گروه هنر و رسانه: اینترنت ملی موضوعی بود که از سال 84 در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح و سپس در سال 89 با عنوان شبکه ملی اطلاعات در قانون برنامه پنجم توسعه قرار داده شد.
تا کنون اطلاعات دقیقی از شبکه ملی اطلاعات به معنای عام در اختیار مردم قرار داده نشده است تا جایی که وقتی مردم این عنوان را می شنوند، بر این تصور هستند که قرار است اینترنت شان محدود و به دور از ارتباطات بین المللی باشد، درحالی که شبکه ملی اطلاعات ویژگی هایی دارد که یکی از آن ویژگی ها حفظ اطلاعات خود مردم است. وجود شبکه ملی اطلاعات می تواند در رسانه های داخلی و مصرف رسانه ای مخاطبان تأثیر داشته باشد.
حجت الاسلام حامد قربان زاده کارشناس رسانه معتقد است: اخیرا دیدید و شنیده اید که در آلمان هر نوع اتهامی به افراد در فضای مجازی جرم تلقی شد، این موضوع به دلیل آن است که هر کسی به خود اجازه ندهد تا با آبروی افراد در این زمینه بازی کند و یا اینکه با سربسته گویی افرادی را در معرض اتهام قرار بدهد و در انتها با پاک کردن پستش به هیچ کسی هم پاسخگو نباشد.
وی بر این باور است که باید نظارت هایی از این دست برای فضای مجازی تعریف کنیم، یعنی در واقع به نوعی می توان گفت که این شتری است که درب خانه همه ما خواهد خوابید. برای هر کسی به یک نوعی این موضوع می تواند باشد.
در خصوص ضرورت شبکه ملی اطلاعات و تأثیر آن بر مصرف رسانه ای کاربران ساعتی با این کارشناس حوزه رسانه به بحث و گفت و گو نشستیم. آنچه از نظر می گذرانید، حاصل گفت و گوی ما با وی است.
**تا چه اندازه راه اندازی شبکه ملی اطلاعات ضرورت دارد؟
- به طور کلی ما دو نوع جنگ داریم. جنگ سخت که همراه با توپ، تانک، مسلسل و جنگنده بوده و دیگری جنگ نرم است؛ جنگ سخت ملزومات خود را می طلبد و نیازمند نفرات و ادوات زرهی که هزینه بر هم هستند، می باشد، اما در زمینه جنگ نرم گاهی اوقات یک نفر در یک گوشه ای از یک روستای دور افتاده مهمترین موضوع امنیت ملی برای ما می شود.
بنظر می رسد که خود مسئولان امر هم در اینکه شبکه ملی اطلاعات لازم و بلکه ضروری است، شکی ندارند. یک مقدار بحث های انتخاباتی، جناحی و سیاسی این موضوع را تحت الشعاع قرار داده است؛ البته اسناد بالادستی هم در این زمینه مطالب زیادی را مطرح کرده اند، اما به هر حال و به هر دلیلی هنوز بحث شبکه ملی اطلاعات آن طور که شاید و باید شکل نگرفته است.
برای مثال موضوع کوچکی همچون نبود پل نفر گذر در یک روستای دورافتاده در لابه لای کوه های زاگرس تبدیل به مسأله اول کشور می شود، همه این ها به دلیل وجود رسانه ها و عمومیت یافتن آن در طی سالیان اخیر است.
دسترسی عموم مردم به انواع و اقسام رسانه ها
یک گزارش، یک عکس، یک خبر می تواند همانند یک بمب، نه تنها یک روستا و شهر را، بلکه حتی می تواند یک کشور و یک منطقه و حتی تمام جهان را درگیر خود کند؛ نمونه های آن را هم زیاد دیده ایم. همه این ها به خاطر این است که امروزه مردم به انواع و اقسام رسانه ها دسترسی دارند.
به صورت محدود اثرگذاری مثبت هم در این میان دیده می شود. یعنی مثلا گاهی اوقات یک برنامه ای همچون عصرجدید به میانه میدان می آید و کوچکترین استعدادها را از دورافتاده ترین نقاط ایران پیدا کرده و به تمام دنیا نشان می دهد؛ بنابراین لزوما این یک اتفاق بد نیست؛ اما ملزومات خود را می طلبد. همانند جنگ سخت این نوع جنگ هم نیازهای خود را دارد.
**ملزومات جنگ نرم چه مواردی است؟
- ملزومات جنگ نرم اسلحه و توپ و تانک و جنگنده و ناوهواپیمابر نیست، بلکه ملزومات این جنگ ماهواره و فیلم و عکس و چیزهایی شبیه این است.
همه مردم و مسئولان امروزه به این ضرورت پی برده اند که بایستی از اطلاعات خودشان حفاظت شود. باید شاهد استریلیزه شدن فضای مجازی برای کودکان باشیم؛ با توجه به مباحثی که در زمینه آموزش مجازی و شبکه شاد به دلیل مسأله کرونا ایجاد شده است، اهمیت استفاده از فضای مجازی بیش از پیش خودش را نشان می دهد.
امروزه اولین اولویت بعضی از کشورها فضای مجازی آن هاست، حتی در برخی موارد قوانین بسیار سختگیرانه و محکمی در این زمینه گذاشته اند.
اخیرا دیدید و شنیده اید که در آلمان هر نوع اتهامی به افراد در فضای مجازی جرم تلقی شد، این به خاطر این است که هر کسی به خود این اجازه را ندهد که با آبروی افراد در این زمینه بازی کند و یا اینکه با سربسته گویی افرادی را در معرض اتهام قرار بدهد و در انتها با پاک کردن پستش به هیچ کسی هم پاسخگو نباشد.
بر همین اساس لازم است که نظارت هایی از این دست برای فضای مجازی تعریف کنیم، یعنی در واقع به نوعی می توان گفت که این شتری است که درب خانه همه ما خواهد خوابید. برای هر کسی به یک نوعی این موضوع می تواند باشد.
دستکاری عکس‌های عموم مردم با فوتوشاپ ها
اگر یادتان باشد، حدود 15-16 سال پیش فیلمی به نام «ازدواج به سبک ایرانی» ساخته شده بود که یکی از محورهای قضایای آن فیلم، عکس های فوتوشاپ شده یکی از شخصیت های اصلی این فیلم بود.
در آن دوران فوتوشاپ و برنامه هایی مثل آن بسیار در میان عموم مردم شناخته شده نبود و چه بازی هایی که با آبروی افراد در این زمینه صورت گرفت و خیلی ها هم از اینکه این عکس ها دستکاری شده باشند، باخبر نشدند.
در تاریخ معاصر ما نیز آمده است که یکی از کارهایی که رژیم طاغوت با مرحوم آیت الله فلسفی انجام داد، این بود که در یک برهه ای عکس یک خانمی را در کنار عکس او گذاشتند و آن را در سطح وسیعی تکثیر کردند.
این ها مسائل فردی بودند؛ مسائل اجتماعی و اقتصادی بسیار مهمی نیز در این زمینه دستخوش سوء استفاده قرار گرفته اند؛ برای مثال لورفتن اطلاعات بانکی برخی از افراد توسط هکرها و یا دسترسی به مسائل بسیار محرمانه اقتصادی همگی از جمله چیزهایی است که به صورت متنابهی توانسته است به بخش هایی از اعتماد عمومی جامعه نسبت به نهادهای مختلف عمومی خدشه ایجاد کند. این مسائل و مسائل بسیار زیادی که شبیه این هاست، وجود دارد و همگی بر اهمیت موضوع حفاظت از اطلاعات و دیتاهای افراد تأکید می کند.
** برای حفاظت این اطلاعات و دیتاها باید چه کرد؟
- مسأله دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه ما نمی توانیم همه اطلاعات مان را در فضای بیکران اینترنت که هر کسی به آن دسترسی بی نهایت دارد، قرار دهیم و لازم است که از اطلاعات باارزش خود و جامعه مان حفاظت کنیم.
جنگ سخت ملزومات خود را می طلبد و نیازمند نفرات و ادوات زرهی که هزینه بر هم هستند، می باشد، اما در زمینه جنگ نرم گاهی اوقات یک نفر در یک گوشه ای از یک روستای دور افتاده مهمترین موضوع امنیت ملی برای ما می شود.
بر همین اساس لازم است که برخی از دسترسی ها را از خارج از کشورمان مسدود کنیم تا حداقل بتوانیم بر این جریان نظارت داشته باشیم. این همین چیزی است که ما از شبکه ملی اطلاعات می خواهیم. بگذریم از صرفه جویی هایی که در زمینه اقتصادی و ترافیک بین المللی برای کشورمان به همراه خواهد داشت.
** در این میان شاهد کوتاهی مسئولان هستیم، بنظر شما دلیل این امر چیست؟
- بنظر می رسد که خود مسئولان امر هم در اینکه شبکه ملی اطلاعات لازم و بلکه ضروری است، شکی ندارند. یک مقدار بحث های انتخاباتی، جناحی و سیاسی این موضوع را تحت الشعاع قرار داده است؛ البته اسناد بالادستی هم در این زمینه مطالب زیادی را مطرح کرده اند، اما به هر حال و به هر دلیلی هنوز بحث شبکه ملی اطلاعات آن طور که شاید و باید شکل نگرفته است.
یک گزارش، یک عکس، یک خبر می تواند همانند یک بمب، نه تنها یک روستا و شهر را، بلکه حتی می تواند یک کشور و یک منطقه و حتی تمام جهان را درگیر خود کند؛ نمونه های آن را هم زیاد دیده ایم. همه این ها به خاطر این است که امروزه مردم به انواع و اقسام رسانه ها دسترسی دارند.
البته این موضوع را هم باید در نظر گرفت که اگر چیزی پشتوانه دولتی داشته باشد، خوب است. خود دولت اگر بنا باشد که مجری باشد، باز یک سری مشکلات را به همراه خواهد داشت؛ یعنی تا جایی که امکان دارد، باید امورات برون سپاری شود. دولت باید نظارت داشته باشد و اگر به سمت فاز اجرا حرکت کند، هزار حرف و حدیث خواهد داشت.
**راه اندازی شبکه ملی اطلاعات چه تغییری می تواند در رسانه های داخلی و مصرف رسانه ای مخاطبان داشته باشد؟
- زمانی که از برون رفت ارز که در دوره کنونی برای کشور بسیار حیاتی است، به واسطه ترافیک بین الملل صرفه جویی کنیم، می توانیم ارز را در موارد ضروری تری استفاده کنیم؛ اخیرا شاهد بودیم که آمریکا روی به مصادره سایت های ایرانی آورده است و همه این ها در صورتی که ما پشتوانه داخلی نداشته باشیم، می تواند معضلات بسیار زیادی را به همراه خود بیاورد.
شما فرض کنید که اگر دولت آمریکا فردا روزی «هاست ها» و «دامنه های ایرانی» را که در کشورهای دیگر قرار دارد مصادره کند، اطلاعات بسیار زیادی در دسترس او قرار می گیرد که تجربه نشان داده معمولا بر علیه خود مردم استفاده می شود.
ریزترین مطالب در بزنگاه ها علیه افراد استفاده می شود
ریزترین مطالب در بزنگاه های حساس برعلیه افراد استفاده می شود و این می تواند حتی امنیت ملی ما را به مخاطره بیاندازد. همین که یک فرد را به وسیله این اطلاعات نیروی خودشان کنند، برای او بس است. همین که بتواند به وسیله این اطلاعات مهره چینی کند، می تواند هر کار دیگری را تا نسل های بعد هم ادامه دهد.
**بنظر می رسد همه مردم و مسئولان به ضرورت حفاظت از اطلاعات شان پی برده اند.
- بله کاملا درست است؛ همه مردم و مسئولان امروزه به این ضرورت پی برده اند که بایستی از اطلاعات خودشان حفاظت شود. باید شاهد استریلیزه شدن فضای مجازی برای کودکان باشیم.
با توجه به مباحثی که در زمینه آموزش مجازی و شبکه شاد به دلیل مسأله کرونا ایجاد شده است، اهمیت استفاده از فضای مجازی بیش از پیش خودش را نشان می دهد.
اینکه افراد را بخواهیم به صورت یله و بی سر و سامان در فضای مجازی رها کنیم، این خودش بزرگترین آسیب است. به مرور آسیب های آن بیشتر هم می شود، زیرا شما نمی توانید این فضا را کنترل کنید، این که چه کسی به چه سایتی برود یا نرود.
لازم است که برخی از دسترسی ها را از خارج از کشورمان مسدود کنیم تا حداقل بتوانیم بر این جریان نظارت داشته باشیم. این همین چیزی است که ما از شبکه ملی اطلاعات می خواهیم. بگذریم از صرفه جویی هایی که در زمینه اقتصادی و ترافیک بین المللی برای کشورمان به همراه خواهد داشت.
فضای اینترنت یک فضای بی کران است که نمی توان روی آن نظارتی داشت، به همین دلیل لازم است به وسیله ابزارهای حاکمیتی زمینه هایی را در این راستا ایجاد کرد؛ یعنی باید سیمکارت هایی برای دانش آموزان طراحی شود تا سایت های خاصی را باز کنند.
زمانی که می خواهیم از فسادی جلوگیری کنیم، باید زیرساخت های آن را فراهم کنیم. باید تدبیری مناسب برای این جریان داشته باشیم تا حداکثر استفاده را از این مقوله ببریم و حداقل آسیب را متحمل شویم.
** بنظر شما چگونه می توان جلوی نفوذ را گرفت؟
- اگر خاطرتان باشد، چند سال پیش با حمله های شدید هکری به بانک ها مواجه بودیم و بانک ها و نهادهای اقتصادی ما آسیب های زیادی را در این زمینه ها متحمل می شدند.
با بسته شدن آی پی (IP) های خارجی مقدار بسیار زیادی از این نوع موارد جلوگیری شد و پس از آن آسیب های این مدلی را مواجه نبودیم. این کمترین کارکرد این شبکه و مواردی از این دست است که می تواند برای همگان نفع داشته باشد.
امروزه اولین اولویت بعضی از کشورها فضای مجازی آن هاست، حتی در برخی موارد قوانین بسیار سختگیرانه و محکمی در این زمینه گذاشته اند.
حتی عموم مردم هم می دانند که در صورت کلاهبرداری های اینترنتی مخاطب شان حداقل در داخل ایران و یا تبعه ایران است و به یک حداقل هایی دسترسی دارند.
انتهای پیام/
