خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت: «همکلاسی آسمانی» نام طرح و کنگره‌ای است که توسط اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان پایه‌ریزی شد؛ کنگره‌ای که سرمنشأ آن طرح سرگذشت پژوهشی شهدای دانش‌آموز است.
از دهه 80 تا کنون که این موضوع آغاز شده است، فراز و نشیب‌های فراوانی را طی کرده است و خاطرات زیادی از والدین، اعضای خانواده، همرزمان و دوستان شهدا به صورت مکتوب و تصویری گردآوری شده است.
در همین راستا در میزگردی که در خبرگزاری فارس با حضور وحید عظیمی مدیر فرهنگی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، حسین میرشریف مسؤول دبیرخانه همکلاسی آسمانی و محمدجواد رضایی کارشناس فرهنگی به مناسب 22 اسفند سالروز بزرگداشت شهدا برگزار شد، روایت دو دهه طرح سرگذشت پژوهشی شهدا بررسی شد.
** تقدیم 10 هزار شهید دانش‌آموز که عضو اتحادیه انجمن اسلامی دانش‌آموزان بودند
عظیمی: اتحادیه از بدو تأسیس درگیر بحث دفاع مقدس و شهدا بوده است. یکی از مهم‌ترین نکاتی که از ابتدای امر به آن توجه داشته است حتی قبل از اینکه طرحی به نام «همکلاسی آسمانی» باشد توجه به اصل جهاد و شهادت بوده است.
بعد از دو، سه سال که از تشکیل اتحادیه می‌گذرد یعنی دهه ۶۰، اتحادیه، یک مکان و محلی برای اعزام نیرو به جبهه‌ها می شود و از بین ۳۶ هزار شهید دانش‌آموز کشور، تعداد زیادی از طریق اتحادیه انجمن‌های اسلامی شهرها و استان‌ها سازماندهی و به جبهه اعزام شدند و به شهادت رسیدند که آماری بین 10 تا 11 هزار نفر است.
به عبارت دیگر دفتر مرکزی اتحادیه نیز به عنوان یک جایی که انجمن‌های اسلامی را با هم هماهنگ می‌کرد همچنین کار ویژه‌ای که آن زمان با عنوان نشریه آینده‌سازان داشته است، پوشش جدیدی به خود می‌گیرد و به عنوان یک نهاد رزمی ـ عملیاتی در دفاع از کیان ملت ایران، نیرو به جبهه‌ها اعزام می‌کند.
حتی در دفتر مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان بیش از ۱۰ شهید تقدیم انقلاب شده است که این میزان با در نظر گرفتن دفتر اتحادیه در استان‌ها و مناطق، عدد بالاتری است.
بعد از ایام دفاع مقدس، مسؤولان اتحادیه به این فکر افتادند که نیازمند مدلی هستند که خودآگاهی را در دانش‌آموزان نسبت به شهدا بیشتر کند و همچنین آنها را درگیر این موضوع کند تا بتوان این فرایند را به گوش بقیه دانش‌آموزان هم رساند. به عبارت دیگر نه تنها دانش‌آموز عضو انجمن اسلامی صفر و صد درگیر موضوع می‌شود بلکه در کنار او، بقیه دوستان شهر و محله‌اش را درگیر می‌کند.
** دانش‌آموزان در طرح همکلاسی آسمانی چه می‌کنند؟
عظیمی: ببینید در طرح همکلاسی آسمانی وارد طراحی و برنامه سازی شدیم و آنچه در برنامه‌سازی برای ما مهم بود این است که در مرحله اول بچه‌ها یک انگیزه جدی برایشان ایجاد شود که سراغ خانواده شهید، دوستان و همرزمان بروند. ضمن اینکه بچه‌ها درگیر یک فرایندی هستند داخل یک کاتالیستی به عنوان بستر تربیتی که بتوانند تربیت دینی شوند.
اگر یک مقدار جلوتر در بحث مدل کردن برویم. به اینجا می رسیم که در مرحله اول بچه‌ها انسی با شهید بگیرند و بعد شهید را به دوستانشان معرفی کنند یعنی درگیری جامعه دانش‌آموزی و اطرافیان‌شان با شهید است. و در ادامه دانش‌آموزان تلاش می‌کنند بتوانند تولیداتی که درباره آن شهید داشتند را برای عموم جامعه منتشر کرده و مستندسازی کنند. در حال حاضر خیلی از مادران، پدران و همرزمانش شهدا در خدمتشان نیستیم و در قید حیات نیستند و یکی از اقدامات در این حوزه همان گنجواره سازی است.
آن چیزی که ما به دنبالش بودیم و حس می کردیم به عنوان بستر تربیتی می‌تواند به عنوان طرح همکلاسی آسمانی اجرا شود، انس با شهداست. در این راستا بچه‌ها با موضوع درگیر می شوند. درگیری بچه‌ها صرفا بُعد بیرونی ندارد یعنی در ابتدا یک فرایند کاملا درونی است و تمام تلاشمان این است که بچه‌ها از درون درگیر شوند. به عبارت دیگر هر دانش‌آموز با یک خانواده خاصی برایش این درگیری اتفاق می‌افتد تا در ادامه بتوانیم اتفاقات و تحولات درونی، بعد بیرونی‌اش را هم رقم بزنیم.
فارس: طرح همکلاسی آسمانی از چه زمانی آغاز شد؟
عظیمی: از ۸۰ـ۷۹ با برنامه‌هایی چون قرارگاه کربلا شروع شد اما با عنوان طرح همکلاسی آسمانی از سال ۸۴ آغاز شد.
میرشریف: قطعا عظمت و برکت شهدا چراغ راه اتحادیه بوده است لذا اتفاقات خوبی در بحث اتحادیه و شهدا رقم خورده است. اینکه بحث همکلاسی آسمانی رقم خورد با چند نگاه و دیدگاه بود. یکی بحث یادواره‌های شهدای دانش‌آموز بود و دیگری بحث سرگذشت پژوهی شهدای دانش‌آموز بود که هر کدام را که بخواهیم درباره‌اش بحث کنیم شاید ساعت‌ها خاطرات و اتفاقاتی است که در این موضوعات اتفاق افتاده است.
در طرح همکلاسی آسمانی، دو مأموریت که اتحادیه دارد شامل نیروسازی و جریان سازی دیده شده است. در حال حاضر هم یادواره‌های مدرسه‌ای، شهری و استانی به منظور گرامیداشت شهدای دانش‌آموز در حال برگزاری است. بعد از آن هم بحث کنگره را داریم. همان ابتدا که بحث شهدا و همکلاسی آسمانی اتفاق افتاد، موضوع کنگره هم در یکی از مناطق عملیاتی جنگی مطرح شد و این اتفاق هم سالی یکدفعه روی می‌داد.
** در حال حاضر حدود ۷ هزار پرونده شهید دانش‌آموز در دبیرخانه همکلاسی آسمانی است
میرشریف: یادواره‌ها پر از اتفاقات تکان دهنده است. بگذارید یک خاطره برایتان بگویم. سال ۸۸ به عنوان دبیر یادواره شهدای دانش‌آموزی استان یزد انتخاب شدم. آن زمان تازه درسم در دوره دبیرستام تمام شده بود و دیپلم گرفته بو. برای یادواره از حدود دو ماه قبل، برنامه‌ریزی و کمیته‌ها آغاز شده بود. در آن سال به دنبال پرهای نخل برای تزئینات یادواره بودیم اما هرچه می‌گشتیم. پیدا نکردیم. یک شب با چند تن از دوستان بودیم و خیلی هم خسته بودیم چون آن روز هر کسی هر آدرسی داده بود رفته بودیم اما پرهای نخل را پیدا نکردیم.
آن زمان‌ها، روالمان این بود که هر شب سر مزار شهدا می‌رفتیم و گزارش کار می‌دادیم و با آنها صحبت می‌کردیم. آن شب دوستان گفتند که سر مزار شهدای گمنام برویم. ما هم مسیرمان را به سمت مزار شهدای گمنام تغییر دادیم. همینکه به کنار مزار شهدا رسیدیم با کوله باری از پرهای نخل و دو نخل مواجه شدیم که به نخل‌ها سربند یا زهرا بسته بودند. باورتان نمی‌شود چقدر منقلب شدیم، آن سال، یادواره ما حال و هوای حضرت زهرا(س) داشت.
الحمدالله نیروسازی و جریان‌سازی خوبی در بحث یادواره‌های دانش‌آموزان اتفاق می افتد. یک بُعد دیگر که خیلی مهم است و بحث الگو یابی و الگو سازی برای دانش‌آموزان است، طرح سرگذشت پژوهی شهدای دانش‌آموز است که از همان دهه ۸۰ شروع شد. روالش به این شکل بود که دانش‌آموزان هر شهرستانی و منطقه ای به صورت گروهی با هدایت یک مربی، شهید دانش‌آموزی را انتخاب می‌کردند و با استفاده از دفترچه‌هایی که از قبل آماده بود و آموزش‌هایی که به صورت سی‌دی یا مکتوب دیده بودند، اقدام می‌کردند مثلا به خانه شهید می‌رفتند و با والدین، اعضای خانواده و همرزمانش گفت‌وگو می‌کردند.
در حال حاضر حدود ۷ هزار پرونده شهید دانش‌آموز در دبیرخانه همکلاسی آسمانی است که در حال فرآوری است. آن زمان خواهران و برادران در بحث طرح سرگذشت پژوهی بودند و تا سال قبل ۶ دوره از طرح سرگذشت پژوهی اتفاق افتاد که اختتامیه این طرح‌ها به کنگره شهدای دانش‌آموز کشور وصل می‌شود.
فارس: چرا بین کنگره ششم و هفتم انقدر فاصله ایجاد شد؟
میرشریف: چند سالی با توجه به انتقال دبیرخانه از استان ایلام به استان یزد، طرح سرگذشت پژوهی شهدا متوقف شده بود و امسال مجددا با عنایت شهدا طرح سرگذشت پژوهی شهدای دانش‌آموز شروع شد. فکر می‌کنم سال ۹۵ دبیرخانه به یزد منتقل شد.
امسال دوباره طرح سرگذشت پژوهی شهدای دانش‌آموز شروع شده است که البته با شرایط الان جامعه و کرونا تغییراتی در طرح دیده شده است که الحمدلله استارتش خورده است و در کنار آن اتفاقات خوبی هم در بحث پرونده‌ها در حال افتادن است. از جمله اینکه هر هفته یک شهید دانش‌آموز را در کل کشور معرفی می‌کنیم. همچنین بحث فرآوری آثار به صورت کتاب، فیلم کوتاه یا پادکست توسط دانش آموزان و فارغ‌التحصیلان اتحادیه رقم می‌خورد و امیدواریم امسال طرح سرگذشت پژوهی شهدای دانش‌آموز مثل قبل همانگونه گیرا باشد و ان‌شاءالله اتفاقات خوبی رقم بخورد.
البته با توجه به نگاه الگوسازی و الگوی تعالی دختران، در حال حاضر طرح برای پسران اتفاق می افتد و خواهران، طرح دیگری تحت عنوان لشکر فرشتگان دارند.
** آغاز هفتمین دوره طرح سرگذشت پژوهی از 15 بهمن
رضایی: ثبت‌نام هفتمین طرح سرگذشت پژوهی شهدای دانش‌آموز از ۱۵ بهمن شروع شد. اینکه طرح همکلاسی آسمانی و سرگذشت پژوهی چرا در ذهن دوستان ایجاد شد، به این دلیل است که نوجوان ما نیاز به یک هویت دارد؛ هویت ایرانی ـ اسلامی که یک نوجوان ایرانی باید داشته باشد و در این مسیر، شهدا ستاره‌هایی هستند که با آنها می‌توانیم راه را پیدا کنیم و گنجینه‌هایی هستند که به واسطه آنها راه از بیراهه شناخته می‌شود؛ اگر ما خوب بتوانیم شهدا را به دانش‌آموزان و نوجوانان معرفی کنیم، در این مسیر موفق خواهیم بود.
۳۶ هزار شهید دانش‌آموز داریم. اگر دانش‌آموزان، شهدا را سرمشق و سرلوحه کار خود قرار دهد هیچوقت به بیراهه نمی روند. این طرح ۴ فرآیند دارد. فرایند اول، الگویابی است. بچه‌ها دنبال شهید دانش‌آموز می‌روند یعنی همان همکلاسی آسمانی و آن کسی که می خواهند علقه قلبی پیدا کند.
مرحله بعدی، الگوشناسی است. یعنی شهید دانش‌آموز را پیدا کردیم ببینیم رفتار و زندگی‌اش چگونه بوده است، چه رفتار و منشی داشته است؟ چه شکلی جبهه رفت و چگونه شهید شد. در وصیت نامه‌اش از ما چه خواسته است؟
مرحله بعدی، الگوسازی است. حالا که الگو را شناختیم باید الگوی خودمان قرار دهیم. یعنی سعی کنیم رفتارمان را شبیه آن شهید کنیم. مثلا وقتی او نماز اول وقت می‌خواند ما هم نماز اول وقت را هیچوقت فراموش نکنیم.
مرحبه آخر، الگونمایی است. وقتی با این الگو می‌توانم مسیر زندگی خود را تغییر دهم، آن را به سایر دوستان معرفی کنم. امسال با توجه به اینکه کرونا شد. ارتباط حضوری و اینکه تحقیقات حضوری انجام شود، کم شد. اما با خودمان گفتیم این طرح نباید کنسل شود و این طرح را کماکان در فضای مجازی ادامه دهیم.
در این مسیر با توجه به اینکه بسترهایی مانند باشگاه ستارگان فراهم بود، طرح همکلاسی آسمانی را روی آن بستر آغاز کردیم. طرح به این شکل است که بچه‌ها بعد از اینکه در جشنواره ستارگان ثبت‌نام می‌کنند، بخشی به نام همکلاسی آسمانی گذاشتیم که در آنجا ثبت‌نام می‌کنند.
ثبت‌نام هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی است اما تأکید ما این است که گروهی باشد. بستر طرح همکلاسی آسمانی بر مبنای یک گیمی فیکیشن یا بازی‌وارسازی است. در این طرح برای دانش‌آموزان امتیاز محتوا قرار دادیم. بچه‌های وارد یک فرایندی می‌شوند و با ما بازی می‌کنند و این ۴ فرایند اجرا می‌شود و در انتها به نفرات برتر، جایزه می‌دهیم یعنی بچه ها هم چیزی یاد می‌گیرند و هم امتیاز می گیرند و هم اینکه با دوستانشان رقابت می‌کنند؛ ضمن اینکه در الگوی تعالی هم شرکت می‌کنند.
** جبهه در لنز دوربین
رضایی: بچه‌ها گروه و کانال می‌سازند و در آن گروه مربی نیز حضور دارد که از سوی باشگاه ستارگان تعیین می‌شود تا دانش‌آموزان را هدایت کند. در بحث امتیازها بخش تشکیلاتی، سازماندهی و محتوایی است. در بخش تشکلاتی، ارتباط، تقسیم کار و تعامل دانش‌آموزان ارزیابی در گروه‌ها امتیازبندی می‌شود.
در بخش سازماندهی، پروفایل و نحوه ارائه محتواها ارزیابی می‌شود و در بخش محتوایی هم، تهیه محتوا مثل گفت‌وگو با خانواده شهید، معرفی وصیت‌نامه، آثار شهید در قالب پادکست، فیلم و مکتوب در کانال‌ها و گروه‌هایشان بارگذاری می‌کند و در نهایت بهترین کارها در بخش آثار، گروهی و مربیان معرفی می‌شود.
در کنار آن چند افزونه چون طرح کتابخوانی شهدایی را داریم و کتاب‌های مرتبط با شهدا را معرفی می‌کنیم و همچنین مسابقه و پویش‌هایی از این کتاب‌ها را بارگذاری می‌کنیم. یا بخش «جبهه در لنز دوربین» در این قسمت محتواهای مدیایی مرتبط با شهدا را می‌گذاریم.
بخش دیگری با عنوان «طنز جبهه» را داریم که پرطرفدارترین بخش است و می‌خواهیم به بچه‌ها بگوییم که جبهه، اشک و گریه و زاری نبوده است و شور و شوق و شادی در جبهه بوده است و بخش زنده هم داریم که به صورت هفتگی، روایتگری و یادواره داریم که پخش می‌شود. یادواره به صورت کوچک است مثلا در مدرسه دانش‌آموز، جلوی درب منزل یا در منزل شهدا برگزار می‌شود و در شرایط کرونا، به صورت پخش زنده از طریق باشگاه ستارگان و شبکه «شاد» پخش می‌شود.
** پیش‌بینی بخش ویژه شهدای علمی و هسته‌ای
فارس: آیا فقط دانش‌آموزان عضو اتحادیه می‌توانند در این طرح شرکت کنند؟
عظیمی: این جشنواره در سال‌جاری ویژه دانش‌آموزان متوسطه اول است و همه دانش‌آموزان در این گروه سنی می‌توانند در این مسابقات شرکت کند. البته در دوره متوسطه دوم، جزو برنامه‌های قرارگاه اتحادیه است که توسط مربی به عنوان فعالیت‌های دانش‌آموزان پیش‌بینی شده است.
فارس: چرا فقط جشنواره برای دانش‌آموزان متوسطه اول است؟
عظیمی: نکته این است که اثر دقیق تربیتی روی شخصیت دانش‌آموزان زمانی تأثیرگذار است که هویت دانش‌آموز شکل می‌گیرد و دوره متوسطه اول بهترین دوره است که به عنوان بستر تربیتی به آن نگاه می‌شود.
فارس: روند اطلاع‌رسانی چگونه بود؟
رضایی: تبلیغات در فضای مجازی انجام می‌شود. چه در پیام رسان شاد و در پیام‌های رسان دیگر مانند آیگپ اطلاع‌رسانی شده است. ثبت‌نام تا پایان اسفند ادامه دارد.
یک نکته را فراموش کردم که بگویم مدل‌سازی‌سازی و طراحی طرح همکلاسی آسمانی با شهادت شهید فخری‌زاده همزمان شد و به همین دلیل بخش ویژه شهدای علمی و هسته‌ای را فعال کردیم.
** کنگره نهایی همکلاسی آسمانی 20 فروردین 1400 برگزار می‌شود
فارس: کنگره نهایی همکلاسی آسمانی چه زمانی برگزار می‌شود؟
رضایی: 20 فروردین 1400 برگزار خواهد شد.
فارس: روال شناسایی چگونه است؟
میرشریف: شناسایی از چند طریق است. از امام جماعت محله و کادر اتحادیه‌شان می‌توانند سؤال کنند و بخشی را به عنوان پشتیبان پیش‌بینی شده است که اگر دانش‌آموز از این طریق به نتیجه نرسید، به پشتیبان پیام می‌دهد و شهیدی از منطقه خودش به او معرفی می‌شود.
فارس: چه تعدادی دانش‌آموز در طرح سرگذشت پژوهشی شهدای دانش‌آموزان شرکت کردند؟
رضایی: روی هر پرونده بین 3 تا 5 دانش‌آموز فعالیت می‌کرد که در مجموع با در نظر گرفتن 7 هزار پرونده، تاکنون حدود 30 هزار دانش‌آموز در طرح سرگذشت پژوهشی شهدای دانش‌آموز شرکت کرده‌اند.
به گزارش فارس، طرح همکلاسی آسمانی، قرار است همچنان ادامه داشته باشد و فازهای مختلفی برای آن پیش‌بینی شده است.
انتهای پیام/
