به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، برخی از مخاطبان سامانه «فارس من» با ثبت موضوع «عدم واریز سود مجامع بورس توسط سامانه سجام» و جمعآوری 84 هزار و 602 امضا و نیز ثبت موضوع «واریز سود مجامع شرکتهای بورسی توسط سامانه سجام»، «مطالبه سود مجامع شرکتهای از طریق سامانه سجام» و «پرداخت سود توسط سجام صورت گیرد» همچنین واریز سود مجامع شرکتهای بورسی توسط سامانه سجام خواستار پیگیری این مسئله از سوی خبرنگاران فارس و پاسخگویی مسئولان مربوطه شدند.
برای پیگیری این موضوعات، خبرنگار فارس با شاهین چراغی عضو شورای عالی بورس گفتوگو کرد.
چراغی معتقد است مهمترین مشکل بر سر راه واریز سود سهام شرکتهای بورسی از طریق سجام این است که بین سامانههای موتور معاملات بورس و سامانه پس از معاملات ارتباط قوی و روزآمد وجود ندارد.
وی همچنین گفت: اگر سامانههای پیش از معاملات و سامانه معاملات با سامانه پس از معاملات به صورت کارآمد مرتبط باشند خود مدیران شرکتهای بورسی تمایل پیدا میکنند که سود سالانه سهام سهامداران خود را به وسیله فناوریهای الکترونیکی و با دریافت شماره شبای بانکی به صورت مستقیم و یا از طریق نرمافزارهای کاربردی و اپلیکیشنها واریز نمایند.
این عضو شورای عالی بورس افزود: با توجه به خرد بودن سهام عدالت و پراکنده بودن سهام شرکتهای سرمایهپذیر، بهتر است سود سهام عدالتی که روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده است، نیز به صورت الکترونیکی و با واریز از طریق شبا واریز شود گرچه ترجیح براین است که سهامداران عدالت روش مدیریت غیر مستقیم سهام عدالت را انتخاب کنند تا امکان مدیریت و اعمال مدیریت در سهام عدالت وجود داشته باشد.
مشروح مصاحبه خبرنگار فارس با شاهین چراغی عضو شورای عالی بورس تقدیم مخاطبان میشود.
فارس: پویش لزوم واریز سود سهام عدالت از طریق شماره شبای اعلامی در سامانه سجام در فارس من ثبت شده است نظر شما در این مورد چیست و آیا امکان واریز سود سهام شرکتها از این طریق وجود دارد؟
چراغی: سامانه جامع اطلاعات مشتریان، سجام برای جمعآوری اطلاعات مشتریان و سهامداران و اداره سهام در شرکتها است و بیشتر از اینکه اطلاعات مشتریان در سجام متمرکز باشد، در اداره سهام شرکتهای بورسی این اطلاعات وجود دارد.
مانع اصلی بر سر راه اینکه سود مجامع شرکتها از طریق سجام و یا شرکت سپردهگذاری به صورت متمرکز واریز شود، قانون تجارت و زیرساختهای فنی بین سامانههای معاملاتی و پس از معاملات به شمار میرود.
قانون تجارت میگوید شرکتها بعد از برگزاری مجمع عمومی و تقسیم سود بین سهامداران هشت ماه بعد از مجمع فرصت دارند تا سود تقسیمی را بین سهامدارانشان تقسیم کنند و بعد از گذشت این زمان شرکتها اجازه دارند باقیمانده سودی که سهامدارانش را پیدا نکردهاند را پخش نکنند. برخی از شرکتهای بورسی جدول زمانی ارائه میکنند و تکلیف را از سر خود بر میدارند. 14 ماه از عملکرد شرکتها میگذرد و چهارماه هم فرصت برای برگزاری مجمع است و بعد از آن هشت ماه فرصت برای واریز سود سالانه وجود دارد.
بنابراین استدلال مدیران شرکتهای بورسی یا اصطلاحاً ناشران بورسی این است که چرا منابع نقدینگی خود را به شرکت سپردهگذاری مرکزی و تسویه وجوه بدهیم که آنها بخواهند سود سهامداران را به جای ما توزیع کنند و به تدریج سود مردم را بدهند؟
اگر قرار بر این باشد که پول در حساب شرکت سپردهگذاری مرکزی نباشد و پول سود سهام نزد خود شرکت سرمایهپذیر باشد آنها میتوانند از طریق وب سرویسها و APIها سود سهام را به حساب بانکی مشتریان خود که در سجام ثبت شده است را واریز کنند. انگیزه شرکتها و ناشران در زمانی وجود خواهد داشت که شرکت سپردهگذاری مرکزی از پلتفرمهای آسان برای توزیع سود استفاده کند و سود کلی شرکتهای بورسی را که فرضاً A میلیارد تومان میشود را بین سهامداران تقسیم کند. اما شرکتهای بورسی علاقهمند نبودند که این پول را به شرکت سپردهگذاری مرکزی بدهند و میگفتند، چرا ما باید منابع نقدینگی خود را به یک شرکت غیر دولتی بدهیم و اگر بانکها سرویسهای الکترونیکی و وب سرویس به شرکتهای بورسی بدهند به راحتی میتوان سود سهام را از طریق این ابزارها پرداخت کنند.
در مجموع با گسترش فعالیت الکترونیکی در نظام بانکی مشکل واریز سود سهام در سریعترین زمان میتواند حل شود. چه توسط بانکها واریز شود یا از طریق سجام این سود توزیع شود و البته اجباری در روش واریز سود نیست و میتوان هر 2 روش را استفاده کرد.
اینکه بخواهیم یک مدیر بورسی را مجبور کنیم که حتماً از طریق سامانه جامع اطلاعات مشتریان، سجام و یا شرکت سپردهگذاری و تسویه وجوه واریز شود این اجبار وجود ندارد. البته اگر شرکت سپردهگذاری اطلاعات به روز داشته باشد، مدیران بورسی هم علاقهمند به استفاده از سامانه سجام خواهند شد.
فارس: آیا برای واریز سود سهام مجامع شرکتها از طریق سجام نیاز به وضع مقررات جدید وجود دارد؟
چراغی: ناشر (شرکت بورسی) میتواند خودش سرویسهای الکترونیکی با یک بانک ایجاد کند و سود را به صورت الکترونیکی به حساب سهامداران خود واریز کنند، اما توصیه میکنیم کارهای تقسیم سود از طریق شرکت سپردهگذاری انجام شود، در عین اینکه الزامی برای ناشر بورسی وجود ندارد. ولی توصیه ما یک توصیه کارشناسی است و در هر حال سرویسهایی که در سامانه سجام ارائه میشود، مطلوب است.
فارس: برخی سهامداران گفتهاند وقتی سود سهام تصویب میشود اگر در زمان مقرر شرکت بورسی مشتری خود را پیدا نکند این سود به شرکت سرمایهپذیر برمیگردد آیا این درست است؟
چراغی: به جهت اینکه بسیاری از ناشران بورسی با بانکهای خاصی کار میکنند، به سهامداران خود الزام میکنند نزد همان بانک حساب باز کنند و کسی که در بازار سرمایه کار میکند به تعداد بانکهای کشور حساب بانکی دارد تا مشکل واریز سود سهام نداشته باشد، اما اگر مشکل را به صورت سیستم الکترونیکی حل کنیم، شماره شبای حساب بانکی که یک شماره حساب بیهمتا است، به راحتی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. تا چهار سال قبل واریز سود سهام بانک اقتصاد نوین و یا بانک ملی این گونه بود که سهامدار را الزام میکردند، در بانک خود حساب باز کنند و به طور کلی هرچه به سمت جلو میرویم فناوریهای حوزه پرداخت قویتر میشود و مشکلات اجرایی را حل میکنند و در آینده نزدیک مشکل واریز سود سهام از طریق شماره شبا به راحتی حل میشود و فقط باید ناشران بورسی از ساختارهای پرداخت الکترونیکی استفاده کنند.
فارس: سالانه چه میزان سود سهام بین سهامداران در مجامع شرکتها تقسیم میشود؟
چراغی: میزان سود سالانه شرکتها بستگی به عملکرد دارد اصطلاح DPS یعنی سود تقسیم شده بین سهامداران همان سود سالانه است که به صورت نقد پرداخت میشود. هر سال اعداد قابل توجهی از سود شرکتها بین سهامداران توزیع میشود که باید حساب همه اینها در شرکت سپردهگذاری مرکزی به ناشران و سهامداران خدمات ارائه شود و این سامانهها به اندازهای سریع باشند که ناشر بورسی رغبت کند که سود سالانه سهام خود را از طریق این کانالها به دست سهامداران برساند.
فارس: به نظر شما کسانی که روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب کردهاند در آینده چگونه سود سهام خود را دریافت کنند و آیا اکنون کار خوبی کردند که روش مدیریت مستقیم را برگزیدهاند؟
چراغی: مشکل اصلی دقیقاً همینجا است که مردمی که از طریق سهام عدالت وارد بازار سرمایه میشوند آشنایی چندانی با بازار سرمایه ندارند توصیه میشود روش غیر مستقیم مدیریت سهام را انتخاب کنند. روش مستقیم برای کسانی است که با بورس آشنایی دارند، اما در روش مدیریت سهام به صورت تجمعی و بلوکی امکان افزایش سرمایه و اعمال مدیریت و تعیین عضو هیأت مدیره وجود دارد و این امور باعث افزایش ارزش سهام به صورت جمعی میشود.
وقتی سهام عدالت در قالب شرکت سرمایهگذاری استانی سهام عدالت درمیآید در واقع سهامدار عدالت سهام یک شرکت استانی مربوطه را دارد و آن شرکت استانی ترکیب و پرتفوی سهام 36 شرکت بورسی و 13 شرکت غیر بورسی سهام عدالت را برعهده میگیرد. توصیه میشود مدیریت جمعی در سهام بهتر است و ارزش بالاتری ایجاد میکند، چون سهام بلوکی میشود و به همین جهت مثل جام شیشه که هرچه ابعاد آن بزرگتر باشد، قیمتش بالاتر میرود، اما وقتی همین جام خرد میشود قیمت آن کمتر میشود. بنابراین هرچه سهام بلوکیتر باشد بهتر است و با ارزش بالاتری اداره میشود. به نظر من سهامداران عادی از طریق سهام شرکتهای استانی و روش غیر مستقیم را انتخاب کنند.
فارس: درست است مدیریت متمرکز سهام عدالت بهتر از مدیریت خرد است اما آیا در شرکتهای استانی افراد قوی وجود دارند که سهام عدالت را به بهترین روش مدیریت کنند؟
چراغی: مدیران شرکتهای سرمایهگذاری استانی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار میگیرند و این مدیران باید حتماً توان فنی، مهندسی و شایستگی لازم را داشته باشند.
فارس: مسئله زیرساخت و ارتباط ضعیف سامانههای معاملاتی و دعوت از مردم در بورس، انسان را به یاد شعر سعدی میاندازد که یا مکن با پیلبانان دوستی یا بنا کن خانهای در خورد پیل.
چراغی: امروزه رئیس جمهور، وزیر و همه مقامات کشور مردم را دعوت به سرمایهگذاری در بورس میکنند، از طرفی زیرساختهای فنی برای حضور مردم در بورس وجود ندارد ما 2 سیستم معاملات و پس از معاملات داریم که در سیستم معاملات معامله و خرید و فروش سهام انجام میشود، اما یک سیستم پس از معاملات برای تسویه وجوه قرار دارد و به وسیله یک لینکی این 2 سیستم به همدیگر متصل میشود. موتور معاملات همان است که سامانه مدیریت فناوری بورس تهران TSETMC که هسته معاملات در شرکت فناوری بورس تهران است.
لیست معاملات را میفرستیم و سیستم معاملات آن را پردازش میکند این سامانه و موتور معاملات از شرکت آتوس فرانسوی خریداری شده که در زمان تصویب برجام یکبار این سیستم بهروز رسانی شد، اما اکنون هم نیاز به بهروزرسانی جدید دارد و مهمترین نقطه بحرانی همین سیستم معاملات و موتور معاملات با سیستم پس از معاملات روی میدهد.
در سیستم قبل از معاملات بحث ثبت افراد، ثبت مشخصات، رجیستری و صدور کد بورسی برای معاملهگران انجام میشود که در سامانه اطلاعات مشتریان سجام قرار دارد و ثبت سهامداری و مانده سهام را میتواند در سیستم بعد از معاملات (پست ترید) ببیند.
سیستم بعد از معاملات از دهه 1370 شمسی در ایران به کار گرفته شده که این سیستم از کانادا خریداری شده و بعد این سیستم کانادایی با موتور معاملاتی بورس که مربوط به شرکت آتوس فرانسه بود متصل شد. در همه دنیا 2 سیستم معاملات و سامانه پس از معاملات از یک شرکت خریداری میشود تا این 2 سیستم به راحتی با هم متصل شوندو همزبانی و همخوانی داشته باشد.
قبل از تحریمها از شرکت آتوس فرانسه این سیستمها خریداری شد اما به دلیل تحریمهای آمریکا در زمان دولت احمدینژاد سیستم پست ترید (پس از معاملات) را به ایران ندادند بنابراین یک قسمت از علت عدم تطابق سیستمها مشکل تحریم است که موتور معاملات از سال 1392 به بعد با اجرای برجام بهروزرسانی و روزآمد نشده است.
در عین حال سیستم پست ترید یا پس از معاملات از دهه 1370 همچنان باقی مانده است. به خاطر همین مسئله است که عرضه اولیه سهام شرکتها در روز چهارشنبه انجام میشود، چرا؛ به خاطر اینکه وقتی سه میلیون سهامدار جدید وارد سیستم معاملات بورس میشوند این سیستم نمیتواند دادههای سه میلیون نفر را سریع پردازش کند و سهامدار جدید نمیتواند سه میلیون متقاضی جدید را به عنوان سهامداران خود قبول کند.
در عرضه اولیه شرکتها معمولاً در روز چهارشنبه انجام میشود که بعد از عرضه اولیه 2 روز فرصت است تا سهام به نام تکتک افراد ثبت و سامانه برای معاملات روز شنبه آماده شود و این به خاطر کند بودن سیستم معاملات است که عرضه اولیه باید حتماً در روز چهارشنبه آخرین روز معاملات انجام شود تا 2 روز بعد از آن تکتک این سهام به نام خریداران ثبت شود.
فارس: این همه افراد نخبه کشور وارد رشتههای مهندسی الکترونیک، کامپیوتر و اقتصاد شدهاند، چرا هنوز برای یک سامانه معاملات نیازمند خارجیها هستیم و سیستم بومی معاملات بورس طراحی نشده است؟
چراغی: من سؤال شما را با یک سؤال دیگر پاسخ میدهم که چرا با وجود اینکه در کشور فولاد، آلومینیوم، پلاستیک و سایر ملزومات داریم، اما نمیتوانیم هواپیمای ایرباس و بوئینگ طراحی کنیم؟ در این زمینه هم به صرف اینکه مواد یک نرمافزار معاملات بازار از فناوری اطلاعات است و ما مهندس کامپیوتر داریم نمیتوانیم بگوییم که به راحتی میتوان سامانه معاملات طراحی کنیم، چون یک بخش آن دانش است که البته دانش بسیار پیچیدهای است و یک بخش آن سیستمهای معاملاتی است که آن هم بسیار پیچیده است.
سامانه پس از معاملات و سپردهگذاری معمولاً از پیچیدگی خاص و دانش فنی بالایی برخوردار است و ما در چند سال گذشته دنبال آن بودیم و حتی مشاور بینالمللی هم گرفتیم اما نتوانستیم سیستم معاملات بومی بورس برای خود طراحی کنیم.
همان گونه که بسیاری از کشورها دنبال طراحی هواپیما نرفتند ما هم نمیتوانیم به راحتی دنبال این رشتههای با فناوری بالا برویم. سیستم معاملات یا اصطلاحاً موتور معاملات بورس تهران را شرکت آتوس فرانسوی طراحی کرد و بعد از آن سهام آتوس را شرکت نزدک آمریکا خریداری کرد و چون آمریکا ما را تحریم کرد بنابراین شرکت آتوس از ادامه ایفای تعهدات خود برای ساخت سامانه پس از معاملات خودداری کرد. در دنیا اینگونه است که شرکت نزدک که پیچیدهترین سامانه معاملات بورس ها را طراحی میکند سعی میکند شرکتهای کوچک نرمافزار نویس سامانه معاملات را مانند آتوس از فرانسه خریداری کند تا این کسب و کار در انحصار خودش باشد و سیستم معاملات بورسهای اکثر کشورهای دنیا را در اختیار بگیرد.
درست است که باید به آن دانش برسیم اما حتماً چند سال کار جدی نیاز دارد. در شرکت سپردهگذاری مرکزی از سال 87 که سیستم معاملات آتوس را به ما دادهاند قرار شد سیستم پس از معاملات یا پستترید را هم بدهند، اما با تحریم ایران سیستم پس از معاملات را تحویل ندادند. در زمان مدیریت صالحآبادی در سازمان بورس تیم قوی برای طراحی سیستم معاملات ایرانی در بورس در نظر گرفته شد اما ریسک آن بالا بود و آن سیستم طراحی شده زیر بار اجرا نرفت. بنابراین سیستم پست ترید ایرانی زیر بار قرار نگرفت. اسم خاصی نداشت و توسط کارشناسان شرکت سپردهگذاری مرکزی این سامانه نوشته شد، اما در زمان مدیریت آقای سلطانینژاد در سمات این سیستم زیر بار کار قرار نگرفت.
شاپور محمدی رئیس سابق سازمان بورس نیز از 2 سال قبل یک تیم قوی از دانشگاه تهران گردآوری کرد که سیستم معاملات برای بورس بنویسند و با وجود اینکه کار میکنند، اما مشکل این است که سیستمهای معاملات بسیار پیچیده است و تا بخواهیم به آن دانش برسیم زمان میگذرد و زمانبر است.
الان مشکل ما با خرید سیستم معاملات بورس بحث موتور معاملات و سامانه پس از معاملات است و با توجه به بزرگ شدن حجم بازار و معاملات بورس از طریق خرید سیستم میتوان این نیاز را پاسخ داد. البته در کنار آن تیم بومیسازی برای سامانههای معاملات وجود دارد و به صورت موازی کار انجام میدهند. بنابراین برای توسعه صنعت کارگزاری بورس و توسعه بازار سرمایه ابتدا باید سیستم پست ترید که بالای 20 سال سابقه دارد بهروز شود و این سیستم همچنان قدیمی است.
بعداز آن باید سیستم معاملات بورس بهروز رسانی شود که البته ترجیح بر این است که هر 2 سیستم موتور معاملات و سامانه پس از معاملات از یک شرکت حرفهای باشند و تیم خبره بزرگ با مشاوران مجرب داخلی و خارجی سیستم معاملات را بومیسازی کنند.
فارس: با توجه به اینکه اقبال مردم به بورس زیاد شده و سهامداران عدالت هم وارد بورس میشوند آیا تعداد 108 کارگزاری بورس برای کشور کافی است یا اینکه باید انحصار کارگزاریها شکسته شود؟
چراغی: در حال حاضر تعداد کارگزاریهای بورس 108 مورد است با توجه به تعداد دفاتر کارگزاریها تعداد آن به حدود 2 هزار دفتر میرسد، اما این نکته را باید توجه داشت که با گسترش فناوری اطلاعات و طراحی سامانه سجام چرا باید مشتری به دفاتر کارگزاریها یا دفاتر پیشخوان دکتر الکترونیک مراجعه کند باید همه این موارد مانند نامنویسی، احراز هویت و کد بورسی به صورت غیر حضوری و الکترونیکی باشد. از طریق فینتکها و اپهای متفاوت KYC یعنی (مشتریت را بشناس) طراحی شود و از طریق سیستمهای الکترونیکی این کارها انجام شود.
بحث قانونی در زمینه احراز هویت مشتری به روش الکترونیک وجود داشت که با مساعدت وزیر اقتصاد در دولت مصوبهای گذرانده شد که کل فرایند ثبتنام سجام و احراز هویت بدون نیاز مراجعه حضوری انجام شود.
در هیأت وزیران این مسئله باید تصویب شود و بحث قانون پولشویی در مورد احراز هویتها وجود دارد که اگر اجازه کار به شرکتهایی داده شود بحث شناسایی مشتری و احراز هویت از طریق الکترونیکی قابل انجام است و مانند همه دنیا انجام میشود. الان براساس دستور مقامات بالا احراز هویت به صورت الکترونیکی انجام میشود. دارندگان سهام عدالت برای احراز هویت نیازی به مراجعه حضوری ندارند و نیازی نیست در دفاتر پیشخوان الکترونیک تجمع کنند و یا به کارگزاریهای برای احراز هویت مراجعه کنند تمام کارها را میتوان از طریق موبایل به نام خود شخص باشد انجام دهد.
نکته دوم وقتی شماره شبای حساب بانکی در سامانه سجام ارائه میشود و در سازمان خصوصیسازی شماره شبای سهامدار عدالت احراز میشود و سود سهام از طریق آن واریز میشود عملاً نیازی به احراز هویت و دفتر پیشخوان دولت الکترونیک نیست. البته اگر مصوبه هیأت وزیران منتشر شود که وزیر اقتصاد دنبال آن است احراز هویت کلاً به صورت غیر حضوری میشود.
فارس: آیا نیازی به ثبت مشخصات مشتری بورسی در دفاتر پیشخوان و یا کارگزاریها وجود دارد یا آنها برای اینکه از مشتری پول بگیرند، اعلام میکنند نیاز به احراز هویت حضوری است؟
چراغی: با توجه به اینکه مخاطبان فارس من زیاد هستند، مرتب گزارشهای مردمی در این سامانه ثبت میشود و برخی از دفاتر به مردم گفتهاند باید احراز هویت حضوری انجام شود تا حق ثبت خود را دریافت کنند، در حالی که سایت کارگزاریها هم میتواند احراز هویت انجام دهند. البته سایت برخی از کارگزاریهای بورس خودش به پنج سایت زیر مجموعه تبدیل میشود، همچنین مردم میتوانند به برخی شعب بانکها مراجعه کنند و سهام عدالت خود را برای فروش ارائه کنند.
در حال حاضر 108 شرکت کارگزاری حداقل 108 سایت دارد در حالیکه برخی کارگزاریها چندین سایت زیرمجموعه دارند و مشتریان میتوانند مراجعه کنند. باید کاری کنیم با فناوریهای الکترونیک مراجعه مردم به دفاتر کاهش پیدا کند. این نکته را هم بگویم متأسفانه شرکت سپردهگذاری مرکزی و تسویه وجوه میخواهد انحصار ایجاد کند در حالی که همان سیستم کارگزاریها میتواند به سیستمهای فناوری اطلاعات وصل شده و احراز هویت غیر حضوری انجام شود.
فارس: چرا هسته معاملات بورس به کندی عمل میکند و یا دچار اختلال میشود؟
چراغی: سیستمهای معاملات و موتور معاملات بورس کند است و اصطلاحاً TPS آن یعنی (تعداد دفعات معامله در ثانیه) در بورس تهران به حدود 7 تا 8 هزار مبادله در ثانیه میرسد. الان در دنیا این رقم حداقل 20 هزار مبادله و در بورس نزدک بالای یک میلیون مبادله در ثانیه و بلکه گفته میشود، بینهایت مبادله در ثانیه انجام میشود و این افزایش تعداد مبادلات در ثانیه به حدود 7 تا 8 هزار معامله در ثانیه را مهندسان ایرانی انجام دادند. اما سیستمهای روز دنیا در بورسهای پیشرفته بسیار قویتر هستند.
در بورس نزدک بالای یک میلیون معامله در ثانیه و حتی بدون محدودیت انجام میشود. بنابراین این یک دانش پیشرفته است که باید به آن دسترسی پیدا کنیم. ما در کشور فولاد، آلومینیوم و پلاستیک داریم اما چرا نمیتوانیم هواپیما بسازیم به خاطر اینکه دانش فنی بسیار پیشرفتهای میخواهد.
در زمینه سیستم معاملات و پس از معاملات بورس هم خیلی از بورسهای دنیا به طرف الکترونیکی شدن کامل حرکت کردهاند. مردم به سپردهگذار مراجعه میکنند نباید سامانه سجام قطع باشد الان مشکل چیست.
سپردهگذاری وظیفه اصلیاش را رها کرده و دنبال کارهای حاشیهای رفته است. سجام توسط اپلیکیشنهای پیشرفته و فنتکها باید طراحی شده و توسعه پیدا کند. الان چرا مردم مشکل ندارند، به خاطر اینکه از اپلیکیشنها استفاده میکنند.
وقتی اپلیکیشنها آمدند بسیاری از کارها آسان میشوند، وگرنه مردم بخواهند، به این دفتر و آن دفتر مراجعه کنند و احراز هویت حضوری باشند، مردم سرگردان میشوند، اشکال کار در کجا است؟ به نظر من ایراد اصلی همان سامانه پس از معاملات است که نمیتواند مرتب کد سهامداری ایجاد کند، چون سیستم آن مربوط به دهه 1370 شمسی است و به روز رسانی شده است.
گفتوگو از بهبود سعیدی کیا
انتهای پیام/ب