به گزارش خبرنگار تعلیم و تربیت خبرگزاری فارس، غلامرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم و تحقیقات در سومین کنگره بین‌المللی جندی‌شاپور گفت: بی‌گمان اینکه ایران کهن بنا به ثبت و تأیید سازمان آموزشی و فرهنگی ملل متحد یونسکو، میراث‌دار نهاد علم و دانشگاه است، مایه مباهات است و مساعی اصحاب خرد و اندیشه در بازکاوی چنین گذشته و دستاوردی جای بسی سپاس و قدردانی دارد.
وی افزود: در نگاه نخست اینگونه به نظر می‌رسد که چنین سرمایه و دارایی نمادینی فقط برای جامعه و سرزمین ما مطرح است اما این ظرفیت و سرمایه تاریخی در نگاه جهانیان نیز مطرح است. چرا که این دستاورد به نوعی وسعت چشمگیری را برای میراث تاریخی ما فراهم ساخته است و بر این مبناست که در نگاه عامه مردم ایران و اندیشمندان جایگاه ویژه‌ای دارد.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم و تحقیقات یادآور شد: بازخوانی و بازنمایی تاریخ گذشته و سنت‌های نیکوی تجربه‌شده که مردم و به ویژه جوانان و دانشجویان ما به نوعی بتوانند نسبت به این ظرفیت ودارایی‌ای که در نزد ایرانیان است آگاهی بیشتری پیدا کنند و به ذخیره تاریخی آنها بیفزایند که برآیند آن نوعی دلبستگی و پیوند با تاریخ هویت این سرزمین است، امری ضروری به نظر می رسد.
*ضرورت حفظ هویت تاریخی به منظور ایجاد همبستگی ملی
غفاری گفت: در عصر و زمانه‌ای که همه می‌دانیم با توجه به سیالیت و تغییرات جوامع انسانی، حفظ هویت و توجه به گذشته تاریخی و پیوند با دوره‌ها و زمانه‌هایی که به خوبی درخشیده‌اند به عنوان دستاورد تلقی می‌شوند و برای ایجاد همبستگی ملی حائز اهمیت است.
وی گفت: وقتی سراغ نهاد و سازمان علم می‌رویم، پرسشی در رابطه با چرایی افول و رشد این مجموعه‌ها مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد که به عنوان یک پرسش کلیدی مطرح است که در این رابطه نگاه‌ها به سه سمت متمایل است؛ نگاه اول این است که ما این افول، رشد و فرسایش را گاهی باید بر مبنای عناصر و عوامل درون‌نهادی و درون‌سازمانی نهاد علم تحلیل کنیم چرا که در دوره‌هایی دچار افول و در دوره‌هایی در اوج و به نوعی شاهد رشد و رونق هستیم.
غفاری ادامه داد: نگاه دوم این است که بیشتر باید تأکید را به عوامل و عناصر پیرامون نهاد سازمان علم قرار داد. یعنی آنچه در پیرامون جریان دارد، نهاد علم و دانشگاه را به عنوان یک بخش و یک سازمان محاط در محیط پیرامون خود درنظر بگیریم و بر این مبنا ببینیم که این نهاد و سازمان چه نسبتی با زیرنظام‌ها و نظام‌های دیگر از جمله دین، سیاست، اقتصاد و اجتماع دارد و بر این اساس افول، ظهور و رشد و رونق و فرسایش را در خصوص نهادهای معرفتی و نهاد علم طرح کنیم.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم و تحقیقات خاطرنشان کرد: اما نگاه سومی نیز وجود دارد که به نظر می‌رسد کامل‌تر باشد و این ادعا را دارد که برای اینکه به یک تحلیل و توضیح مفیدتر و باکفایت‌تر دست پیدا کنیم بپذیریم در درون و برون نهاد علم و سازمان علم در هم تنیدگی و هم‌افزایی و همزایی را با هم دارند بنابراین نباید نگاه‌ها را به آنچه که در درون علم و بیرون آن وجود دارد تقلیل دهیم. ممکن است برای نقطه شروع به رونق و افول اکتفا کنیم و نقطه شروع را یکی از این بخش‌ها قرار دهیم ولی برای ادامه کار به این نیاز است که نگاه خود را در چارچوب نه چارچوب نقطه‌ای بلکه برایندی تعبیر کنیم و به نوعی به دیالتیک نهاد علم و سازمان علم و آنچه که در پیرامون آن قرار دارد بیندیشیم و به داد و ستد این دو مجموعه توجه کنیم.
وی ادامه داد: طبق تاریخ علم از این بابت و آنچه جامعه شناسی علم در خصوص نهاد دانشگاه به ما گوشزد می‌کند و بر مبنای شواهد تاریخی بین این دو مجموعه گاهی سازگاری و همراهی وجود داشته است و به نوعی دو مجموعه درون و بیرون دانشگاه مکمل یکدیگر و مدافع همدیگر هستند و نسبت به مقبولیت و مشروعیت یکدیگر حساس هستند و یکدیگر را تأیید می‌کنند. این هم‌افزایی و همزایی هرگاه وجود داشته شاهد رشد بودیم و از آنجایی که وقتی این دو مجموعه به دلیلی از همدیگر فاصله می‌گیرند و یکدیگر را طرد می‌کنند این رابطه یک رابطه مبتنی بر سازگاری عالمانه نیست بلکه برایندهای دیگری را تجربه می‌کند. این بی‌توجهی به یکدیگر ناهمسازی را ایجاد می‌کند که در این شرایط نمی‌توانیم انتظار رونق و رشد را برای نهاد دانشگاه و برای جامعه داشته باشیم.
وی گفت:باید با یک نگاه نقادانه و عالمانه مشروعیت و مقبولیت و استقلال هرکدام از مجموعه‌ها را به رسمیت بشناسیم و به نوعی مجموعه‌ها مکمل یکدیگر و در خدمت یکدیگر باشند. در خدمت یکدیگر بودن البته به این معنا نیست که گویا نگاه محافظه‌کارانه را برای نهاد علم و دانشگاه اختیار کنند چرا که نهاد علم ودانشگاه مرکز عقل نقاد است و رشد و بالندگی آن به توانایی است که در طرح، پرسش‌های جدید وجود دارد و قدرتی که در پاسخگویی به پرسش‌ها و طرح ایده‌ها و پارادایم‌های تازه و جدید وجود دارد و از این بابت می‌تواند هم برای خود نهاد علم اقتدار ایجاد کند و هم برای مجموعه‌های دیگر به نوعی مورد استفاده قرار گیرد.
غفاری خاطرنشان کرد: دانشگاه توأمان خادم و نقاد است و فقط خادم بودن آن از طریق سیستم‌های بیرون دانشگاه نباید مورد استفاده قرار بگیرد. بخش نقاد بودن دانشگاه برای آنها اهمیت بیشتری دارد و از این جهت در نسل جدید از دانشگاه اجتماعی صحبت می‌شود یعنی دانشگاهی که نسبت به مسائل پیرامون خود همچون مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی توجه دارد و حساسیت نشان می‌دهد و درعین حال با توجه به اینکه از منابع همین جامعه بهره می‌گیرد در پی این است که بیشتری خدمت را به مجموعه خود داشته باشد. می‌تواند بخشی از آن در تربیت و داشتن شهروندان آگاه و فعال باشد و در نهایت در ارتقای زیست انسانی و اجتماعی که امروز تحت عنوان کیفیت زندگی انسانی از آن یاد می‌کنیم، تأثیرگذار باشد.
انتهای پیام/
