به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس، نظر تحلیلی درباره هنرمندان برجسته هر دوره، مستلزم گذشت زمان دست کم به طول یک سده است با این وجود جهش استعددهای ایرانی پس از رفع دشواری های دولتی، در زمینه هنرهای نمایشی به حدی بارز و همه جانبه است که می بایست درباره خیلی از آنان کتاب هایی جداگانه به وسیله پژوهشگران متخصص تحریر شود.
عبودیت هنر و هنرمند در دوره 15 ساله هنر دولتی، تنها میتوانست برای رژیم، جنبه عینی داشته باشد و به محض واژگون شدن رژیم پهلوی و رسیدن هوای تازه، شاهد بودیم که چگونه شکوفا جلوه گر شد. ایجاد سد و مانع ممکن است به ظاهر، برقرار کننده نظمی زیبا و خودگول زن در زمینه هنر هم باشد اما واقعیت در هر حال رشد جبری خود را پی می گیرد و در زمان فرارس اثراتش را هویدا می سازد.
علم موجب تسریع شکوفایی استعددها در هر اقلیمی است. نمونه بارز چنین واقعیتی را عالم تئاتر ایران یکساله به چشم دید و با تمام وجود احساس کرد. سد کردن راه آناهیتا ـ به منزله اخذ وسیله سریع پیشرفت، از استعدادهای این ملک است. سیستم به مثابه با ارزش ترین تجربیات بشری، در زمینه هنر، وسیله ای سریع در کار پیشرفت و شکوفایی هنرمند است.
افراد با استعداد و کار درست، با زحمات مستمر و تباهی عمر، بالاخره کم و بیش، راه کار را پیدا خواهند کرد. همانطور که استعدادهای پرتلاش ایرانی پیدا کردند و شاهد مقصود را در آغوش کشیدند و ما در این جا با ارائه نمونه چند نسل از چند مبدأ ، مرکز، راه و یا مکتب متفاوت که به نقطه واحد خلاقیت رسیده اند در گزارش های متفاوتی بدان ها خواهیم پرداخت.
شماره اول این معرفی پیشکسوتان در عرصه تئاتر را با زنده یاد عزت الله انتظامی آغاز کردیم ، شماره دوم به جمشید مشایخی، شماره سوم به جمشید جهان زاده ، شماره چهارم مهدی فتحی، پنجم داریوش اسدزاده، ششم اسماعیل خلج ، شماره هفتم پرویز پورحسینی، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون، شماره هشتم علی نصیریان، در شماره نهم به مجید قناد پیشکسوت عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون، شماره دهم عباس جوانمرد پیشکسوت نویسندگی، بازیگری و کارگردانی ایران، شماره یازدهم داود فتحعلی بیگی، آقای نمایش های ایرانی، شماره دوازدهم ایرج راد رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر و شماره سیزدهم نیز به مریم معترف بازیگر سینما، کارگردان تئاتر و کارگردان هنری تلویزیون ایران رسیدیم:
مریم معترف متولد سال 1324 از تهران است. وی فارغ التحصیل کارشناسی کارگردانی از دانشگاه تهران در سال 49 و کارشناسی ارشد زیبایی شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه در سال 59 است. وی بازیگر، کارگردان، مدرس و عضو کانون کارگردانان خانه تئاتر بوده است.
معترف خودش معتقد است که از دوران کودکی به بازیگری و تئاتر علاقه داشته از زمانی که با پدر و مادرش به سینما می رفته و ادای هنرپیشه های فیلم ها را در می آورده است و کم کم همین هم باعث شده که در انتخاب رشته دانشگاه هم به سمت تئاتر و بازیگری برود. وی کارش را با تئاتر شروع کرده و برای آموزش بازیگری هم نزد اساتیدی چون پری صابری و حمید سمندریان آموزش دیده است که از پیشکسوتان این عرصه هستند.
وی از بازیگران تحصیل کرده سینما و تئاتر محسوب می شود که تحصیلات آکادمیک بالایی دارد و در کارنامه اش از سینما تا تئاتر و تلویزیون بازیگری و کارگردانی کرده است. معترف بازیگری را به طور جدی از سال 47 وقتی که بیست و سه سال داشت، شروع کرد و پس از آن در نمایش «درس» به کارگردانی پری صابری در انجمن ایران و آمریکا شروع کرد. پس از آن از دانشگاه توسط حمید سمندریان به پری صابری معرفی شد و وقتی بیست و هفت سال سن داشت یعنی در سال 51 پس از شرکت در آزمون تهیه کنندگی وارد تلویزیون و با گذراندن دوره های این رشته در مدرسه تلویزیون استخدام شد.
مریم معترف خودش می گوید که از بچگی وقت خودش را برای تقلید بازی بازیگران می گذاشته و ساعت ها به این کار مشغول بوده و پس از کودکی هم به طور جدی تصمیم گرفته در آینده بازیگری را برای شغل خود انتخاب کند حتی رشته دانشگاهی اش را هم دراین رابطه انتخاب کرده و کارگردانی خوانده است، سپس وارد تئاتر شده و نخستین بازی اش را در تئاتر در بیست و سه سالگی کرده است.
وی در جایی می گوید که پری صابری از بازیگران کارکشته و توانای تئاتر ایران است که او هم در کلاس های تئاترش شرکت کرده و همین رفت و آمدها باعث شده برای حضور در نمایشش پذیرفته شود و بعدها هم با او همکاری کند.
معترف که درباره استخدامش در تلویزیون صحبت می کند و بعدش علت انتقالی اش از تلویزیون به تئاتر را علاقه زیادش به تئاتر می داند و می گوید: خوشبختانه با این انتقالی هم موافق شد و من وارد گروه تئاتر وزارت فرهنگ سابق که بعد از انقلاب به وزارت ارشاد تغییر نام داد، شدم و پس از سال ها فعالیت و کار هم از آنجا بازنشسته شدم.
پیش از آن معترف در زمان انقلاب به فرانسه رفته بود اما همزمان با تحصیل به نوفل لوشاتو محل حضور امام هم رفت و آمد می کرد تا اینکه به گفته خودش از ذوق انقلاب یک سالی از تحصیل وا ماند و در نهایت بعد از بازگشت به ایران در سال 62 با سریال نوروز نامه در جلوی دوربین تلویزیون رفت و بعد هم در فیلم «آن سوی مه» در سینما حضور پیدا کرد و در دهه شصت از پرکارترین بازیگران ایران شد. شروع کارگردانی اش نیز در سال 69 زمانی که چهل و پنج سال داشت، با نماش «آهوان و آدم ها» نوشته هوشنگ اسدی صورت گرفت این اثر برداشتی از افسانه ترکمنی بود.
معترف در مصاحبه ای درباره تدریسش می گوید: «من مستمر تدریس نمی کردم، گاهی در آموزشگاه ها، دانشگاه اراک و دانشکده صدا و سیما تدریس می کردم، به این کار هم علاقه داشتم اما با یک دست مگر چند هندوانه می توان برداشت. من نزدیک به 10 سال رئیس اداره تئاتر بودم ، وقتی مسئولیتی را می پذیرم یا تا آخرش می مانم یا اصلا همان ابتدا قبول نمی کنم، برای همین باری به هر جهت هیچ کاری نمی کنم. من علاوه بر اینکه خودم در فرانسه درس خواندم، پسرم هم در فرانسه رشته سینما خواند بعد هم ازدواج کرد و بچه دار شد و حال هم تصویربرداری می کند.
معترف درباره یکی از آرزوهایش گفته است: آرزویم برای تئاتر این است که تئاتر رونق گیرد. دوست دارم تئاتر به روزهای اوج خودش نزدیک شود و هنرمندان تئاتر نگران گذران زندگی نباشند بلکه فکر کنند چطور می توانند زیباتر اجرا کنند تا واقعی تر باشد. امیدوارم مردم نسبت به تئاتر مهربان تر باشند و بیشتر به دیدن نمایش ها بیایند.
مریم معترف به دلیل لقب پرکار ترین های دهه شصت را نگرفته است چرا که در مجموعه های تلویزیونی و سینمایی زیادی نقش آفرینی کرده و لقب پرکارترین بازیگر زن دهه شصت را به خود اختصاص داده است، اولین حضور تلویزیونی او مربوط به همان مجموعه نوروزنامه در سال 62 و سینمایی اش «آن سوی مه» به کارگردانی منوچهر عسگری نسب می شود که دیگر هم بازی هایش علیرضا شجاع نوری، ایرج طهماسب و مهتاج نجومی بودند این فیلم که یک درام جنایی بود و ماجرای یک قتل مرموز را روایت می کرد، در سال 64 اکران شد.
معترف تا دهه هشتاد و سال 84 هم در مجموعه تلویزیونی اولین شب آرامش مهدی امینی جلوی دوربین رفت.
مریم معترف درسال 69 نمایشی به نام «آهوان و آدم ها» را کارگردانی کرد و این نخستین تجربه کارگردانش اش در تئاتر بود این نمایش را هوشنگ اسدی نوشت. معترف خواستگاه بازیگری اش را تئاتر و اینجا را خانه دومش می داند به همین علاقه و توجه خاصی به تئاتر ایران دارد و آرزوش این است که هیچ بازیگر تئاتری دغدغه معیشتی نداشته باشد.
معترف که درباره تدریسش نیز صحبت شد، مدتی هم در دانشکده صدا و سیما و چند آموزشگاه خصوصی تدریس کرد که به دلیل مشغله زیاد آنها را رها کرد. معترف در سال 63 در سریال دست های آلوده به کارگردانی سیدصادق هاتفی و بیژن صمصامی بازی کرده است ، هر چند آثار بعدی اش مثل سریال شاخه طوبی نیز تجربه خوبی برایش بودند که در آنها همکاری با هنرمندانی چون سیاوش طهمورث، احمد آقالو، اکبر رحمتی و حمید لیقوانی داشته است.آثار مهم معترف در این سال شامل بازیگری در فیلم تا غروب به کارگردانی جعفر والی، سریال آهسته با گل سرخ به کارگردانی مسعود فروتن و سریال شاخه طوبی به کارگردانی مهدی علی‌احمدی محسوب می‌شود.
وی در کنار خیلی از بازیگران و هنرمندان زیادی در تمام این سال ها قرار گرفته که در میان همه آنها وی سه بار در کنار سعید امیرسلیمانی، سه بار جمشید مشایخی، سه مرتبه رضا خندان، سه مرتبه ابراهیم آبادی و سه مرتبه اسدالله منجزی ایفای نقش کرده است. در مقایسه آثار سینمایی و تلویزیونی او برخی معتقدند که چرخش کارها به سمت سینما بوده است تا تلویزیون.
معترف از مجموع 21 اثری که در کارنامه دارد، در 11 اثر در سینما با نام‌های فیلم صله سحر، فیلم ماه و خورشید، فیلم یحیی، فیلم ضربه‌ی آخر، فیلم دندان طلا، فیلم آپارتمان شماره‌ی 13، فیلم سایه خیال، فیلم دستمزد، فیلم تا غروب، فیلم خانه در انتظار و فیلم آن سوی مه به ایفای نقش پرداخته و در 10 اثر در تلویزیون با نام‌های سریال سیاه، سفید، خاکستری، سریال راهیان، سریال عیاران، سریال همسایه، سریال بازنشستگی، سریال دندون طلا، سریال آهسته با گل سرخ، سریال شاخه طوبی، سریال درخت دوستی و سریال دست‌های آلوده بازی کرده است.
فیلم های معترف شامل : آن سوی مه (۱۳۶۴)، خانه در انتظار (۱۳۶۶)، تا غروب (۱۳۶۷)، دستمزد (۱۳۶۸)، سایه خیال (۱۳۶۹)، آپارتمان شماره ۱۳ (۱۳۶۹)، دندان طلا (۱۳۷۰)، ضربه آخر (۱۳۷۲)، ماه و خورشید (۱۳۷۴)، یحیی (۱۳۷۴)، صله سحر (۱۳۹۴)
سریال ها شامل: نوروزنامه مهوش جزایری شبکه ۱، پخش در نوروز ۶۳، ۱۳۶۶ درخت دوستی سعید خاکسار شبکه ۲، ۱۳۶۶ خانه در انتظار منوچهر عسگری نسب شبکه ۲، ۱۳۶۷ شاخه طوبی مهدی علی احمدی شبکه ۱، ۱۳۶۸ هزاران برگ و هزار رنگ حسین فردرو شبکه ۱، ۱۳۷۱ بازنشستگی علی فیاضی شبکه ۲، ۱۳۷۲ همسایه‌ها حسن فتحی شبکه ۱، ۱۳۷۳ چه باید کرد حسین فردرو شبکه ۲، ۱۳۷۳ راهیان علی بیابانی شبکه ۱، ۱۳۷۴ عیاران کاظم بلوچی شبکه ۲، ۱۳۷۵ سیاه، سفید، خاکستری سیامک شایقی شبکه ۲، ۱۳۸۳ روح مهربان امیر قویدل شبکه ۱، ۱۳۸۴ اولین شب آرامش احمد امینی شبکه ۳،
کارگردانی شامل : ۱۳۷۳-۱۳۷۵ یک تابلو یک حماسه، ۱۳۷۵-۱۳۷۷ دالی و ۱۳۷۸ سارا به کلاس اول می‌رود و آثاری تئاتری او نیز در سال ۱۳۹۴ در مقامِ کارگردان، نمایش «تاریخ انقضاء» را به روی صحنه برد.
معترف در طول سالیان نیز عضو هیئت کارگردانی خانه تئاتر بوده و در آخرین دیدار رییس جمهور و هنرمندان تئاتر حضور داشته و از حسن روحانی ، رییس جمهور وقت نیز برای تماشای تئاتر دعوت به عمل آورده است.
انتهای پیام/
