عادل پیغامی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در پاسخ به این سوال که به نظر شما امکان کاهش نرخ ارز به 11 هزار تومان در سال آینده وجود دارد، اظهارداشت: اگر کسی بخواهد اقتصاد کشور را تخریب کند، ممکن است این کار را انجام دهد.
وی با تاکید بر اینکه به چند جهت حتی اگر مقدور هم باشد چنین اقدامی درست نیست، افزود: دلار چه 11 هزار تومان و چه 2 هزار تومان تعیین شود، قیمت واقعی ارز به چند عامل واقعی وابستگی دارد که نه خواست ما و نه مسائل سیاسی نمی‌تواند آن را تغییر دهد.
* امکان کاهش نرخ ارز به 11 هزار تومان وجود ندارد
این اقتصاددان پولی تصریح کرد: مسائل سیاسی، اقتصادی و روانی هر کدام به میزانی تاثیر دارند اما نوع تاثیرگذاری آنها با یکدیگر متفاوت است. مسائل سیاسی تاثیرات کوتاه‌مدت دارد و آنچه که باعث تاثیرگذاری بلندمدت می‌شود بنیان‌های اقتصادی یک کشور است. به دلیل متغیرهای مختلف، امکان اینکه بتوانیم نرخ دلار را به 11 هزار تومان کاهش دهیم، وجود ندارد مگر با ایجاد هزینه‌های بسیار گزاف. بنده هم از کوه اورست می‌توانم پایین بپرم اما هزینه بسیار زیادی پرداخت خواهم کرد.
* نقدینگی در دولت روحانی 5 برابر شده است
پیغامی با بیان اینکه نرخ ارز براساس قدرت اقتصادی کشور قابل محاسبه است که این را تراز تجاری، میزان ورود سرمایه داخلی، میزان مولد بودن بخش تولید، نقدینگی کشور و انتظارات مردم در آن موثر است، گفت: بالاخره نقدینگی از ابتدای دولت آقای روحانی بیش از 5 برابر شده است و نمی‌شود این چند برابر شدن پول و نقدینگی را یک متغیر خنثی در نرخ برابری ریال در برابر سایر ارزها تصور کرد.
* رانت شدید کاهش دستوری و مقطعی نرخ ارز
وی ادامه داد: ذهنیت و روانشناسی مردم ارز یک قیمتی دارد و صرفا می‌شود گفت 2 تومان پایین و 2 تومان بالاتر از این ذهنیت می‌توان نرخ را جابه‌جا کرد اما نمی‌توانید بگویید بهای ارز 60 درصد کاهش می‌دهیم. این اقدام و نتیجه آن در بحث روانشاسی جمعیت به «نقطه بحرانی» تعبیر می‌شود.
این متخصص مسائل ارزی گفت: اگر دلار 11 هزار تومان شود به‌طور طبیعی مردم عادی به سمت خرید ارز و نگه داری ارز می‌روند چون تصور می‌کنند قیمت آن دوباره بالا می‌رود. ممکن است برای مدت کوتاهی نرخ ارز کاهش را با دستور کاهش دهید اما قطعا به عده‌ای سودجو رانت می‌دهید و حبابی برای برخی‌ها درست می‌کنید و هزینه‌ای را برای مردم به‌وجود می‌آوردید.
وی تصریح کرد: ممکن است برای ایجاد محبوبیت و نشان دادن اقتدار دولت نرخ ارز را کاهش دهید اما این کار محبوبیت به وجود نمی‌آورد چون مردم عاقل هستند و متوجه ماجرا می‌شوند. حتی ممکن است این گزاره به‌وجود بیاید که افزایش نرخ ارز هم کار خود دولت بود و اکنون برای ایجاد محبوبیت نرخ را پایین آورده است در حالی که این تصور غلط است و دولت تمایلی به افزایش نرخ ارز تا این سطح را نداشت.
* 3 دلیل برای عدم امکان کاهش نرخ ارز به سطح 11 هزار تومان
پیغامی با بیان اینکه کاهش بهای ارز به 11 هزار تومان اقدامی پرهزینه برای ملت، آیندگان و نظام خواهد بود، گفت: بنیان‌های اقتصادی و عرضه و تقاضا در اقتصاد نشان می‌دهد ما در شرایط تحریمی و غیرتحریمی امکان کاهش نرخ ارز به سطح 11 هزار تومان را نداریم چون اقتصاد کشور سه سال متوالی انباشت سرمایه منفی داشته، رقابت‌پذیری جهانی در این سال‌ها تغییر مثبتی نداشته و سطح تولیدات کاهش یافته است.
وی تاکید کرد: اگر برخی روند‌های اقتصادی مثبت باشد، با یک وقفه زمانی 2 تا 3 ساله ممکن است پیش‌بینی شرایط مثبت را داشت باشیم. به عنوان مثال اگر نرخ رشد اقتصای 10-12 درصد، پس‌انداز 30-40 درصد نسبت به تولید ناخالص داخلی داشته باشیم و شاخص رقابت‌پذیری اقتصادی و شاخص کسب و کار در وضعیت بهتری قرار گرفت، می‌توانیم بگوییم تا دو سه سال آینده نسبت برابری ریال به دلار و سایر ارزها بهبود خواهد یافت اما در 3 سال گذشته کدامیک از این اتفاقات افتاده است؟
پیغامی افزود: بنابراین کاهش نرخ ارز به این سطح غیرممکن است، مگر با صرف هزینه‌های گزاف و دادن رانت به عده‌ای خاص. مثلا شما بگویید ایران خودرو همه محصولاتش را به قیمت 10 میلیون تومان به بازار عرضه کند. آیا ممکن است؟ بله با فشار و دستور چنین کاری ممکن است اما نتیجه این کار فقط پولدار کردن خریداران این خودروها خواهد بود چون می‌تواند با قیمت بالاتر در بازار بفروشند. پس این کار یک نوع توزیع کار ناعادلانه منابع است. توزیع ارز به قیمت 11 هزار تومان هم یک توزیع ناعادلانه منابع است.
* نرخ ارز موثر در شرایط غیرتحریمی حدود 16 تا 17 هزار تومان است
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که از نظر اقتصادی نرخ ارز در چه سطحی می‌تواند قرار بگیرد، گفت: یک نرخ موثر ارز داریم که با 7 -8 متغیر باید بررسی و تعدیل شود و در حال حاضر تورم حدود 50 درصدی را شاهد هستیم و در 6 ماه آینده هم همین روند خواهد بود. برای تعیین نرخ ارز موثر باید مولفه‌های متعددی را بررسی کنیم و این کار نیازمند یک کار تحقیقاتی است اما من فکر می‌کنم در شرایط تحریم، شرایط اقتصادی فعلی کشور، وضعیت صادرات و واردات، وضعیت کسب و کار و رشد اقتصادی، نرخ ارز موثر همان نرخی است که بانک مرکزی در حال حاضر تلاش می‌کند در بازار نگه دارد؛ یعنی حدود 23 تا 24 هزار تومان. اگر شرایط تحریم نباشد، ممکن است بتوانیم به نرخ 16 تا 17 هزار تومان هم برسیم.
* مردم نفعی از ارز 11 هزار تومانی نمی‌برند
وی در پاسخ به این سوال که آیا اگر فرض کنیم نرخ ارز با فشار عرضه ارز در شرایط غیرتحریمی به 11 هزار تومان کاهش یابد، آیا سایر قیمت‌های نسبی و بهای کالاها و خدمات متناسب با آن کاهش خواهند یافت، گفت: در نرخ ارز پایین بخش‌هایی از اقتصاد ایران مثل تولیدکنندگانی که نیازمند واردات مواد اولیه از خارج از کشور هستند، بهره‌مند می‌شوند ولی سوال اصلی این است که آیا این رانت به نفع معیشت مردم هم خواهد بود؟
پیغامی با بیان اینکه این را هم باید در نظر گرفت که اگر نرخ ارز پایین بیاید برخی کالاهایی که صادر می‌شود، مزیت رقابتی خود را از دست خواهند داد، اظهارداشت: من نمی‌گویم که کاهش نرخ ارز در این سطح اثرات مثبتی ندارد اما آن اثرات مثبت به مرحله اولیه زنجیره ارزش که همان مواد اولیه است برمی‌گردد در حالی که در سطح فعلی نرخ ارز هم می‌توانیم به سرعت بسیاری از مواد اولیه وارداتی را درون‌زا کرده و داخل کشور تولید کنیم.
این اقتصاددان تاکید کرد: اگر بهای ارز به سطح 11 هزار تومان کاهش یابد، باز هم شرایط برای واردات مواد اولیه و حفظ ساختار معیوب کنونی تولید حفظ خواهد شد.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
