به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، خانه‌های تاریخی میراث ارزشمند به جای مانده از پیشینیان است که ما را با گذشته پیوند می‌دهد، از زمانی که پایمان را وارد اولین قسمت این خانه‌ها می‌کنیم گویی وارد ماشین زمان شده و روح و روانمان سرشار از آرامش و حس خوب می‌شود.
احیا و مرمت چنین خانه‌هایی می‌تواند آن‌ها را تا سالیان سال برای مردم و بافت یک کشور حفظ کند و نقش به سزایی را در رشد اقتصاد یک کشور از طریق افزایش و رشد صنعت گردشگری ایفا کنند، به عبارتی استفاده‌های باستان‌شناسی و گردشگری این بناها می‌تواند به یک محل برای کسب درآمد برای سازمان‌های مسئول مانند شهرداری‌ها و سازمان میراث فرهنگی بدل شود.
فریدون الهیاری، مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان در خصوص موفقیت مرمت خانه‌های تاریخی اظهار کرد: امروز نهضت بزرگی در احیا و مرمت بناهای تاریخی، خانه‌ها، کاروان‌سراها و حمام‌ها در سطح استان اصفهان به وجود آمده و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ورود پیدا می‌کنند و تعداد قابل ملاحظه‌ای از بناهای تاریخی استان را احیا کرده‌اند و به چرخه فعالیت‌های جدید فرهنگی و گردشگری افزودند، اگر ما به منابع دولت و بودجه تکیه می‌کردیم شاید سال‌ها این اتفاق نمی‌افتاد.
عمده مرمت بر عهده بخش خصوصی است
مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان با اشاره به این که حمایت‌های میراث، عمدتا حمایت‌های تسهیلاتی آن هم در صورت نیاز سرمایه‌گذاران است، خاطرنشان کرد: عمده مرمت، توسط بخش خصوصی انجام می‌شود، میراث فرهنگی نیز به آن‌ها اجازه مرمت، مشاوره و کمک‌های فنی می‌دهد و نظارت‌های لازم را برای احیای بناهای در چهارچوب ضوابط میراث فرهنگی بر عهده دارد که بر ماهیت بناها آسیبی وارد نشود.
وی با اشاره به برنامه میراث فرهنگی برای دیده و شناخته شدن خانه‌های مرمت‌شده بیان کرد: وقتی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به احیای بناها اقدام می‌کنند، برای آن کاربری تعریف می‌کنند وانگیزه و برنامه دارند، اگر بحث گردشگری مطرح باشد تاریخی بودن این خانه‌ها اهمیت زیادی دارد.
علاقه سرمایه‌گذاران برای پرداخت هزینه پژوهش مرمت
الهیاری افزود: افراد خارجی شاید تجربه اقامت در هتل‌های خوب را داشته باشند، ولی تجربه حضور در هتل‌های سنتی ما جدید و جذاب است و سرمایه‌گذاران به این مساله در بازاریابی توجه دارند و مشتریان بازار گردشگری نیز به این مسائل توجه می‌کنند، حتی به بخش فرهنگی نیز توجه دارند به طوری که برخی سرمایه‌گذاران و احیاکنندگان خانه‌های تاریخی، چون علایق فرهنگی مهم‌ترین انگیزه ورود آن‌ها به این کار بوده، هزینه‌های تحقیق و پژوهش درخصوص خانه‌ها را نیز پذیرفتند.
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با ابراز امیدواری از این که تا کنون بیش از ۱۰ کاروان‌سرای استان اصفهان مرمت شده که منطبق با کاربری کاروان‌سرا به لحاظ تاریخی است و تعداد زیادی پروژه کاروان‌سرایی نیز در حال سرمایه‌گذاری است، توضیح داد: کاروان‌سراها به دلیل قرارگیری در خارج از شهرها، آسیب‌پذیری بالایی داشتند ولی با سرمایه‌گذاری‌ها در حال احیا هستند و به چرخه گردشگری باز می‌گردند.
اشتغال ۶ هزار و ۱۱۰ نفر بابت مرمت بناهای تاریخی
وی با اشاره به این که بیش از ۴۰۰ بنای تاریخی در سطح استان در ۶ سال گذشته احیا شده است، درخصوص تعداد بناهای تاریخی احیاشده و در دست احیا توسط بخش خصوصی خاطرنشان کرد: حدود ۴۰۸ واحد بنای تاریخی مرمت و احیاشده در دولت یازدهم و دوازدهم در استان اصفهان بوده که حجم سرمایه‌گذاری در آن‌ها که عمدتا توسط بخش خصوصی بوده، بیش از ۸ هزار میلیارد ریال است که ۲ هزار و ۸۵۶ نفر نیز اشتغال ایجاد کرده است؛ بناهای تاریخی در دست احیا در سطح استان ۲۰۵ بنا با حجم سرمایه‌گذاری بالغ بر ۵۴۶ میلیارد ریال است که منجربه اشتغال ۳ هزار و ۲۵۹ شده است.
الهیاری در پایان بیان کرد: جمعا حدود ۴ هزار و ۵۳۲ کارگاه مرمتی داشتیم که حدود هزار و ۹۸۴ کارگاه از آن‌ها توسط میراث فرهنگی، هزار و ۴۸۲ کارگاه توسط بخش خصوصی و هزار و ۶۹ کارگاه نیز توسط بخش‌هایی چون شهرداری‌ها و راه و شهرسازی روی پروژه‌های میراث فرهنگی کار کردند؛ حجم کار بالا است و نهضت بزرگی شکل گرفته ولی این در برابر تعداد آثار تاریخی که در سطح استان داریم، رقم قابل توجهی نیست.
هم‌چنین فریماه هوشیار، کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان در خصوص موفقیت مرمت خانه‌های تاریخی اظهار کرد: به هر حال مرمت و نجات بناهای تاریخی از ویرانی و فروپاشی، امر پسندیده‌ای است، بین صاحب‌نظران دو طرز تفکر وجود دارد؛ یکی این‌که مرمت بد، بهتر از مرمت نکردن است و دیگر این‌که بعضی از مرمت‌ها آن‌قدر بد انجام می‌شود که نهایت به فروپاشی بنا منجر خواهد شد.
کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت افزود: در بسیاری از موارد مرمت و احیاهای بسیاری از بناهای تاریخی موفق بوده و توانسته مخاطبین بسیاری را جذب کند در موارد بسیار دیگر توفیقی در این امر حاصل نشده است.
وی در این خصوص که موفقیت مرمت یک بنای تاریخی در گرو چیست، پاسخ داد: موفقیت مرمت یک بنای تاریخی در گرو عوامل متعددی است، این قدم‌ها اگر یک به یک برداشته نشود با شکست جدی در مرمت بنای تاریخی رو به رو خواهیم شد؛ حساسیت‌های مرمتی و میزان مطالعات، البته نسبت به اهمیت بنا بسیار متفاوت خواهد بود.
هوشیار در ادامه خاطرنشان کرد: چنان که یک بنای سلجوقی یا صفوی حساسیت بالایی در مرمت دارد؛ پس از مرمت صحیح، نحوه تزیین و دکور کردن یک بنای تاریخی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به عنوان مثال در همه بناها نباید از نقاشی‌های فراوان و یا گچ‌بری در تمام زوایای بنا استفاده کرد چون از اصالت بنا کاسته خواهد شد بلکه با توجه به کارکرد قبلی بنای تاریخی میزان تزیینات تعیین می‌شود.
کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت با اشاره به این که مرمت قاعده خاص خودش را دارد، گفت: در مرمت باید قوانین مرمت را رعایت کرد، برای بنای تاریخی باید حتما طرح مرمت و احیا با تمام جزییات تهیه شود، آسیب‌شناسی دقیق از بنا انجام شده و دلایل آسیب به طور واضح و نه حدسی مشخص شود.
مرمت در دست افراد ناوارد است
وی با اظهار تاسف از این که امروز نه تنها در اصفهان بلکه در تمام کشور به علت این که کارفرمایان می‌خواهند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند شاهد انجام مرمت به دست افراد ناوارد و در بسیاری موارد سرکارگرهای بنا یا بناهای ساختمان هستیم، تصریح کرد: این امر باعث می‌شود عملا به بنا صدمات فراوان برسد، به طوری که در چند سال بعد نیاز به تعمیرات دوباره است.
هوشیار در ادامه توضیح داد: هم‌چنین معماران و مهندسین عمران هم در مرمت بناهای تاریخی بدون مشورت با مرمت‌گران فعال هستند، در صورتی که این امر در بسیاری از موارد نتایج بدی در مرمت به دلیل عدم شناخت صحیح از مصالح و معماری سنتی گذاشته است، استفاده از مصالح مانند آهن و سیمان و استفاده از روش‌های نامناسب در استحکام بخشی بناها از این دست موارد است.
ابهام در رعایت قواعد مرمت خانه‌های تاریخی
این که در مرمت خانه‌های اصفهان تا چه حد این قواعد رعایت می‌شود به دلیل این که بسیاری از کارفرمایان اجازه بازدید از کارگاه مرمتی خود را نمی‌دهند و هم چنین مستندسازی و تهیه آمار دقیقی از مرمت‌ها توسط اداره میراث فرهنگی صورت نمی‌گیرد، نمی‌توان به طور قطع اظهار نظر کرد.
در میان اما ذکر یک نمونه کافی است که برای مرمت گنبد شیخ لطف‌الله طرح مرمتی تهیه نشده بود و استاد معمار به سلیقه خود عمل کرد، خروجی آن شده که صدای همه کارشناسان در تائید یا رد نقص‌ها همچنان بلند است؛ حال با این شرایط دیگر تکلیف بقیه موارد روشن است.
انتهای پیام/۶۳۱۲۴/ص۳۰/
