به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، سیاست خارجی در هفته‌ای که گذشت شاهد تحولاتی بود از جمله تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا و ذوق زدگی ترامپ از بازگشت مایکل وایت و امیدواری به حصول توافق با ایران و تاکید شمخانی بر اینکه این مبادله نتیجه مذاکره نبوده و هیچ مذاکره‌ای هم در آینده انجام نمی‌شود و همچنین ادامه تلاش‌های آمریکا در راستای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران.
*تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا
روزهای پایانی هفته گذشته شاهد بازگشت «سیروس عسگری» دانشمند ایرانی زندانی در ایران بودیم. روز دوشنبه ۱۲ خرداد ماه سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که عسگری ظرف دو تا سه روز آینده به ایران باز می‌گردد و یک روز بعد (سه‌شنبه ۱۳ خرداد ماه) محمدجواد ظریف از عزیمت سیروس عسگری به ایران خبر داد و اعلام کرد که هواپیمای حامل این دانشمند ایرانی از آمریکا پرواز کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در اظهاراتی با اعلام اینکه سیروس عسگری چهارشنبه صبح وارد تهران می‌شود، گمانه‌زنی‌ها درباره تبادل این دانشمند ایرانی با فرد دیگری را رد کرد. پس از آن نیز «مورگان اورتگاس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که برای آزادی دانشمند ایرانی از آمریکا مبادله زندانی بین تهران و واشنگتن انجام نشده است.
در نهایت صبح چهارشنبه ۱۴ خرداد ماه سیروس عسگری به ایران بازگشت. عصر روز بعد (پنجشنبه) دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در توئیتر اعلام کرد که «مایکل وایت» یکی از شهروندان این کشور که در ایران بازداشت شده بود از ایران خارج شده است. پس از آن فاکس نیوز گزارش داد دولت این کشور موافقت کرده در قبال آزادی «مایکل وایت»، مجید طاهری را آزاد کند.
بعد از آن بود که محمدجواد ظریف در توئیتی نوشت: «خرسندم که دکتر مجید طاهری و مایکل وایت به زودی به خانواده‌های خود می‌پیوندند. خوشبختانه پروفسور سیروس عسگری روز چهارشنبه به جمع خانواده خود بازگشت. این اتفاق می‌تواند برای همه زندانیان اتفاق افتد. نباید (فقط برخی از آنها) دستچین شوند. گروگان‌های ایرانی که در دست ایالات متحده و یا به نیابت از ایالات متحده اسیر شده‌اند باید به خانه خود باز گردند.»
سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در این باره توضیحاتی ارائه کرد و گفت: مایکل وایت با جلب رضایت مادی و معنوی شاکیان خصوصی، در مورد سایر جرایم خود مشمول رأفت اسلامی شده و با توجه به گذراندن بخشی از دوره محکومیت و با در نظر داشت ملاحظات حقوق بشری، امروز با حکم قاضی پرونده آزاد و از کشور خارج شد.(بیشتر بخوانید)
وزارت خارجه سوئیس نیز در بیانیه‌ای تأیید کرد که در مبادله زندانی بین طرف ایرانی و آمریکایی نقش‌آفرینی کرده است.
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین بامداد جمعه ۱۶ خرداد ماه از ایران بابت آزادی یکی از شهروندان کشورش تشکر کرد و در توئیتر نوشت: «همین الان تماس تلفنی با گروگان آمریکایی مایکل وایت را قطع کردم. او بعد از آزادی از ایران اکنون در زوریخ است. اندکی دیگر سوار یک هواپیمای آمریکایی می‌شود و به خانه می‌‌آید... به ایالات متحده! ما الان بیش از ۴۰ نفر از گروگان‌ها و زندانیان را بعد از به قدرت رسیدن من به خانه برگردانده‌ایم. ممنونم ایران. این نشان می‌دهد توافق ممکن است.»
«بیل ریچاردسون» فرماندار سابق آمریکایی نیز در بیانیه‌ای مدعی شد برای آزادی یکی از شهروندان کشورش از ایران با مقام‌های ایران دیدار کرده است. در همین خصوص سید عباس موسوی این دیدار را مربوط به ماه‌های قبل خواند و در عین حال گفت: جمهوری اسلامی ایران به تلاش‌های انساندوستانه که منجر به آزادی گروگان‌های ایرانی در آمریکا و خارج از این کشور شود، پاسخ مثبت داده و از این روند استقبال کرده است.
رئیس جمهور ایالات متحده همچنین از فرط ذوق‌زدگی برای آزادی یک نظامی پیشین نیروی دریایی آمریکا مجدداً از ایران قدردانی کرد و در صفحه توئیتر خود نوشت: «بسیار عالی است که مایکل به خانه بازگشته است. تازه رسیده است. بسیار هیجان‌انگیز است. ایران متشکریم. برای انجام آن توافق بزرگ، تا بعد از انتخابات صبر نکنید. من پیروز [انتخابات] می‌شوم. الان شما توافق بهتری انجام می‌دهید».
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز جمعه شب با تشریح اوضاع کنونی ترامپ تصریح کرد: تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا، نتیجه مذاکره نبوده و هیچ مذاکره‌ای هم در آینده انجام نخواهد شد.
پس از آزادی مایکل وایت، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه با دخالت مجدد در امور داخلی و مسائل امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهدید کرد تعیین مجازات حبس برای «فریبا عادلخواه» جاسوس فرانسوی در ایران می‌تواند تاثیر منفی بر روابط تهران - پاریس بگذارد. این اظهارات مداخله جویانه بار دیگر با واکنش ایران مواجه شد و موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران با بیان اینکه فریبا عادلخواه متناسب با جرمی که مرتکب شده محکوم و در حال گذراندن دوره محکومیت است، تصریح کرد: فشارهای سیاسی و به راه اندازی پویش‌های تبلیغاتی، حتما نمی‌تواند در اجرای حکم اختلال ایجاد کند.(بیشتر بخوانید)
از سوی دیگر امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه نیز جمعه ۱۶ خرداد ماه در پیامی مداخله‌جویانه خواستار آزادی عادلخواه شد. او در توئیتر بازداشت فریبا عادلخواه را «غیرقابل‌قبول» توصیف کرد و نوشت: «پیام من به مسئولان ایران: عدالت ایجاب می‌کند که هموطن ما فوراً آزاد شود.»
*ادامه اعتراضات در آمریکا
در هفته‌ای که گذشت، شهرهای مختلف آمریکا صحنه برگزاری اعتراضاتی در مخالفت با خشونت‌های پلیس آمریکا با رنگین‌پوستان در پی برخورد خشونت آمیز پلیس مینیاپولیس با «جورج فلوید» شهروند سیاه‌پوست که به مرگ وی منجر شد، بود.
این اعتراضات باز هم واکنش ایران را به همراه داشت. محمد جواد ظریف روز شنبه دهم خرداد ماه در توئیتی با انتشار تصویر بیانیه ۲۷ ژوئن ۲۰۱۸ مایک پامپئو علیه کشورمان با عبارات مشابه مردم آمریکا را مخاطب قرار داد و نوشت: «عده‌ای فکر نمی‌کنند که جان سیاهان اهمیت دارد. قابل توجه کسانی از ما که جان سیاهان را مهم می‌دانند: زمان آن است دنیا با نژادپرستی مقابله کند. جهان علیه نژادپرستی»
وزارت خارجه ایران روز یکشنبه یازدهم خرداد ماه نیز در توئیتی با بیان اینکه آمریکا برای ارعاب معترضان به ارتش، به «سگ‌های شرور و سلاح‌های شوم» متوسل شده، تصریح کرد:«آمریکا به جای این کار، صدای مردمش را بشنود و سیاست‌های شکست‌خورده‌اش را تغییر دهد.»
در این میان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در سخنانی ایران، چین و روسیه را به افزایش ناآرامی‌ها در ایالات متحده متهم کرد و مدعی شد ایالات متحده بر این بحران‌ها غلبه خواهد کرد. سید عباس موسوی به این ادعای بی اساس پاسخ داد و هرگونه دخالت ایران در امور داخلی آمریکا را رد کرد.
وزیر خارجه ایران همچنین دوشنبه شب ۱۲ خرداد ماه با اشاره به ناکامی سیاست فشار حداکثری آمریکا در توئیتی نوشت: تکنیک «زانو روی گردن»۲ سال پیش علیه ۸۰ میلیون ایرانی به کار گرفته شد، ولی ما را به زانو در نیاورد و آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار را نیز شکست نخواهد داد.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه سه‌شنبه شب ۱۳ خرداد ماه در توئیتی نوشت: همزمان با مطرح شدن تهدید سرکوب نظامی، شهرهای ایالات متحده صحنه وحشیگری علیه تظاهرکنندگان و رسانه‌ها است. اروپا که در قبال جوامع غیر غربی به سرعت دست به قضاوت و داوری می‌زند، این بار، به سکوت کرکننده خود ادامه می‌دهد. اگر اروپا می‌خواهد همچنان دهانش را بسته نگاه دارد، باید برای همیشه دهانش را ببندد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب نیز روز چهارشنبه به مناسبت سی و یکمین سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام (ره) در اظهاراتی به اوضاع کنونی در آمریکا اشاره و با تاکید بر اینکه ملت آمریکا امروز احساس خجالت و سرافکندگی از حکومت‌های خود می‌کنند، خاطرنشان کردند: امروز آن ایرانی‌هایی که در کشور یا خارج از کشور هستند و شغلشان حمایت و بزک کردن آمریکا هست هم دیگر سر خود را نمی‌توانند بلند کنند.(اینجا بخوانید)
*گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
از دیگر تحولات هفته گذشته انتشار گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. کاظم غریب‌آبادی نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره گفت: گزارش جدید آژانس درباره برجام، هم حاکی از تداوم فعالیت‌های راستی آزمایی این سازمان بوده و هم اقدامات ایران در اجرای تصمیمات خود مبنی بر تعلیق تعهدات برجامی را به تصویر می‌کشد.
در این گزارش اعلام شد که تولید آب سنگین ایران از مرز ۱۳۰ تن عبور کرده و به ۱۳۲.۶ تن رسیده است. استفاده از ماشین های جدید از جمله غنی سازی با ماشین‌های IR4،IR5،IR6،IRs،IRs6،IR2m در خطوط تحقیق و توسعه و همچنین غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۴.۵ درصد و فراتر از حد تعیین شده در برجام و تولید ۱۵۷۱.۶ کیلوگرم اورانیوم غنی شده که ۵۵۰.۷ کیلوگرم بیشتر از گزارش ماه مارس بوده و ۱۳۵۶.۵ کیلوگرم آن نیز اورانیوم با غنای ۴.۵ درصد است از دیگر مواردی است که در گزارش آژانس به آن اشاره شده است. (اینجا بخوانید)
* سریال خروج آمریکا از معاهدات بین‌المللی
در هفته‌ای که گذشت، اقدام آمریکا در قطع ارتباط با سازمان جهانی بهداشت، واکنش ایران را به همراه داشت و در همین خصوص سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز شنبه ۱۰ خرداد ماه در توئیتی نوشت: «در قسمت جدید سریال «خروج» و در بحبوحه یک همه‌گیری (کرونا) که جهان را پریشان کرده، ایالات متحده آمریکا رابطه خود را با سازمان جهانی بهداشت قطع کرده است.این رژیم بی‌مسئولیت بعد از ناکامی در انجام وظایفش در قبال مردم خود، همواره به دنبال راه فراری بوده تا افتضاحی که به بار آورده را پنهان کند.اما بازی اتهام‌زنی، جهان را نفریفته و نخواهد فریفت.»
*ونزوئلا
پس از عزیمت پنج نفتکش حامل بنزین ایران برای ونزوئلا، علی‌رغم واکنش‌های آمریکا، غلامرضا انصاری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه ایران در اظهاراتی اعلام کرد که ونزوئلا درخواست‌هایی را برای تعمیرات بعضی از تاسیسات خود مطرح کرده که تحت بررسی است.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز دوشنبه شب ۱۲ خرداد ماه با بیان اینکه ادعای ابرقدرتی آمریکا با حضور نفتکش‌های ایرانی در کارائیب باطل و دروغ بزرگ دموکراسی با فرار ترامپ از ترس مردم آمریکا افشا شد، در توئیتی نوشت: نشانه‌های افول شیطان بزرگ، بیش از پیش نمایان شده است.
نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا طی یک سخنرانی که از تلویزیون ملی این کشور پخش می‌شد اعلام کرد که به زودی شخصاً برای قدردانی و تشکر به ایران سفر خواهد کرد.
فایننشال تایمز رسانه انگلیسی نیز روز جمعه ۱۶ خرداد ماه گزارش داده ایران و آمریکا هنگام اعزام نفتکش‌های ایران به ونزوئلا با واسطه دو کشور در منطقه پیام‌هایی رد و بدل کرده‌اند.(جزییات بیشتر)
*ادامه تلاش‌های واشنگتن برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران
مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در هفته‌ای که گذشت با خطرناک خواندن مسلح شدن ایران بعد از انقضای تحریم تسلیحاتی شورای امنیت، گفت که این کشور از تمام ظرفیت‌های دیپلماتیک برای ممانعت از آن استفاده خواهد کرد.
پامپئو در مصاحبه‌ای مفصل با اندیشکده «اِمریکن اِنترپرایز»، مدعی شد: «تهدید ایران همچنان ادامه دارد. ایران تعدادی از تعهدات هسته‌ای خود را که ذیل برجام امضا کرده بود، نقض کرده است. ما به کارزار [فشار حداکثری] خود ادامه دادیم... ما منابعی را اختصاص دادیم تا ستیزه‌جویی ایران در عرصه میدانی را متوقف کنیم... درباره تروریسم ایران، ماه گذشته آلمانی‌ها را متقاعد کردیم تا حزب‌الله را [به عنوان یک سازمان تروریستی] بشناسد.به همکاری با متحدان خود در سراسر جهان ادامه می‌دهیم تا توانمندی ایران برای رسیدن به سلاح اتمی را کاملا مهار کرده و ظرفیت‌های آن در حوزه موشکی و تروریسم را محدود کنیم».
«برایان هوک»، نماینده دولت آمریکا در امور ایران نیز روز پنجشنبه ۱۵ خرداد ماه گفت که دولت این کشور در حال انجام رایزنی‌هایی با متحدان منطقه‌ای خود جهت تهیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای در شورای امنیت با هدف تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران است.
نماینده آمریکا در امور ایران همچنین روز جمعه گفت که واشنگتن به تحریم‌های سنگین علیه تهران ادامه خواهد داد تا ایران به پای میز مذاکره بازگردد.(اینجا بخوانید)
«جرمی هانت» وزیر امور خارجه پیشین انگلیس در دیداری با یک مقام ارشد آمریکایی از تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران حمایت کرده است.
برخلاف تأکید روسیه به مخالفت با هرگونه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، سفیر آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که پیش‌نویس قطعنامه تمدید این تحریم‌ها را در اختیار مسکو قرار داده است.(جزییات بیشتر)
به گزارش فارس، روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نیز در هفته‌ای که گذشت به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت ترامپ عربستان سعودی و امارات متحده عربی را تحت فشار قرار داده تا ممنوعیت‌های اعمال شده علیه شرکت‌های هواپیمایی قطر برای پرواز بر فراز این کشورها را بردارند. مقام‌های آمریکایی گفته‌اند ترامپ شخصاً عربستان سعودی را تحت فشار قرار داده تا محدودیت‌های اعمال‌شده برای استفاده قطر از حریم هوایی این کشور را بردارد، زیرا این مسئله اغلب هواپیماها را مجبور به استفاده از حریم هوایی ایران می‌کند. و منبع درآمدی برای این کشور محسوب می‌شود. (اینجا بخوانید)
از سوی دیگر در هفته‌ای که گذشت، یک قاضی در آمریکا با طرح ادعاهای اثبات نشده مدعی شده ایران و سوریه باید به خانواده‌های شهروندان آمریکایی که در چندین حمله در فلسطین اشغالی کشته یا زخمی شده‌اند، غرامت پرداخت کند.
«استیو لینیک» بازرس اخراج شده وزارت خارجه آمریکا نیز در اظهاراتی وجود ارتباط بین اخراج او با تحقیقاتش درباره اعلام وضعیت اضطراری با ایران را تأیید کرد.(جزییات بیشتر)
یک مأمور اطلاعاتی سابق ارتش آمریکا نیز در اظهاراتی گفت که تلاش وزیر امور خارجه آمریکا جهت دریافت بودجه مبارزه با داعش، در حقیقت هدف جبهه‌سازی علیه ایران را دنبال می‌کند.
*نامه روسیه به گوترش
در هفته‌ای که گذشت روسیه در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد بر حق ایران برای برخورداری از فناوری فضایی تأکید کرد.(اینجا بخوانید)
*رایزنی درباره افغانستان
محمدابراهیم طاهریان‌فرد نماینده ویژه وزیر خارجه ایران در امور افغانستان در هفته‌ای که گذشت در گفت‌و‌گوی تلفنی با نماینده جدید دبیرکل سازمان ملل درباره آخرین تحولات افغانستان به رایزنی پرداخت. در این گفت‌وگو ضمن مرور وضعیت و تشریح اقدامات وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات افغانستان، بر ضرورت فعال شدن سازمان ملل و تشویق گفت‌وگوهای بین الافغانی و توجه به چارچوب قانون اساسی و ارسال پیام مشترک به همه طرف‌ها مبنی بر اینکه تنها راه حل سیاسی است که می‌تواند مشکلات و اختلافات موجود را حل کند، تاکید شد.
*کره جنوبی
سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه ۱۲ خرداد ماه در نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره ارسال اولین محموله دارویی کره جنوبی به ارزش ۵۰۰ هزار دلار از طریق مکانیسم تجارت بشردوستانه، با بیان اینکه خواستار باز پس گیری همه دارایی خود در کره جنوبی هستیم، ابراز امیدواری کرد که این کشور روابط دیرینه خود با ایران را تحت تاثیر دخالت کشورهای ثالث، مخدوش نکند.(اینجا بخوانید)
سخنگوی وزارت خارجه ایران روز جمعه ۱۶ خرداد ماه نیز ضمن محکومیت افزایش تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه مردم سوریه، بار دیگر حمایت ایران از دولت و مردم مقاوم سوریه را اعلام کرد و خواستار لغو تمامی تحریم‌های ضد بشری علیه این کشور شد.
*اوکراین به پیشنهادات رسمی ایران درباره سقوط هواپیما پاسخ دهد
در هفته‌ای که گذشت، «منوچهر مرادی» سفیر ایران در کی‌یف در دیدار با معاون وزیر خارجه اوکراین بر لزوم تسریع در پاسخگویی طرف اوکراینى به پیشنهادات رسمی ایران درباره سقوط هواپیما تاکید کرد.(اینجا بخوانید)
مجید تخت‌روانچی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل سه‌شنبه در نشستی گفت: آمریکا با استمرار و تشدید تحریم‌های غیرقانونی در شرایط بحرانی ناشی از همه گیری کرونا، خطوط قرمز تروریسم اقتصادی و پزشکی را رد کرده و به مرز جنایت علیه بشریت رسیده است
موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران همچنین روز چهارشنبه ۱۴ خرداد ماه نیز اقدام تروریستی در مسجد وزیر اکبرخان کابل را به شدت محکوم کرد.
*بازگشت ایرانیان به کشور
در هفته‌ای که گذشت، سفارت ایران در قطر با اشاره به پیگیری‌ها برای انتقال زندانیان ایرانی به کشور در پی شیوع کرونا اعلام کرد: در آخرین دیدار کنسولی مسئولان قطری تاکید کردند سلامتی و شرایط رفاهی همه زندانیان ایرانی مناسب بوده و هیچگونه نگرانی وجود ندارد.
از سوی دیگر، جمعی از دانشجویان و هموطنان ایرانی مقیم بلاروس که در پی شیوع کرونا خواستار بازگشت به کشور بودند، روز یکشنبه یازدهم خرداد ماه با یک پرواز فوق العاده به ایران بازگشته و سومین گروه از دانشجویان و ایرانیان مقیم اسپانیا نیز سه‌شنبه ۱۳ خرداد ماه به کشور بازگشتند.
از دیگر تحولات هفته گذشته سفر رضا اردکانیان وزیر نیروی ایران به عراق و دیدار با مقامات این کشور بود. در دیدار وزیر نیروی ایران با رئیس جمهور عراق در بغداد بر گسترش افق‌های همکاری بین ۲ کشور به ویژه در زمینه آب و برق تأکید شد.
از سوی دیگر یک روزنامه چاپ لندن با اشاره به سفر قریب‌الوقوع وزیر دارایی عراق به تهران، گزارش داد که این سفر، یک پیام اطمینان‌بخش به ایران است.
وزارت خارجه ایران نیر روز جمعه با اشاره به رایزنی‌های انجام شده با مقامات عراقی در پی غرق شدن لنج باری بهبهان در بندر ام‌القصر اعلام کرد که هماهنگی‌های لازم برای بازگرداندن نجات یافتگان و جسد فرد متوفی در اسرع وقت انجام می‌شود.
الاخبار روزنامه چاپ لبنان هم گزارش داد که پس از شکست راهبردهای پیشین ائتلاف سعودی، کشورهای غربی و سازمان ملل علیه ملت یمن، فرستاده این سازمان این بار مجبور شد با آگاهی ریاض و موافقت کشورهای غربی برای حل این بحران، با تهران تماس برقرار کند.(بیشتر بخوانید)
راب مک ایر سفیر بریتانیا در تهران هم روز جمعه ۱۶ خرداد ماه (+) باز هم اظهارات مداخله جویانه مقامات این کشور درباره هنگ کنگ را تکرار کرد و گفت: اگر چین در تصمیم خود درباره تحمیل قوانین امنیت ملی تجدیدنظر نکند، برای بریتانیا راهی جز تقویت روابط عمیق تاریخی و دوستی با مردم هنگ کنگ نخواهد ماند.
از دیگر اخبار هفته گذشته عدم بازگشت سفیر آلمان به تهران بود. براساس این گزارش، سفیر آلمان در تهران هم که چندی پیش به برلین رفته بود به سمت رئیس اداره اقتصادی وزارت امور خارجه آلمان ارتقا یافت و دیگر به عنوان سفیر آلمان به تهران باز نخواهد گشت.
انتهای پیام/
