به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، سیدعباس پرهیزگاری کارشناس اقتصادی در برنامه «دیده بان» رادیو اقتصاد درباره اهمیت شفافیت هزینه‌ها و درآمدهای دولت در بودجه عمومی کشور گفت: همه مردم انتظاراتی از بودجه کشور دارند. هر شهروندی به عنوان یک فرد ایرانی که در کشوری با ذخایر غنی زندگی میکند، این سوال برایش مطرح است که سهم او از بودجه چقدر است و از این منابع چه خدماتی به او داده میشود؟ این قبیل سوالات می‌تواند در بحث شفافیت هزینه‌ها و درآمدهای بودجه دسته‌بندی کرد.
پرهیزگاری در مورد منابع تامین درآمد بودجه خاطر نشان کرد: در این خصوص سه محور وجود دارد: یک محور بحث مالیاتی است که تمام افراد و فعالین اقتصادی که در طول سال درآمدهای مختلفی دارند، پرداخت می‌کنند. در این رابطه اینکه درآمدهای مالیاتی چگونه وصول میشوند و چه موضوعاتی مشمول مالیات میشوند، موضوعات مستقلی هستند که میتوان درباره بهینه و عادلانه بودن آنها جداگانه صحبت کرد. شفافیت مبحث مالیات می‌تواند به مردم کمک کنند تا آگاه شوند چه بخشی از هزینه و خدماتی که دولت ارائه میکند از مسیر مالیات تامین میشود. برای مثال در بودجه سال گذشته 165 هزار میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی وصول شد.
این کارشناس اقتصادی افزود: محور بعدی واگذاری داراییهای مالی از قبلی استقراض و فروش اوراق است. محور سوم هم واگذاری دارایی سرمایه‌های است که بخش عمده آن فروش و صادرات نفت و مشتقات نفتی و همچنین فروش اموال دولت است. مجموع این سه محور «منابع و مصارف عمومی» را در بودجه تشکیل میدهند که مبلغ آن حدود 500-400 هزار میلیارد تومان است. همچنین بخش دیگری در بودجه وجود دارد که از آن با عنوان «درآمد و مصارف اختصاصی» یاد میشود و میزان حدود 70 هزار میلیارد تومان است. این حوزه برای مثال شامل بیمارستانهای دولتی است که در عین کسب درآمد از طریق ارائه خدمات، باید حقوق کادر پزشکی خود را از راه درآمد حاصله بپردازند. براین اساس حاصل جمع ارقام منابع و مصارف عمومی با مصارف اختصاصی، کل بودجه عمومی کشور است.
*جنس بودجه شرکتهای دولتی با بودجه عمومی تفاوت دارد
وی تصریح کرد: در کنار این موضوع باید به بودجه شرکتهای دولتی نیز اشاره کرد که از لحاظ ارقام، بودجه این شرکتها دو سوم بودجه کل کشور است اما جنس این ارقام با بودجه مصارف عمومی تفاوتهایی دارد؛ لذا کارشناسی و صحیح نیست که این دو عدد را با هم جمع بزنیم. زیرا این تصور اشتباه حاصل خواهد شد که بودجه شرکت های دولتی، دو سوم کل بودجه عمومی کشور است.
پرهیزگاری برای توضیح بهتر این موضوع افزود: بودجه شرکتهای دولتی شبیه صورت‌حساب‌هایی است که هر مغازه برای خودش دارد. لزوما اعداد مندرج در این صورت‌حساب‌ها مساوی سود مغازه نیست. برای مثال بودجه شرکت ملی نفت که تقریبا نیمی از بودجه شرکتهای دولتی را به خود اختصاص داده، کل نفت استخراج شده به قیمت غیریارانه‌ای را منعکس میکند. لذا جنس بودجه شرکتهای دولتی با بودجه عمومی تفاوت دارد.
این کارشناس اقتصادی در مورد سهم هریک از محورهای سه‌گانه تامین درآمد بودجه سال جاری اظهار داشت: در بودجه سال 99، از محل فروش داراییهای سرمایهای یعنی صادرات نفت و فروش اموال دولتی حدود 110 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است. شفاف بودن ارقام بودجه به این موضوع کمک میکند که هر شهروند متوجه شود که چقدر درآمد نفت حاصل شده است و و از این مبلغ سرانه هر فرد به چه میزان است تا در نهایت انتظارات جامعه با آن تنظیم شود.
وی ادامه داد: در بودجه سال جاری درآمد دولت از راه فروش نفت 40 تا 50 هزار میلیارد تومان لحاظ شده که اگر این رقم را به 80 میلیون نفر تقسیم کنیم، سهم هر فرد ایرانی ماهانه 40 تا 50 هزار تومان میشود. با اطلاع از این مساله، این سوال پاسخ داده میشود که سهم منابع طبیعی کشور در بودجه و خدماتی که دولت ارائه میدهد چقدر است.
پرهیزکاری خاطر نشان کرد: همین محاسبه را میتوان در بحث مالیات انجام داد. همان طور که اشاره کردم این موضوع انتظارات را نسبت به بودجه و خدمات دولتی روشن میکند. همچنین به ما کمک میکند تا وقتی در آینده بخواهیم هزینه‌های دولت و بودجه‌ریزی برای خدمات را بررسی کنیم، ببینیم آیا دولت توانسته است برای مثال سرانه 40 هزار تومانی هر شهروند از صادرات نفت را به نحو بهینه خرج کند؟
وی افزود: در از طریق شفافیت درآمدهای مالیاتی نیز میتوان به این نکته پی برد که سهم فعالین اقتصادی کشور در تامین هزینه‌های عمومی چقدر است. در حال حاضر ممکن است به علت غیر عادلانه بودن نحوه مالیات‌ستانی و پایه‌های مالیاتی بر برخی افراد فشار زیادی وارد باشد و برخی دیگر که درآمدهای زیادی دارند و بعضا هم برای آن چندان زحمت نکشیده‌اند، سهم اندکی را بپردازند. اما بودجه می تواند نشان دهد مثلا مالیات بر ثروت یا مالیات اقشار خاص چه سهمی از تامین هزینه‌های کشور را پوشش میدهد.
*ابتکار پاکستان برای شفافیت مالیات پرداختی توسط افراد مختلف
این کارشناس اقتصادی در پایان تصریح کرد: در حال حاضر برخی کشورها بدون آنکه شخص‌محور باشد، مالیات پرداخت شده را شفاف می‌کنند. یعنی با کدهای رمزگذاری شده معلوم میشود هر فرد چقدر مالیات داده است. پاکستان از جمله این کشورها است. در این کشور بدون ذکر نام فرد، و صرفا با درج عنوان شغلی‌اش، مشخص میشود چه میزان مالیات پرداخت کرده است، ضمن آنکه مالیات افراد حاکمیتی با ذکر نامشان مشخص میشود.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
