به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، کارشناسان مرکز مطالعات استراتژیک و تکنولوژی روسیه در یک کار پژوهشی پتانسیل نظامی، اقتصادی و اجتماعی شرکای این کشور در سازمان پیمان امنیت جمعی را مورد بررسی قرار دادند.
در این پژوهش بیشتر کشورهای ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان ارزیابی شده است.
در نتیجه این مطالعه رتبه‌بندی این کشورها از لحاظ اهمیت و وفاداری آنان نسبت به روسیه مشخص شد. نکته جالب و مهم این که در نتیجه این بررسی مشخص شد که در فضای پساشوروی، روسیه شریک مهم و وفادار ندارد.
کارشناسان به این نتیجه رسیدن که چهار کشور عضو سازمان پیمان امنیت جمعی شرکای غیر قابل اطمینان هستند که از قدرت سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و مالی مسکو استفاده می‌کنند.
قزاقستان
قزاقستان مهم‌ترین بازیگر در آسیای مرکزی است و بنابر این از توجه بالایی برای روسیه برخوردار می‌باشد.
این کشور دارای منابع طبیعی زیاد در مرحله نخست نفت و گاز است و به این دلیل مورد توجه آمریکا، چین و ترکیه نیز قرار دارد.
با توجه به وجود مرزهای مشترک طولانی این کشور برای روسیه بسیار مهم است.
به دلیل موقعیت جغرافیایی قزاقستان این کشور می تواند در زمینه نظامی برای روسیه با قرار دادن سامانه‌های دفاعی هوایی و تجهیز کردن مرزهای خود به سیستم های نظامی تهدیدی برای مسکو محسوب شود.
علاوه بر این روسیه و قزاقستان وابستگی بسیار زیادی در زمینه اقتصادی دارند، صادرات کالاهای روسی به این کشور قابل توجه است و داشتن منابع غنی قزاقستان از جمله اورانیوم برای مسکو مهم است.
همچنین پایگاه نظامی «ساری شاگان» در قزاقستان برای فعالیت های موشکی روسیه از اهمیت زیادی برخودار بوده و مسکو همواره درصدد استفاده از این پایگاه بوده است.
با این وجود اما همکاری نظامی روسیه در دکترین نظامی قزاقستان ذکر نشده و این موضوع برای مسکو مشکلاتی را در برخی مواقع ایجاد می‌کند.
علاوه بر این دولت قزاقستان در چند سال اخیر اقدامات ضد روسی مختلفی از جمله کاهش نقش زبان روسی، انتقال تعداد زیادی از اقوام قزاق به مناطق روس‌نشین برای تعادل قومیتی در این مناطق، تقویت واحدهای نظامی در مرزها با روسیه، توسعه روابط نظامی با رقبای روسیه به خصوص آمریکا و دیگر را انجام داده است زیرا به اعتقاد برخی مقامات این کشور مسکو یکی از تهدیدات احتمالی برای امنیت ملی قزاقستان است.
انتقال الفبای زبان قزاق از سیرلیک به لاتین یکی از شواهد سیاست ضد روسیه دولت قزاقستان است و هدف آن برنامه مجبور کردن روس‌های مقیم قزاقستان برای ترک وطن خود است.
در پروسه رأی گیری مربوط به قعطنامه‌های ضدروسیه در چارچوب سازمان ملل متحده قزاقستان در برخی مواقع از مسکو حمایت نمی‌کند.
سیستم دیکتاتوری قزاقستان و پروسه انتقال قدرت در این کشور یکی از فاکتورهای منفی در زمینه امنیت است که در قالب آنان احتمال گسترش بی‌ثباتی و تغییر سیاست خارجی وجود دارد.
با توجه به عوامل ذکر شده می‌توان گفت که قزاقستان برای روسیه یک کشور بسیار مهم است اما وفاداری آن نسبت به مسکو در سطح متوسط می‌باشد.
ارمنستان
کارشناسان روس، ارمنستان را شریک قابل اعتماد روسیه اعلام کردند. پس از فروپاشی شوروی و شرایط بحرانی و تهدیدات ناشی از طرف ترکیه دولت ارمنستان به تقویت همکاری استراتژیک با روسیه رأی داد و روابط فعلی بین 2 کشور در همین راستا توسعه یافته است.
همچنین «ایروان» از مسکو در قالب سازمان‌های بین‌المللی به طور دائم حمایت می‌کند، در سازمان ملل متحد مقامات ارمنستانی همواره به قطعنامه‌های ضدروسی رأی منفی می‌دهند.
همچنین ارمنستان تاکنون نیروهای خود را به سوریه ارسال کرده اند.
هر چند در سوریه جمعیت بزرگ ارمنی وجود دارد اما این اقدام به عنوان حمایت ایروان از عملیات نظامی روسیه نیز به نظر می‌رسد.
به نوبه خود ارمنستان به عنوان عضو سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا مزایای زیاد اقتصادی و نظامی مانند دسترسی آزاد به بازار روسیه، سلاح ارزان و وام‌های مختلف را دریافت کرده است.
همزمان در روابط ارمنستان و روسیه مشکلاتی نیز است از جمله این که مسیرهای حمل‌ونقلی بین کشورها پیوسته قطع می‌شود و در برخی موارد اعتراضات نسبت به قیمت گاز روس مطرح می‌شود.
اما روابط 2 کشور حتی پس از پیروزی اپوزیسیون در ارمنستان در سال 2018 همچنان توسعه یافته و برنامه‌های زیادی به خصوص در زمینه نظامی اجرا می‌شوند.
با توجه به موقعیت جغرافیایی ارمنستان این کشور برای روسیه مهم است و بزرگترین پایگاه مسکو در این منطقه می‌باشد.
اهمیت ارمنستان برای روسیه در حد متوسط قرار دارد اما وفاداری آن نسبت به مسکو قابل توجه است.
قرقیزستان و تاجیکستان
روابط بین روسیه و قرقیزستان پس از استقلال این کشور به سرعت تقویت شد و این روند در آینده نیز ادامه دارد در همین زمینه مردم دو کشور خواهان توسعه روابط بین «بیشکک» و مسکو هستند.
پس از خروج پایگاه نظامی آمریکا از قرقیزستان در سال 2012، غرب دیگر به این کشور توجه لازم را ارائه نکرده و تنها از طرق مختلف به مقابله با نفوذ سیاسی چین و روسیه در این کشور پرداخته است.
روسیه همچنان بزرگترین حامی قرقیزستان است. سربازان قرقیزی در دانشگاه‌های نظامی روسیه تحصیل می‌کنند و مسکو حامی نخست بیشکک در صورت بروز هر گونه افراط گرایی در این کشور است.
تاجیکستان فقیرترین کشور در فضای پساشوروی است و احتمال تقویت اقتصاد این کشور کم است و این روند تا ده سال آتی حفظ می‌شود.
توسعه تاجیکستان وابستگی قابل توجهی به سرنوشت پروژه چین موسوم به «یک کمربند یک جاده» دارد اما از سال 2013 در این زمینه موفقیت‌های جدی صورت نگرفته است.
در حوزه امنیت تاجیکستان با تهدیدات داخلی و خارجی مواجه خواهد بود.
فقر، تجمع منابع کشور در دستان برخی افراد خاص در دولت، بیکاری در بین جوانان و رشد ایده‌های افراطی، تهدیدات اصلی داخلی هستند ضمن این که افغانستان مهم‌ترین تهدید خارجی برای این کشور است.
به نظر کارشناسان منطقه، خروج آمریکا از افغانستان منجر به پیروزی کامل «طالبان» می‌شود بنابر این تقویت حضور نظامی روسیه در قلمروی این کشور لازم است.
کارشناسان روس در ادامه این مطلب عنوان کرده اند که مسکو باید در تاجیکستان و قرقیزستان موانعی برای قاچاق مواد مخدر و گسترش افراط گرایی ایجاد کند و این دو موضوع برای روسیه بسیار مهم است.
قرقیزستان و تاجیکستان از لحاظ سیاسی هر 2 تا حدودی بی ثباتی هستند، در عرصه سیاسی این کشورها قبیله‌ها نقش جدی دارند که برای بدست آوردن قدرت با یکدیگر به رقابت می‌پردازند.
در تاجیکستان تهدیدات مربوط به گسترش افراط‌گرایی به خصوص در صورت پیروزی طالبان در افغانستان وجود دارد.
حتی با توجه به وابستگی جدی تاجیکستان به روسیه در زمینه تأمین امنیت اما در برخی موارد در این کشور اقدامات ضدروسی صورت می گیرد که پیوسته در رسانه‌های محلی روس هراسی گسترش می‌یابد.
اهمیت قرقیزستان برای روسیه مناسب است اما این کشور نسبت به مسکو بسیار وفادار است.
اهمیت تاجیکستان نیز به همین میزان است ولی این کشور نسبت به روسیه وفاداری کمی دارد.
انتهای پیام/ح
