به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، مقصود درودی دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی کشور طی یاداشتی با عنوان کنکور و خود آیینی جامعه نوشت: در شرایط سیاست زدگی، خودآیینی جامعه و راهکارهای ابداعی باعث دوگانگی جامعه می شود، گروهی تبدیل به موافقان کنش های خلاقانه و گروهی به مخالفت با آن می پردازند که ممکن است منجر به بی نظمی شود.
متن این یادداشت در ادامه آمده است:
کنکور سراسری در همان موعد مقرر قبلی و بدون تغییر برگزار می‌شود.
بنزین گران نخواهد شد.
من هم صبح جمعه فهمیدم که بنزین گران شده است.
از شنبه همه چیز به روال عادی برمی‌گردد. ( در شرایط بحران همه گیری کرونا )
گزاره های فوق جملاتی از مسئولین دولتی در چند ماه اخیر است که همه آن ها در یک نقطه مشترک‌اند: بر هم زدن آرامش روانی طیف های مختلف جامعه. اما موضوع این نوشتار چگونگی بهم زدن آرامش روانی افراد جامعه نیست زیرا که همگان چگونگی آن را می دانند بلکه تاثیر ناشی از آن است.
در جامعه شناسی مفهومی تحت عنوان "خود آیینی جامعه" وجود دارد که برگرفته از مفهوم خودآیینی کانت است. خودآیینی (autonomy)، از ریشه‌ی یونانی (autonomia)، که برگرفته از (autonomos) است، ساخته شده؛ اتونوموس را دو بخش (auto) «خود»، و -nomos) «قانون» تشکیل می‌دهد.
در واقع خودآیین، فردی است که از پیروی قواعد و احکام از پیش‌تعیین‌شده سرمی‌پیچد و با فهم خویشتن خویش، و خوداندیشی و آنچه ریشه در بنیادی دارد که از بن جان خویش برآمده، روشن‌یابی و روشنگری می‌کند.
رفتارهای مردم ایران در حوادث مختلف در ماه های اخیر مفهومی به نام خودآیینی جامعه را به ذهن متبادر می کند. "خودآیینی جامعه" در مقابل تصمیمات و سیاست‌های رسمی اتخاذ شده در مواجهه با بحران ها، به این معنا که در وقایع مختلف و خصوصا بحران ها، مردم در فضای ذهنی مبتنی بر بی اعتمادی به تصمیمات سیاستمداران، کنش های از پیش تعریف نشده و صرفا مبتنی بر ذهن و اراده و خلاقیت خود تعریف می کنند و سعی در همراه کردن مردم از طریق رسانه های جمعی و غیر جمعی به صورت خودآگاه و ناخودآگاه دارند.
گاه این کنش ها رابطه تباین با سیاست های ابلاغی از جانب مسوولین دارد و گاه رابطه تقابل که اغلب اوقات به شکل تقابل با دولت در می آید. ارزشگذاری خودآیینی جامعه دارای پیچیدگی های بسیار است که گاهی ممکن است مثبت و گاهی ممکن است منفی تلقی شود اما به دلیل کثرت مردم در همراهی، آن چیزی که در نهایت باقی می ماند تبعات کنش های اجتماعی جامعه است.
در ماه های اخیر شاهد چندین نمونه از این نوع کنش گری ها بوده ایم. در اوایل بحران شیوع کرونا اصرار دولت مبنی بر عادی بودن روال امور کشور از سویی و تقابل مردم با آن از سویی دیگر همراه بود که با کنش های نظیر ممانعت والدین از حضور فرزندانشان در مدرسه رخ داد.
هم چنین در نزدیکی ایام عید نوروز اصرار دولت مبنی بر انجام نگرفتن مسافرت های نوروزی با کنش های تقابلی مردم بر عدم رعایت این سیاست همراه شد. در همین فقره اخیر نیز غیبت 30 درصدی داوطلبان کنکور دکتری تخصصی، گواهی بر خود آیینی جامعه است.
خود آیینی جامعه به میزان زیادی نتیجه بی معنا شدن دولت در ذهنیت مردم است. اگر مردم به این نتیجه برسند که در مواقع بحران و یا حتی در مواقع عادی، سیاست های دولت، ناکارآمد یا باعث آسیب به آنان می شود خودآیین می شوند و سعی می کنند تا با استفاده از راهکار های ابداعی نقش منجی زندگی خود را ایفا کنند و در مرحله بعد با همراه کردن مردم زندگی آن ها را نیز نجات بدهند و در مرحله آخر سعی در ورود راهکار های خود به بالاترین سطح می کنند تا بتوانند آن را تبدیل به قانون کنند.
در شرایط سیاست زدگی، خودآیینی جامعه و راهکارهای ابداعی باعث دوگانگی جامعه می شود. گروهی تبدیل به موافقان کنش های خلاقانه و گروهی به مخالفت با آن می پردازند که ممکن است منجر به بی نظمی شود. اتفاقی که در وقایع مربوط به گران شدن بنزین به وضوح قابل مشاهده بود.
با این دید اگر به بیانات مقام معظم رهبری در ماه های اخیر بنگریم نکاتی را دریافت می کنیم. ایشان آن هنگام که عملکرد دولت منجر به خودآیینی منفی و آشوب در جامعه می شود با ورود به ماجرا و حمایت از دولت در گرانی بنزین از آن جلوگیری می‌کند و در جایی دیگر هنگامی که عملکرد دولت در یاری رسانی به محرومین دچار ضعف است، جامعه را به خودآیینی مثبت دعوت می کند و می فرمایند: "یک مسئله هم مسئله‌ی کمک مؤمنانه است. عدّه‌ای از مردم در این حوادث بِجِد آسیب دیدند؛ البتّه برای اغلب مردم از لحاظ کسب و کار و درآمد و زندگی و مانند اینها مشکلاتی پیدا شد لکن همه دچار آسیب‌های جدّی نشدند؛ امّا یک عدّه‌ای واقعاً دچار آسیب‌های جدّی شدند و مشکلات فراوانی برایشان پیش آمد. این را باید جبران کرد؛ چه کسی جبران کند؟ مردم."
اما سوال مهم و اساسی، نسبت دولت با ایجاد کردن خودآیینی در بین افراد جامعه است. اینکه بیان جملات اول نوشتار از سوی دولتمردان عمدی است یا سهوی؟ اگر عمدی است نتیجه نهایی آن برای دولت چیست؟ اگر سهوی است چرا تکرار می شود؟ می تواند سوالات خوبی باشد.
اما نکته ای که در مورد کنکور سراسری 99 می توان گفت این است که بدون شک آرامش روانی داوطلبان دستخوش این اتفاقات قرار گرفته است و در هر صورت با موج عظیم نارضایتی ملی مواجه هستیم که اگر برای آن فکری نشود ممکن است در آینده هر کنش، تبعات آسیب پذیری داشته باشد.
انتهای پیام/
