتر عشایر و دامداران برای فرار از ورشکستگی و رهایی از این وضعیت نابسامان، دام‌های خود را در معرض حراج قرار داده‌اند. در سال‌های اخیر به علت خشکسالی مستمر و کمبود باران عشایر متحمل سختی و زیان عدیده‌ای شدند و برای بقای دام‌های خود و تأمین علوفه جایگزینی مجبور شده‌اند کمبود علوفه خود را از بازار آزاد تهیه کنند و نیز برای تأمین مالی تهیه علوفه کمکی و جایگزینی مجبور شده‌اند به بانک‌ها مراجعه کرده و با گرفتن وام با بهره بالا از تسهیلات بانکی نه چندان برنامه‌ریزی شده، متوسل شوند که بیشتر به علت عدم توانایی بازپرداخت به موقع متحمل جریمه سنگین و بدهکاری مضاعف به بانک‌ها شده‌اند و در نهایت دام‌های خود را که سرمایه اصلی آن‌ها بوده به اجبار فروخته و به خیل بیکاران شهری و روستایی تبدیل شده‌اند یا در آینده نزدیک چنانچه تمهیداتی برای معیشت امور آن‌ها اندیشیده نشود از تولیدکنندگان خودگردان بالفعل به سوی مصرف‌کنندگان بالقوه سوق داده خواهند شد.
باید با ایجاد ساز و کارهای جدید که توسط تعاونی‌های عشایری در مراکز استانها و شهرستان‌ها ایجاد شده و با حمایت دولت کشتارگاه‌های مدرن در حاشیه شهرها ایجاد و آلایش دامی را به صاحبان اصلی آن همانا تولید کنندگان و عشایر برگردانیده و توسط دولت حمایت شده و به سود تولید کننده و مصرف کننده نهادینه شود.
با توجه به نام‌گذاری سال جاری به‌عنوان تولید، پشتیبانی و مانع زدایی‌ها ضروری است مسؤولان مربوط با برنامه‌ریزی‌های صحیح و به موقع و پیگیری‌های مستمر برای رفع مشکلات و آسیب‌های این قشر زحمتکش کوشیده تا موانع تولید برطرف شود. با توجه به گرمای هوا و کم آبی، تابستانی سخت در انتظار عشایر و دامداران است که نیاز است مسؤولان از همین حالا برای جلوگیری از بیکار شدن این اقشار زحمتکش راهکارهایی را اتخاذ کنند.
انتهای پیام/۶۳۱۰۱/ر
