خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت: اسم چهارسوق را قدیمی‌ها، خوب به خاطر دارند، به محل تقاطع دو راسته اصلی بازار، چهارسوق می‌گفتند و مکان پر اهمیتی بود. اما چرا اهمیت داشت؟ اهمیت چهارسوق به موقعیت ویژه ارتباطی آن برمی‌گشت. آخرین اخبار و رویدادها در چهارسوق بین مردم رد و بدل می‌شد و مراودات اجتماعی شهر در چهارسوق شکل می‌گرفت؛ رویداد نوآوری‌های آموزشی چهارسوق هم محلی برای شبکه‌سازی و تعامل فعالان تعلیم و تربیت است.
چهارسوق، اجتماعی برای تجلی حرکت‌های امیدبخش و نوآورانه آموزشی و تربیتی و محلی برای اشتراک‌گذاری ایده‌ها و تجارب است؛ چهارسوق شبکه فعالان تحول‌خواه تعلیم و تربیت برای شبکه‌سازی و هم‌افزایی میان معلمان، دانشجویان، مدیران، فعالان فرهنگی، مدارس، مؤسسات، اهالی رسانه و حتی دانش‌آموزان و والدین دغدغه‌مند در حوزه تعلیم و تربیت محسوب می‌شود.
«چهارسوق» در سال ۱۳۹۲ توسط جمعی از معلمان و فعالان حوزه آموزش برای ارائه تجارب بومی تعلیم و تربیت در قالبی شایسته و تأثیرگذار متولد شد. شعار چهارسوق، «هم‌افزایی برای تحول در آموزش» است یعنی «شناسایی، شبکه‌سازی و توانمندسازی فعالانی که در حال شکل‌دهی به تجربه‌ها و نظریه‌های بومی تعلیم و تربیت هستند». چهارسوق به تدریج رشد کرده و اکنون به کانون شکل‌گیری یک شبکه مردمی گسترده و اثرگذار در حوزه آموزش تبدیل شده است. چهارسوق در حال حرکت به‌سوی شکل‌دهی جامعه فعالان تحول‌خواه تعلیم و تربیت است.
قرار بود دوازدهمین رویداد چهارسوق در آخرین ماه سال 1398 برگزار شود اما کرونا، این اجازه را نداد و سر و کله این ویروس منحوس پیدا شد و همین موضوع باعث شد که چهارسوق در سال 1399 با تکیه بر فضای مجازی، دوازدهمین رویداد خود را کلید بزند؛ در همین راستا به سراغ محمد آزین دبیر دوازدهمین رویداد نوآوری‌های آموزشی چهارسوق رفتیم تا درباره کم و کیف این رویداد به ویژه برگزاری متفاوت آن در سال‌جاری صحبت کنیم؛ ضمن اینکه خبرهای خوبی هم از این رویداد به گوش می‌رسد.
** چهارسوق 7 ساله شده است
* در ابتدا، به روند شکل‌گیری چهارسوق اشاره کنیم؛ چه شد که چهارسوق متولد شد؟ و چه نیازی در نظام تعلیم و تربیت مشاهده کردید که به سراغ شکل‌گیری چهارسوق آمدید؟
سال ۹۲ که رویداد چهارسوق متولد شد با مسأله‌ای مواجه بودیم که برای کمک به حل آن به ایجاد چهارسوق پرداختیم و آن مسأله، این بود که احساس می‌کردیم امید به ایده‌ها، الگوها و نظریه‌های بومی تعلیم و تربیت در فضای کشور خیلی کمرنگ است و خیلی چشم‌ها به سمت الگوهای غیر بومی تعلیم و تربیت دوخته می‌شود.
این مسأله‌ای که ذهن ما را درگیر کرده بود باعث این شد که رویداد چهارسوق را طراحی کنیم و این رویداد بستر و پلتفرمی است تا افرادی که تجربه، ایده و نظریه نو و بومی در حوزه تعلیم و تربیت دارند، امکان عرضه آن را در این پلتفرم پیدا کنند و کسانی هم که علاقه‌مند هستند که ایده‌ها را بشنوند یا به شکلی از آن الهام بگیرند می‌توانند روی این پلتفرم به ایده‌ها دسترسی پیدا کنند.
رویداد چهارسوق همانطور که آشنا هستید طی یازده دوره‌ای که برگزار شده، آرام آرام جای خودش را بین فعالان تعلیم و تربیت باز کرده است و شاید به معتبرترین رویداد فعالان تعلیم و تربیت کشور تبدیل شده است.
* در چهارسوق چه کسانی می‌توانند حضور داشته باشند؟ منظورتان از فعالان تعلیم و تربیت چه افرادی است؟
در شبکه فعالان تعلیم و تربیت که چهارسوق ایجاد کرده است، نقش‌های مختلفی از دانشجومعلمان دغدغه‌مند در حوزه تعلیم و تربیت، معلمان، مدیران مدارس، استارت‌آپ‌های آموزشی، پژوهشگران دانشگاهی و حوزوی، اساتید دانشگاه، دانشجویان علاقه‌مند، مسؤولان نظام رسمی آموزش و پرورش، اهالی رسانه و والدین دغدغه‌مند و به هر شکلی که فردی فعال تعلیم و تربیت محسوب می‌شود، می‌تواند حضور داشته باشند.
البته خیلی از این عزیزان در رویدادهای گذشته در چهارسوق حضور پیدا کردند و آن اتفاق اصلی که در چهارسوق رقم خواهد خورد، این است که ما با همدیگر مرتبط شویم. از کارها و اوضاع همدیگر خبردار شویم و نسبت به آینده نظام تعلیم و تربیت بومی‌مان امید بگیریم و نکته مهم این است که این اتفاق باید با همدیگر علی‌رغم همه تفاوت‌ها که ممکن است در سلیقه‌ها و دیدگاه‌های تربیتی ما وجود داشته باشد، شکل بگیرد ان‌شاءالله این آینده را باید با هم بسازیم و تحولی است که به شکل اجتماعی توسط خود ما باید رقم بخورد.
** ایجاد بستر اختصاصی شبکه‌سازی چهارسوق به نام «هدهد»
* در چهارسوق دوازدهم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ در این برنامه چه محتواها و فعالیت‌ها را برای مخاطبان پیش‌بینی کردید؟
چهارسوق دوازدهم به شکل مجازی برگزار می‌شود. یک بستر پخش ویدئوها و پرسش و پاسخ زنده‌ای را استفاده خواهد کرد. ۱۲ ویدئو که از ارائه‌های صاحبنظران تعلیم و تربیت است و از پیش ضبط شده و در پوستر چهارسوق اطلاع‌رسانی شده است، پخش می‌شود و با یک مدل و بستر بازی‌گونه‌ای، سؤالات مخاطبان جمع می‌شود و مهم‌ترین سؤالات پرسیده می‌شود.
این موضوع، بخشی از چهارسوق است یعنی ۱۲ ارائه که از قبل کار شده و با یک ره‌یاری خیلی جدی آماده شدند، ارائه می‌شود البته بعضی از ارائه‌ها، عزیزانی هستند که ایرانی نیستند و تجربه‌ای را از لبنان یا کودکان افغانستانی ارائه می‌کنند و ما در خدمت این بزرگواران در رویداد چهارسوق امسال خواهیم بود.
بخش دیگری از رویداد، فضای شبکه‌سازی چهارسوق است. بزودی بستر اختصاصی شبکه‌سازی چهارسوق به نام «هدهد» که بستر شبکه‌سازی حرفه‌ای فعالان تعلیم و تربیت کشور است نیز رونمایی می‌شود و عزیزان با مشخصات حرفه‌ای خود معرفی می‌شوند و شما مثلا می‌توانید در حوزه تربیت دینی یا کتابخوانی، فردی که در این شبکه حضور دارد را پیدا کنید و ارتباط بگیرید؛ تمام عزیزانی که در چهارسوق شرکت می‌کنند مشخص می‌کنند به چه موضوع و فعالیتی علاقه‌مند هستند و از طریق بستر شبکه سازی هدهد به صورت حرفه‌ای، امکان جستجو و ارتباط گرفتن وجود دارد.
استان‌هایی که شرکت کننده بیشتری در چهارسوق دارند، گروه‌های تخصصی استانی در «هدهد» خواهند داشت تا با فعالان استان بیشتر آشنا شوند و مسأله شناسی کنند. یک فضای مسأله شناسی عمومی را با عزیزان پی خواهیم گرفت که مسائل نظام تعلیم و تربیت به شکل جمعی توسط این چند صد نفری که در رویداد حضور دارن،د ان‌شاءالله احصا می‌شود و یک کار زیبای جمعی را در چهارسوق این دوره در مسأله شناسی جمع سپاری شده نظام تعلیم و تربیت شاهد خواهیم بود.
* چقدر شرایط کرونا در موضوعات چهارسوق دوازدهم تأثیر داشته است؟
کرونا در وهله اول روی روش برگزاری چهارسوق اثر گذاشت که به شکل مجازی برگزار خواهد شد. یعنی از آن حالت حضوری به مجازی تغییر یافت. در چهارسوق به شکل موضوعی بیشتر عمل نمی‌کنیم بلکه به شبکه‌سازی فعالان تعلیم و تربیت توجه داریم. همانطور که گفتم شبکه‌سازی را هم مجازی کردیم و برای آن، ابزاری به نام «هدهد» را درست کردیم که بستر شبکه‌سازی تخصصی فعالان تعلیم و تربیت است. اقدام جدیدی است و تاکنون نداشتیم.
البته کرونا روی موضوعات هم تأثیر گذاشت؛ ما 3 پنل داریم که یکی از آنها آینده پژوهی آموزش است. کارشناسان آینده پژوهشی و کارشناسان تعلیم و تربیت حضور خواهند یافت و درباره آینده آموزش صحبت خواهند کرد.
** حجره‌های چهارسوق از برنامه‌های جدید رویداد دوازدهم
* درباره پنل‌های تخصصی بیشتر توضیح می‌دهید، چه پنل‌ها و با چه موضوعاتی پیش‌بینی شده است؟
پنل‌های تخصصی چهارسوق روی سه موضوع است که موضوع اول، «حکمرانی آموزش و پرورش در برنامه هفتم توسعه» است که موضوع داغ ما هست زیرا با توجه به اینکه دولت هم عوض می‌شود، باید دولتمردان و کاندیداها، اهمیت حوزه آموزش و پرورش را جدی‌تر به رسمیت بشناسند؛ پنل آموزش کودکان مهاجر را به عنوان دومین پنل خواهیم داشت و به عنوان مسأله بسیار راهبردی در وضعیت کشور نیز «پنل آینده پژوهی در حوزه آموزش» پیش‌بینی شده است.
علاوه بر این در فضای هدهد، بستری به نام حجره‌ها وجود دارد تا مجموعه‌هایی که حقوقی هستند یعنی مدرسه‌ها به خصوص شرکت‌های آموزشی، نوآور در حوزه تعلیم و تربیت، مؤسسات پژوهشی، کانون‌های تربیتی و ... بتوانند حجره در چهارسوق داشته باشند و این حجره‌ها به شکلی معرفی کننده آن نهاد حقوقی است.
*منظورتان از حجره چیست؟ چه اتفاقی قرار است، بیفتند؟
حجره چیزی شبیه کانال است که روی آن می‌توانند بروشورشان را قرار دهند و توضیحات، فیلم و عکس و نتنکه از مدرسه یا مجموعه شان دارند، در آنجا بگذارند؛ مثل کانال پیام‌رسان می‌توانند آنها را مرور کنند و با مدیر آن کانال که نماینده حرفه‌ای و رسمی آن مجموعه در چهارسوق است، ارتباط بگیرند.
حجره‌ها فرصت بسیار خوبی برای مدارس می‌تواند فراهم کند برای اینکه به تدریج شناخته‌تر هم شوند و در فضای ملی هم این ارتباط بتواند بین مجموعه‌های فعال و افراد دغدغه‌مند از طریق حجره‌ها در بستر هدهد شکل بگیرد.
** هنوز برای ثبت‌نام شرکت در چهارسوق فرصت دارید
* ثبت‌نام در رویداد به چه شکلی است؟
ثبت‌نام در رویداد از طریق سایت چهارسوق قابل دسترسی است و هم افراد می‌توانند بلیط فردی و مجموعه‌ها می‌توانند از همین طریق به راحتی بلیط حجره دریافت کنند و اعضای دبیرخانه با آنها ارتباط خواهند گرفت تا برای تکمیل ثبت نام و تکمیل فعالیت حجره‌شان برای پاسخگویی به سؤالات در خدمت آنها خواهند بود.
* ثبت‌نام همچنان ادامه دارد؟
بله هنوز ادامه دارد و تا چهارشنبه 6 اسفند ادامه خواهد داشت. ضمن اینکه این برنامه طی 3 روز است.
* به افراد شرکت‌کننده گواهی حضور در این رویداد ارائه می‌شود؟
بله گواهی حضور ارائه خواهد شد. این رویداد 13 تا 15 اسفند برگزار می‌شود.
* یکی از مشکلات برنامه‌های مجازی، قطع و وصل شدن اینترنت است. برای اینکه حضور در این برنامه با اختلال مواجه نشود و مشکلاتی پیش نیاید، چه برنامه‌ریزی کردید؟
تلاشمان را کردیم تا از سامانه مطئمنی استفاده کنیم و محلی که در آن پخش زنده اتفاق می‌افتد، اینترنت خوب داشته باشد؛ یک بخش از برنامه را آفلاین و غیرهمزمان کردیم که این مشکل کمتر پیش آید. مثلا ویدئوهای ارائه‌های چهارسوق پیش از آنکه ارائه‌های زنده شروع می‌شود، امکان مشاهده است و افراد می‌توانند این ویدئو را سر فرصت دانلود کرده و ببینند البته در زمان لایو هم ویدئو مجدد پخش می‌شود.
** پیوستن فعالان تعلیم و تربیت منطقه به چهارسوق
* اکنون دوازدهمین دوره چهارسوق قرار است برگزار شود، بفرمایید در دوره‌های گذشته چند نفر از جمع تعلیم و تربیتی را توانستید در چهارسوق جذب کنید؟
چیزی حدود 3500 نفررویداد شرکت کردند که البته افراد تکراری هم در این بین هستند که در رویدادهای چهارسوق حضور داشتند. اما به صورت غیرحضوری ده‌ها برابر آن هم از برنامه‌های چهارسوق استفاده کردند مثلا برخی ویدئوهای چهارسوق 100 هزار بار دانلود شده است.
* برای نگهداشت فعالان تعلیم و تربیت چه کردید؟ این 3000 تا 3500 نفر را چگونه به هم متصل نگه داشتید؟
خب هرچقدر که جلوتر رفتیم بیشتر یاد گرفتیم که چه کنیم. اوایل خیلی تجربه این کار را نداشتیم. برخی افراد، شبکه اجتماعی ما را دنبال می‌کنند که ما با آنها در ارتباط هستیم و در رویدادها و برنامه‌ها به آنها پیامک می‌زنیم.
از رویداد دوازدهم هم که «هدهد» اضافه می‌شود و افراد به صورت تخصصی، معرفی حرفه‌ای از کارهای خودشان در حوزه تعلیم و تربیت خواهند داشت و به راحتی نیز قابل جستجو خواهد بود و این موضوع مزیتی است که یک معلم در شهر خود استارت‌آپ آموزشی دارد و صدها و هزاران نفر، او را پیدا کنند.
این اتفاق در زیست بوم تعلیم و تربیت است و همه افرادی که در این شبکه حضور دارند در ارتباط با تعلیم و تربیت هستند. ضمن اینکه آرام آرام فعالان تعلیم و تربیت کشورهای منطقه را چهارسوق دنبال می‌کند که به چهارسوق و هدهد اضافه می‌کند.
در سال آینده برنامه‌هایی داریم البته قطعی نشده است ولی در نظر داریم چهارسوق به شکل مستمر یک سری آورده خواهد داشت مثلا ممکن است تعدادی کمتر سخنرانی داشته باشیم ولی هر ماه داشته باشیم. چون مجازی است افراد می‌توانند عضو شوند و از آن استفاده کنند.
* با این صحبت‌هایی که شما داشتید، به این معناست که تاکنون نتوانسته بودید اینگونه فعالان تعلیم و تربیت را در بستری دور هم جمع کنید؟
تا قبل از این، در رویدادها اتفاق می‌افتاد.
* خب از این رویداد تا آن رویداد فاصله وجود داشت؟
بله این ضعفی بود که وجود داشت و خیلی از شرکت‌کنندگان می‌گفتند که یک جوری ارتباط ما مستمر شود و ما به دلیل محدودیت‌هایی که داشتیم نتوانستیم این کار را بکنیم. ولی دوران کرونا باعث شد که ابزار اختصاصی را ایجاد کنیم که این ارتباط را به صورت مستمر بتوانیم رقم بزنیم و این تجربه جدیدی است که امسال آزمایش می‌کنیم و از سال 1400 با درس‌هایی که یاد می‌گیریم تلاش می‌کنیم بهینه سازی کنیم و جدی‌تر استفاده شود.
** برخورد محافظه کارانه وزارت آموزش و پرورش با نهاد آموزشی عام‌المنفعه
* در چهارسوق یازدهم، اولین جایزه خبر تعلیم و تربیت را داشتید، امسال هم این رویداد را خواهید داشت؟
دوست داشتیم که این اتفاق بیفتد اما انقدر برگزاری مجازی، متفاوت و سخت بود و کل تیم را درگیر کرد که سعی کردیم اجزای کار کمتر اما با کیفیت‌تر برگزار شود و ان‌شاءالله یا با رویداد بعد و یا در فواصل دیگر، دوره دوم جایزه خبر تعلیم و تربیت را برگزار می‌کنیم.
* ارتباطتان با وزارت آموزش و پرورش چگونه است؟ یعنی تلاش کرده‌اید که چهارسوق را با بدنه رسمی فعالیت‌های تعلیم و تربیتی پیوند بزنید؟
خیلی دوست داشتیم ارتباط چهارسوق با نظام آموزش و پرورش رسمی بیشتر برقرار باشد و تلاش زیادی کردیم تا از وزیر آموزش و پرورش بخواهیم که همراه چهارسوق باشند؛ همچنین شبکه «شاد» را پیشنهاد کردیم تا ویدئوهای چهارسوق به صورت رایگان در اختیار آنها قرار گیرد و روی شاد قرار دهند تا معلمان نظام رسمی هم بتوانند ارتباط بیشتری با چهارسوق را برقرار کنند.
به هر حال 90 درصد بچه‌های ما در مدارس دولتی درس می‌خوانند ولی متأسفانه به دلیل محدودیت‌ها، سخت‌گیری‌ها، خط قرمزها و محافظه کاری‌های نظام آموزش رسمی، ما خیلی این فرصت را نمی‌توانیم در اختیار معلمان رسمی قرار دهیم تا با نوآوری‌ها که به این شکل در فضاهای غیررسمی یا غیرمدرسه‌ای مثل مؤسسات تربیتی تولید می‌شود، ارتباط برقرار کنند.
خیلی فرصت این نمی‌شود تا معلمان که تجارب و ایده‌های ناب دارند در چنین فضایی ارائه کنند و علتش این است که وزارتخانه خیلی محافظه کارانه حتی با نهاد آموزشی عام‌المنفعه مثل چهارسوق که سابقه، اعتبارش و محتوا مشخص است، برخورد می‌کند.
آن همراهی که انتظار داشتیم، صورت نگرفت و هم ما از ارتباط گسترده با معلمان رسمی کشور محروم می‌شویم و هم عزیزان محروم می‌شوند که در چنین فضایی حضور فعالانه داشته باشند و تجربیات نوآورانه و ایده‌های تربیتی و آموزشی خود را ارائه کنند. این انتظاری است که از آموزش و پرورش داریم تا با حرکت‌های اینچنینی مردمی همراهی بیشتری را داشته باشند.
* آیا نکته‌ای مانده است که مطرح نکرده باشیم؟
ما هرچقدر بتوانیم گستره فعالیت فعالان تعلیم و تربیت که در استان‌ها، شهرها و شهرستان‌ها هستند و شاید خیلی فرصت دیده شدن نداشته باشند را فراهم کنیم، شبکه ارزشمندتر و گسترده‌تری را از فعالان تحول‌خواه تعلیم و تربیت ایجاد می‌کنیم.
از افراد فعال در حوزه تعلیم و تربیت که در استان‌های دیگر هستند می‌خواهیم تا به ما پیوندند؛ کسانی که ایده‌های نو دارند و شاید این ارتباط و فرصت برای همفکری و حضور در جمع فعالان تعلیم و تربیت را پیدا نکرده باشند. امسال تلاش می‌کنیم تا برنامه فراملی داشته باشیم و سال بعد ارتباطاتمان گسترش یابد.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
