به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، در بحث مقالات علمی و پژوهشی، تخلف چاپ مقاله در دو ژورنال مختلف محرز است و نویسنده وقتی مجله ای را برای چاپ مقاله خود انتخاب می کند، نباید مقاله را بار دیگر در مجله دیگری به چاپ برساند.
در کنفرانس های داخلی سخت گیری ها کمتر است و گاهی مقالات مشابه و حتی کپی در مجلات و کنفرانس های داخلی پذیرفته می شود.
برای مثال گاهی دیده می شود که مقاله ای در چند کنفرانس با نویسندگان مختلف شرکت می کند و پذیرفته می شود و اعتبار علمی برای صاحبان اثر پدید می آورد. در کنار این موارد، موارد متعدد از چاپ دوباره مقاله پس از تغییر زبان با اندکی تغییر یا بدون تغییر هم وجود دارد.
این گزارش به بخشی از مصائب چاپ مقالات به ویژه در زمینه چاپ چندین باره مقالات در کنفرانس های داخلی می پردازد.
*شفافیت منع چاپ مقاله در دو ژورنال
یک اصل کلیدی در نگارش و نمایه کردن مقاله این است که امکان چاپ یک مقاله با یک موضوع و متن در دو مجله مختلف وجود ندارد و تخلف محسوب می شود. اگر مجله ای تشخیص دهد که نویسنده مقاله ای تکراری برای آنان ارسال کرده در بهترین حالت ممکن است فقط مقاله رد شود؛ اما در بیشتر موارد ارسال کننده مقاله در لیست سیاه مجله قرار می گیرد و دیگر امکان فرستادن و چاپ مقاله به آن مجله را نخواهد داشت.
بنابراین هر مقاله که در یک نشریه خوب مورد قبول واقع شود، قبل از آنلاین شدن حتما توسط ناشر بررسی می شود.
اما مجلات دارای درجه علمی پژوهشی داخل کشور اغلب این کار را انجام نمی دهند. این نوع مجلات برای نویسنده اعتبار می آورد اما برای کشور اعتباری به همراه ندارد. دانشجو می تواند از این مقالات در مصاحبه دکترا استفاده کند؛ اما برای ایندکس های معتبر مانند اسکوپوس و آی اس آی فایده ای برایش نخواهد داشت.
اکنون یک سر دیگر این کلاف سر درگم، در چاپ چندین باره مقالات در کنفرانس های داخلی گره خورده است.
*چاپ چندین باره مقالات در کنفرانس های داخلی
الهام، یک استاد دانشگاه در رشته حسابداری در گفت وگو با خبرنگار فارس با طرح موردی از چاپ چندین باره مقالات در کنفرانس های داخلی، گفت: مقاله ای را در سال ۱۳۹۵ با کمک دانشجویان مقطع کارشناسی حسابداری در یکی از دانشگاه های غیر انتفاعی مشهد نوشته بودیم که این مقاله در کنفرانسی در شیراز به چاپ رسید.
وی ادامه داد: اتفاقا از قضا آن کنفرانس مقاله رو sid هم کرد؛ یعنی علاوه بر نمایه سیویلیکا این مقاله sid هم شد.
این استاد دانشگاه، گفت: اما در کمال تعجب دیدم که دو نفر دیگر در سال ۱۳۹۷ دوباره و بدون کوچکترین تغییر حتی در اسم مقاله یا چکیده مقاله، آن را دوباره به نام خود چاپ کرده اند.
*چاپ مقالات قدیمی با نام نویسندگان جدید
آزاد، یک دانشجو در یک دانشگاه دولتی هم در این باره به خبرنگار فارس، گفت: در دانشگاه محل تحصیل ام با یکی از اساتید در حال کار روی مقاله ای بودیم. مقاله کاملا فنی و وابسته به کار آزمایشگاهی بود و تلاش زیادی برای آن شده بود. دانشجوها و اساتید معمولا می دانند که اغلب کارهای مقاله را دانشجو انجام می دهد و اسم استاد هم روی مقاله درج می شود که در این مورد هم اغلب کارهای مقاله را خودم انجام دادم.
وی ادامه داد: در نهایت وقتی مقاله نهایی شد، متوجه شدم که استاد مقاله را برای یک ژورنال خارجی ارسال کرده و اسم خودش به نام نفر اول و اسم من به عنوان نفر دوم در مقاله درج شده است که این کار با نارضایتی من همراه شد.
این دانشجوی رشته فنی که در آستانه فارغ التحصلی قرار دارد، اضافه کرد: این موضوع گذشت. پس از این بار دیگر به صورت کاملا اتفاقی متوجه شدم، استادم با همین مقاله در یک کنفرانس داخلی شرکت کرده است و در کنار نام من و نام خودش به عنوان استاد، نام یک فرد دیگر هم در مقاله بود. در حالی که این فرد را اساسا نمی شناختم و اصلا نقشی در این مقاله نداشت. این مورد هم با نارضایتی من همراه شد که البته ترجیح دادم به دلیل جلوگیری از بروز درگیری و مشکل در مسائل فارغ التحصیلی از پیگیری ماجرا صرف نظر کنم.
* سازو کار صحت سنجی مقاله در کنفرانس های دارای امتیاز علمی برای دانشجو و استاد، در نظر گرفته شود
حسین، دانشجوی دیگری است که با مطرح کردن موردی با خبرنگار فارس، توضیح داد: در دانشگاه بارها با پیشنهاد چاپ مقاله به نام دانشجو مواجه شده ایم که برخی از این مقالات که برای دانشجو تهیه و برای کنفرانس ها و ژورنال ها ارسال می شود در اصل جمع آوری مقاله های قبلی است.
وی گفت: کنفرانس ها و همایش های متعددی در حال برگزاری هستند که برخی از آنها ضوابط و قانون را رعایت نمی کنند.
وی گفت: این کار باعث می شود که در واقع در عمل برای پژوهش ارزشی قایل نشویم و اعتبار کنفرانس ها هم کاهش پیدا کند؛ از این رو واقعا باید سازو کاری برای تایید و صحت سنجی مقالات در کنفرانس هایی که امتیاز علمی برای دانشجو و استاد دارد در نظر گرفته شود.
وی که دانشجو در یک رشته از علوم انسانی است گفت: مقالات تکراری جنبه دیگری هم دارد، اساتیدی داشتیم که مقاله ای را که قبلا به زبان فارسی چاپ کرده بود، دوباره به زبان انگلیسی و بدون هیچ تغییری، در ژورنال دیگری چاپ می کردند و به کنفرانس ها می فرستادند. این کار تخلف نیست اما صرفا بازی با ابزارهای علمی است. هم اکنون هم بسیار می بینیم که مقالاتی در کنفرانس های داخلی پذیرفته می شود و حتی چکیده مقاله هم در کتاب کنفرانس چاپ می شود و در سایت سیویلیکا قابل دریافت است، اما باز نویسنده همان مقاله را با تغییر اندک یا بدون تغییر به مجلات داخلی دیگر یا کنفرانس ها ارسال می کند که از مزایای آن بهره ببرد.
درباره رتبه علمی و مقالات ایران و میزان استفاده از این قابلیت در توسعه کشور، این ویدئو را ببنید:
انتهای پیام/
