به گزارش خبرگزاری فارس از ایلام، چشم زخم امری است که در اسلام و مبانی دینی و تمدن اسلامی باوری خرافی و تلقین، تلقی نشده و نه تنها انکار ناپذیر است بلکه در مبانی دینی ما نیز از آن سخن به میان آمده و در روایات اسلامی تعبیرات مختلفی دیده می‌شود که وجود چنین امری را اجمالا تایید می‌کند.
مهره اصلی چشم زخم از دوران قدیم از جنس سنگ فیروزه بوده و با به وجود آمدن سفال لعاب دار این مهره سفال با لعاب آبی لاجوردی و به شکلها و اندازه‌های مختلف درآمده و کاربرد آن در بین مردم استان ایلام جهت دفع چشم زخم تعریف شده است، اما سنگ اصلی آن که به این موضوع عینیت می‌بخشد همان سنگ فیروزه است که در روایات بسیار منجر به جلوگیری از آسیب رساندن بلایا به صاحب سنگ می‌شود.
نحوه پدید آمدن «گژگ کو»
در این راستا رائد ناصری فر کارشناس ارشد مردم شناسی در مورد این مهره سفال در گفت‌وگو با خبرنکار فارس در ایلام، گفت: استفاده از این مهره‌ها از زمانهای دور معمول بوده که با توجه به نبود امکانات در زمان قدیم و عدم دسترسی به سنگ
در زمان قدیم از سفال پخته شده لعاب دار به رنگ آبی فیروزه‌ای، اشکال مختلف و نامنظمی را می‌ساختند که معمولا به صورت قطعه کوچک در می‌آمد و معتقد بودند این مهره خاصیت دفع انرژی‌های منفی و بلایا را دارد
فیروزه از سفال پخته شده لعاب دار به رنگ آبی فیروزه‌ای، اشکال مختلف و نامنظمی را می‌ساختند که معمولا به صورت قطعه کوچک در می‌آمد و معتقد بودند این مهره خاصیت دفع انرژی‌های منفی و بلایا را دارد و آنها را از چشم بد در امان میدارد.
وی افزود: مهره کبود جنبه اعتقادی و باورهای قدیمی ماورائی مبنی بر جلوگیری از چشم زخم و تاکنون کاربرد بسیار دارد که علاوه بر موارد یاد شده اثبات علمی استفاده از رنگ آبی در جهت تسکین ناراحتی عصبی چشم و کاهش کشش چشم زخم استفاده دارد.
کارشناس ارشد مردم شناسی ادامه داد: مردم از قدیم الایام برای فیروزه جایگاه و اهمیت خاصی قائل شده‌اند؛ از جمله، اینکه پادشاهان گذشته فیروزه را بر روی تاج و تخت خود که با توجه به اینکه از صاحبش مراقبت می‌کند و از چشم بد و طلسم‌ها دور نگه میدارد می‌بستند.
سنگ فیروزه و خاصیت چشم زخم از دیدگاه تاریخ و اسناد
وی گفت: در نوروز نامه منسوب به حکیم عمر خیام سنگ فیروزه و سنگ آبی فیروزه‌ای برای دفع چشم زخم ذکر شده و همچنین از دیدگاه ائمه اطهار از خواص فیروزه بسیار یاد شده است.
ناصری فر تصریح کرد: استفاده از خواص درمانی فیروزه قدمت طولانی دارد از این سنگ برای درمان سردرد، مشکلات چشمی، تب، گزش حشرات استفاده می‌شده و به دلیل اینکه سنگی هارمونیک است برای آرام کردن بیماران عصبی موثر است.
فیروزه در فرهنگ ایلامی‌ها
وی خاطرنشان کرد: اکثر مردم استان ایلام به ویژه در بین عشایر استان و شهرهای کوچک و روستاها این مهره لاجوردی کبود را به نام «گژگ کو» یا «میرگ کو» به گردن، قنداق نوزادان، طفل خردسال، یا بر سر شانه لباس کودک، صاحبان منازل نوساز و وسایل نقلیه می‌زدند تا از بلایا در امان باشند.
ناصری فر افزود: در مناطق عشایری و روستایی در ورودی سیاه چادر، حیوانات فربه، یرآق آلات، اسب و قاطر و حیوانات شیرده آویزان می‌کنند.
این کارشناس ارشد مردم شناسی گفت: فیروزه سنبل شانس خوب و آرامش و محافظت در برابر شیطان است، با عنایت به خواص فیروزه و سنگ آن به لحاظ علمی اثبات شده و به همین دلیل در باورهای مردم استان جایگاه خاص و ویژه‌ای دارد و کمتر خانه‌ای است که این مهره وجود نداشته باشد.
«گژگ کو» در مورخ ۹۸/۴/۵ به شماره ۱۹۸۶ از آثار ناملموس استان در فهرست آثار ملی کشور توسط رائد ناصری فر به ثبت رسیده است.
«گژگ کو» در روایات
امام صادق (علیه السلام) فرمود: نگاه کردن به فیروزه باعث شادابی روح و تقویت چشم می‌شود. دست کردن آن سعه صدر (گشایش کار) و تحمل در برابر مشکلات را زیاد می کند. باعث تقویت قلب شده و به آن نیرو می‌بخشد. حاجت را برآورده و باعث تسهیل در کارها می‌شود و هچنین کسی که انگشتر فیروزه در دست کند ، فقیر نمی شود و بی پول نمی ماند.
التهذیب : 37/6 – وسائل الشیعه 403/14
انتهای پیام/9708/و
