همین دیروز| گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: درباره دلایل سقوط حکومت قاجاریه در زمان احمدشاه نظرهای بسیار متفاوتی وجود دارد. یک نظر این است که فساد شاهزادگان پرتعداد و درباریان پرمدعای قاجار به اوج رسیده بود و دیگر نمی‌شد آن وضع را به‌قول معروف جمع کرد! یک نظر دیگر ضعف شخصیتی احمدشاه است که انگار تمایلی برای حکومت نداشت یا حداقل توان مقابله با مشکلات کشور را در خود نمی‌دید. نظر دیگر اینکه انگلیسی‌ها می‌خواستند قاجارها بروند و کمک کردند تا رضاخان بیاید و به‌خاطر این کمک در آینده قدردان انگلیس باشد. یک نظر هم این است که تحولات اجتماعی بزرگ که از بروز جنگ جهانی اول و اشغال ایران ناشی می‌شد و همچنین افزایش روحیه ترقی‌خواهی ایرانیان دیگر جایی برای ادامه حکومت قاجاریه باقی نگذاشت. نظر دیگر این است که احمدشاه فردی مطلع نسبت به زمانه و جوانی مترقی بود، اما امکانات و اقتدار و قدرت نظامی و مالی کافی برای حکومت در ایران نداشت. موضوع عجیب درباره همه این نظرها این است که همه‌شان کمابیش درست هستند! احمدشاه در تاریخ معاصر ایران یک مورد عجیب است.
اولین سفر احمدشاه قاجار به فرنگ به مقصد انگلستان در سال ۱۲۹۸ شمسی
سومین سفر فرنگ!
از منظر تاریخ که نگاه کنیم، احمدشاه در کودکی و در ۱۲ سالگی به سلطنت رسید و معلوم است آن اوایل، اختیاری نداشت. بعد هم که بزرگ شد باز هم اختیاری نداشت. مدام مشکلات پشت مشکلات و بعد هم که دوره یکه‌تازی رضاخان شروع شد. مشکلات که می‌گوییم در حد جنگ جهانی اول و اشغال ایران توسط انگلیس و روسیه تزاری و در پی آن قحطی و مرگ حدود یک‌سوم تا نصف جمعیت ایران به دلیل گرسنگی و بیماری است.
بنا به تخمین‌ها در زمان قحطی بزرگ در سال‌های ۱۲۹۶ تا ۱۲۹۸ شمسی که از اشغال ایران ناشی شده بود، حدود ۵ تا ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کمتر از ۲۰ میلیونی ایران به دلیل گرسنگی، وبا، مالاریا و آنفلوانزای اسپانیایی مردند. معروف است که احمدشاه آن روزها بزرگ‌ترین محتکر غله بود و حاضر نشد غله انبارهایش را جز به قیمت متورم و چند ده برابری دوران قحطی به مردم بفروشد. دیگر اینکه معروف است مردم به او لقب احمد علاف داده بودند. چنین شاهی در مقابله با مشکلات چه می‌کرد؟ می‌رفت سفر فرنگ و چند ماه می‌ماند تا از مشکلات دور باشد.
سومین‌بار هم که رفت فرنگ گفتند دیگر نیا. ماند در فرانسه و دو سال بعد سلطنت قاجار منقرض اعلام شد و تمام!
احمدشاه قاجار در میان مردم تصویر مردی را داشت که گویا «خودش نمی‌خواهد و به‌اجبار شاه شده!»
مدل احمدشاهی!
از منظر نوستالژی که نگاه کنیم احمدشاه ته کوچه تاریخ معاصر ایران ایستاده است! در ادبیات عامه ایرانی‌ها دوره رضاخان یعنی خیلی قدیمی ولی دوره احمدشاه یعنی دیگر ته آن قدیم‌ها. آنچه از دوره احمدشاه باقی‌مانده نیز مثل خودش حالتی بلاتکلیف دارند؛ کمیاب هستند، ولی عتیقه نیست که در موزه جا داشته باشد. سکه‌های احمدشاهی هنوز در بساط دستفروش‌ها معامله می‌شوند و هنوز به‌قول عتیقه‌بازها موزه‌ای نشده‌اند!
احمدشاه برای امروزی‌ها درست یا غلط نماد شاه درمانده و بی‌کفایت است؛ نماد «افول» است. یک اصطلاح «مدل احمدشاهی» هم در میان اهل‌ادب داریم که یعنی مدیریت بی‌خیالی! خلاصه اینکه مرحوم «علی حاتمی» در فیلم «کمال‌الملک» نیز او را از زبان رضاخان «احمدِ شاه بدنام کن!» نامید.
خبر فوت احمدشاه در جراید ایران ـ آخرین شاه قاجار در سال ۱۳۰۸ شمسی و در ۳۳ سالگی به علت بیماری کلیوی در بیمارستانی در حومه پاریس درگذشت
امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست
امروز ۱۱ آبان مصادف با ۱ نوامبر میلادی و ۱۵ ربیع‌الاول هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.
ـ درگذشت «اَعمَش» فقیه و محدث مشهور شیعه در سال ۱۴۸ قمری
ـ زادروز «محمد قزوینی» محقق و مورخ معاصر در سال ۱۲۹۴ قمری
ـ انقراض امپراتوری اتریش ـ مجارستان و اعلام نظام جمهوری در اتریش در سال ۱۹۱۸ میلادی
ـ الغای نظام سلطنتی در ترکیه توسط «آتاتورک» در سال ۱۹۲۲ میلادی
ـ روز ملی الجزایر
ـ شکست تهاجم ارتش بعثی عراق به دهلاویه به دلیل مقاومت مردمی در سال ۱۳۵۹ شمسی
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
