به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، فناوری نانو یا نانوتکنولوژی یک دانش میان رشته ای است که رشته هایی همچون مهندسی مواد، پزشکی، داروسازی و طراحی دارو، دامپزشکی، زیست‌شناسی، فیزیک کاربردی، ابزارهای نیم رسانا، شیمی ابرمولکول و حتی مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی شیمی موضوع مهار ماده و یا دستگاه ها در ابعاد کوچک تر از یک میکرومتر را دنبال می کند.
این فناوری که به موج چهارم انقلاب صنعتی شهره است، در ابعاد یک تا ۱۰۰ نانومتر به طور معمول مورد استفاده قرار می گیرد که به دنبال فهم و به کارگیری خواص جدیدی از مواد و سیستم هایی در این ابعاد است که اثرات فیزیکی جدیدی، به طور عمده متاثر از غلبه خواص کوانتومی بر خواص کلاسیک را از خود نشان می دهند.
در کشورمان نیز بنا به ضرورت توجه و شناسایی فناوری نانو به عنوان یک فناوری دارای اولویت، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با تدوین چهارچوب فعالیت بلندمدت تشکیل شد.
این ستاد با برنامه راهبردی با عنوان "سند راهبرد آینده" هم اکنون از زیرمجموعه های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که در آخرین ویرایش انجام شده، رویکرد تجاری سازی و توسعه صنعتی برپایه فناوری نانو را در دستورکار خود قرار داده است که با هشت برنامه این موضوع را پیگیری می کند.
ترویج و آموزش عمومی نانو برای افزایش مشارکت ذی نفعان در توسعه و به کار گیری فناوری نانو، فراهم سازی و تقویت زیرساخت های لازم برای توسعه همه جانبه، به هنگام، متوازن و پایدار نانو، ارتقاء همکاری ها و تعاملات بین المللی، توسعه و بهره مندی از سرمایه های انسانی نانو و ارتقاء تحقیقات مسأله محور، راهبری تحقیقات هدفمند نانو برای دستیابی به فناوری های کلیدی، تسهیل و تسریع تجاری سازی از طریق فراهم سازی خدمات توسعه فناوری مورد نیاز فناوران و شرکت های دانش بنیان، ارتقاء صنایع با به کارگیری فناوری نانو و گسترش بازار نانو و سیاست گذاری و ارزیابی اهداف، راهبردها، سیاست ها، برنامه ها و نهادهای نانو هشت برنامه مدون شده ستاد ویژه توسعه فناوری نانو کشور است.
ترویج و فرهنگ‌سازی نانوتکنولوژی از دوران مدرسه
ستاد ویژه توسعه فناوری نانوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در چهار بخش دانش آموزی، دانشجویی، صنعتی و رسانه سعی در ترویج و فرهنگ سازی این علم دارد، بنابراین یکی از گروه های مهم و مورد توجه، دانش آموزان هستند که برنامه های مختلفی برای آنان در این خصوص در نظر گرفته شده و هرساله برگزار می شود.
مدیر دانش آموزی ستاد نانو در گفت وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: برای متمرکز شدن امور و برنامه های ستاد نانو به ویژه در قسمت دانش آموزی، باشگاه نانو در سال ۱۳۸۷ راه اندازی شد که چندین فعالیت عمده و سالانه دارد.
مهیار خادم افزود: المپیاد نانو، جشنواره نانو و مسابقه توانمند از جمله برنامه های ستاد توسعه فناوری و باشگاه نانو می باشد.
به گفته وی المپیادهای سالانه نانو بیشتر درقالب تئوری، جشنواره نانو عملی و مسابقه توانمند تلفیقی از تئوری و عملی است.
این مقام مسئول درخصوص گسترش نانو در حوزه دانش آموزی عنوان کرد: از سال ۱۳۹۲ کارهای زیرساختی و تجهیز زیرمجموعه ها و پژوهشکده ها را به آزمایشگاه های نانو آغاز کردیم تا دانش آموزان در محل زندگی خود بتوانند علاوه بر دروس و تئوری های فناوری نانو، به صورت عملی نیز این علم و فناوری را تجربه نمایند.
وی با بیان اینکه ۸۷ آزمایشگاه نانو دانش آموزی در سطح کشور مشغول فعالیت هستند، افزود: خوشبختانه در استان بزرگ فارس شش آزمایشگاه مجهز فناوری نانو داریم که پذیرای دانش آموزان و کلیه علاقمندان به این رشته هستند.
خادم با اشاره به روند مطلوب این فناوری در سطح کشور گفت: تا چند وقت پیش غالب دستگاه های مورد نیاز در حوزه نانو را وارد می کردیم که خوشبختانه در سالهای اخیر با بهره گیری از فرصت تحریم و توجه بیشتر به شرکت های نوپا و دانش بنیان، توانسته ایم بسیاری از تجهیزات مورد نیاز را در داخل کشور تولید کنیم.
وی در ادامه به المپیاد و جشنواره نانو دانش آموزی پرداخت و اذعان داشت: به منظور ادامه دار بودن ارتباط دانش آموزان با ستاد و باشگاه نانو، برگزیدگان، بخش های مختلف را رها نکرده که در این خصوص کانون برگزیدگان باشگاه نانو را شکل داده ایم تا این افراد بتوانند از حمایت های ستاد بهره مند شده و فعالیت خود را در زمینه نانو نیز ادامه دهند.
به گفته مدیر دانش آموزی ستاد نانو، برگزیدگان المپیاد نانو به عضویت بنیاد ملی نخبگان در می آیند و می توانند از حمایت های آن بهره مند شوند.
وی درخصوص حمایت های ستاد توسعه فناوری نانو نیز گفت: بسیاری از حمایت های ما موردی بوده اما به طور کلی در زمینه هایی نظیر ایجاد و راه اندازی کسب و کار، ثبت اختراع و شرکت در دوره های مختلف آموزشی برگزیدگان نانو مورد حمایت قرار می گیرند.
برگزاری مرحله پایانی المپیاد نانو در شیراز/ پیگیری ایران برای برگزاری المپیاد نانوی بین المللی
مدیر بخش ترویج صنعتی ستاد نانو در گفت وگو با خبرنگار فارس پیرامون یازدهمین دوره از المپیاد دانش آموزی علوم و فناوری نانو گفت: یازدهمین دوره از المپیاد دانش آموزی نانو با ثبت نام علاقمندان در ۳۰ آذرماه ۱۳۹۸ آغاز شد که ۱۰ هزار و ۵۸۴ دانش آموز مقطع متوسطه در سایت ثبت نام کردند که برای آمادگی آنها سه مرحله آزمون آزمایشی برگزار کردیم تا با نحوه سوالات و روند کار اگاه شوند.
وی با اشاره به شیوع کرونا افزود: مرحله اول المپیاد در چهارم شهریورماه سال جاری به صورت آنلاین برگزار شد که ۴۱۸ دانش آموزان توانستند در مدت زمان ۹۰ دقیقه به ۴۵ سوال تستی پاسخ داده و حدنصاب را برای حضور در مرحله دوم کسب نمایند.
مهدی کدخدایی با بیان اینکه از برگزیدگان مرحله اول تعدادی انصراف دادند، اظهار داشت: ۳۴۱ دانش آموز همزمان در ۱۷ استان و ۱۹ حوزه به صورت حضوری در آزمونی کتبی با ۲۰ سوال تستی و شش سوال تشریحی و رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی شرکت کردند.
وی ادامه داد: مرحله سوم و نهایی یازدهمین المپیاد نانوی دانش آموزی کشور با حضور ۲۹ نفر از روز پنجشنبه ۱۴ اسفندماه آغاز شده و تا پایان روز شنبه، ۱۶ اسفند ادامه با برنامه های مختلفی ادامه دارد.
این مقام مسئول با اشاره به برگزاری این مرحله از المپیاد در چهار شهر شیراز، مراغه، سنندج و نیشابور عنوان کرد: در حوزه فارس که شامل نفرات برگزیده از استان های جنوبی می باشد، شش نفر می توانستند شرکت کنند که یکی از نفرات غیبت کرده و در شیراز المپیاد با حضور پنج نفر از شهرهای شیراز، یزد، کرمان و برازجان برگزار شده است.
وی موضوع مرحله سوم المپیاد را تاثیر نانوپوشش ها بر روی خوردگی فلزات اعلام کرد و اذعان داشت: این مرحله دارای سه بخش شامل آموزش های مجازی، فعالیت های آزمایشگاهی و آزمون کتبی می باشد.
کدخدایی با ذکر اینکه آزمون کتبی نهایی با هفت سوال تشریحی برگزار شده، افزود: در قسمت فعالیت‌های آزمایشگاهی نیز، نمونه های دانش آموزان به تهران فرستاده خواهد شد و در آنجا نمونه ها تست هایی را خواهند گذراند.
وی درخصوص قسمت بعدی مرحله پایانی از المپیاد نانوی دانش آموزی بیان کرد: در ادامه دانش آموزان باید به صورت مجازی از عملکرد خود در قسمت های مختلف در حضور داوران و اساتید دفاع کنندکه در پایان، مجموع امتیازات قسمت های مختلف این مرحله محاسبه شده و نفرات رتبه بندی خواهند شد.
مدیر بخش ترویج صنعتی ستاد نانو با بیان اینکه ۲۵ اسفندماه مراسم اختتامیه یازدهمین المپیاد دانش آموزی نانو به صورت مجازی برگزار خواهد شد، گفت: در این مراسم مدال‌های هر یک از ۲۹ دانش آموز اعلام خواهد شد و همه آنها مدال خواهند گرفت.
مدیر دانش آموزی ستاد نانو همچنین درخصوص یازدهمین المپیاد دانش آموزی نانو بیان داشت: در سالهای قبل نحوه برگزاری المپیاد بسیار متفاوت بود و در مرحله پایانی نفرات برگزیده به مدت دو هفته در تهران و به صورت متمرکز آموزش دیده و به رقابت با یکدیگر می پرداختند اما امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا نحوه برگزاری متفاوت بود و بیشتر برپایه مجازی و آنلاین برگزار شد.
خادم درخصوص محتوای المپیادهای نانو با ذکر اینکه تلاش شده موضوعات براساس چالش های صنعتی کشور باشد، عنوان کرد: در دو سال گذشته موضوعات نانو در گوگرد زدایی و کاربرد نانو در تصفیه آب بوده و امسال با مشورت اساتید و صنعتگران، موضوع خوردگی در صنعت را انتخاب کردیم.
وی با بیان اینکه سطح مطالب و موضوع به گفته برخی از اساتید در حد دانشجویان ارشد و دکترا است، اظهار داشت: با بالارفتن سطح مطالب و المپیاد، سطح دانش آموزان و نفرات برگزیده نیز بالاتر رفته و دانش آموزان یادگیری مطلوبی را طی این مدت داشته اند.
او با اشاره به نداشتن سهمیه کنکور و معافیت سربازی برای نفرات برگزیده المپیاد نانو از رایزنی ها برای گرفتن این تسهیلات برای برگزیدگان خبر داد و گفت: با وجودی که این المپیاد سهمیه کنکور و معافیت سربازی ندارد اما دانش آموزان با علاقه در آن شرکت می کنند و غالب آنها نیز در سالهای بعد در دانشگاه های برتر کشور مشغول به تحصیل می شوند.
به گفته مدیر دانش آموزی ستاد نانو درحال حاضر المپیاد نانو مسابقات قاره ای و جهانی دارد اما با ایده و طرح ایران، برگزاری بین المللی آن درسطح دانش آموری در دست پیگیری است.
پای صحبت نخبگان نانوی جنوب کشور
در ادامه به سراغ پنج دانش آموز برگزیده مرحله نهایی المپیاد نانو در حوزه استان فارس رفته و گفت وگویی با آنان داشتیم.
رشته اش ریاضی است و در پایه دوازدهم دبیرستان فرزانگان دو شیراز مشغول تحصیل و به گفته خودش عاشق فیزیک است.
محدثه تفکر با اشاره به شرکت در المپیادهای نجوم، اختر فیزیک و نانو به خبرنگار فارس گفت: از زمان شیوع کرونا با نانو آشنا شده و شروع به مطالعه در آن کردم و در دانشگاه نیز باتوجه به علاقه زیادم به فیزیک، نانو را در آن حوزه دنبال خواهم کرد.
این نوجوان نخبه شیرازی با بیان اینکه حضور در المپیادهای مختلف، تاثیر مثبتی بر درس خواندن و فهم عمیق تر و بهتر آن دارد، به علاقمندان حوزه المپیادها به ویژه نانو توصیه کرد: برای موفقیت در المپیادها به ویژه نانو باید مقالات و مراجع را با دقت خوانده و آنها را فهمید.
تفکر ادامه داد: شرکت در کارگاه های آموزشی نیز بسیار موثر است و همچنین کسانی که قصد شرکت در المپیاد نانو را دارند، باید نمونه سوالات زیادی را حل کنند تا موفق شوند.
نوجوانِ شیرازی دیگر در جمع پنج نفر حاضر، محمد مهدی شریفی از مدرسه دولتی مهندس علی تفضلی بود که پیرامون علاقمندی اش به نانو به خبرنگار فارس گفت: زمانی که کلاس هفتم بودم، از دایی ام یک کتاب نانو هدیه گرفتم و با مطالعه آن به نانو علاقمند شدم و در ادامه سال نهم در در المپیاد نانو برای اولین بار شرکت کردم.
دانش آموز شیرازی سال دوازدهم رشته ریاضی درخصوص تاثیر نانو بر درس و مدرسه اش عنوان کرد: احساس می کنم این حوزه باعث افزایش خلاقیت در من شده، کار با دستگاه های مختلف را یاد گرفته ام و فهم برخی از دروس برایم ساده تر شده است.
وی از علاقه مندی اش جهت ادامه تحصیل در دانشگاه و در رشته مهندسی شیمی گرایش نانو سخن گفت.
جویا خالقی دانش آموز سال یازدهم رشته تجربی است که از مدرسه علامه حلی کرمان به شیراز آمده است.
وی با بیان اینکه سوالات المپیادهای سالهای قبل را خوانده، سطح کیفی و سختی المپیاد امسال را بالاتر از سالهای قبل دانست و گفت: با هدف آشنایی با جو مسابقات، یادگیری کار با دستگاه های مختلف و بهره مندی از حمایت های بنیاد ملی نخبگان در المپیاد نانو شرکت کرده ام.
خالقی همچنین عنوان کرد: از آنجایی که نانو یک علم میان رشته ای است، در هر رشته ای می توان از آن بهره برد و من نیز در کنار رشته ای که در دانشگاه خواهم خواند، نانو را نیز رها نخواهم کرد.
عرفان حسنی، دانش آموز یازدهمی از میبد یزد نیز گفت: برای دومین سال متوالی است که در المپیاد نانو حاضر می شوم و امسال توانستم به مرحله نهایی برسم.
وی که در رشته تجربی دبیرستان شهید رحیمی فر میبد درس می خواند، بیان کرد که سعی خواهد کرد تفکری المپیادی داشته و در دانشگاه نیز نانو را رها نکند.
دیگر شرکت کننده مرحله نهایی یازدهمین المپیاد نانوی کشور در حوزه فارس، سید نجف ابطحی دانشجوی سال اول پزشکی دانشگاه تهران است.
وی هدف خود را از شرکت در المپیاد نانو داشتن تجربه ای جدید، آشنایی با محیط های آزمایشگاهی و گرفتن ارتباط با افراد جدید عنوان کرد.
او که اهل برازجان استان بوشهر است، از علاقه خود به نانو گفت و افزود: به طور قطع در پزشکی نیز به دنبال استفاده از علم و فناوری نانو خواهم رفت.
انتهای پیام/ ن
