به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، امنیت و سلامت بیماران اولویت تمامی بیمارستانها و مراکز درمانی است. یکی از عوامل اصلی تهدید کننده سلامت در این محیطها، عفونتهای بیمارستانی است. به همین دلیل، کنترل شیوع بیماری و به حداقل رساندن تعداد عفونتهای بیمارستانی از نگرانیهای اساسی نظام سلامت است. در حال حاضر ویروس کرونا جدید (عامل بیماری COVID19) بسیاری از کشور های جهان را آلوده کرده است. با توجه به نمودار ابتلا و مرگ ناشی از این بیماری نوپدید و همچنین الگوی سرایت و انتقال این ویروس، ضرورت بکارگیری تجهیزات و سیستمهای کارا در بیمارستانها و مراکز درمانی کشور جهت کنترل عفونتهای بیمارستانی آشکار شده؛ خوشبختانه امروزه با استفاده از تکنولوژی روز دنیا این امکان میسر گردیده تا این تکنولوژی با جمعآوری و آنالیز دادهها و اطلاعات مکانی از سیستم پیچیدهای همچون بیمارستان و استفاده از این نتایج میتواند منجر به مدیریت هوشمندانهتر و تصمیمگیریهای داده محور شود.
در این راستا گفتوگویی با امیررضا مساحی خالقی مدیرعامل شرکت دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران داشتیم؛ وی فارغالتحصیل دکتری مهندسی صنایع و سیستمها از دانشگاه آریزونا در آمریکا است و به همراه مهدی کمال فارغالتحصیل دکتری مهندسی کامپیوتر از دانشگاه تهران و استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران تصمیم به ساخت مکانیسم کنترل عفونت در مراکز درمانی توسط سامانه مکانیابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا کرده است که از این طریق میتوان عفونت در مراکز درمانی و بیمارستانها را کنترل و مدیریت کرد.
وی صحبتهای زیاد و شنیدنی درباره فعالیتهای علمی و دستاوردهایشان در حوزه مکانیسم کنترل عفونت در مراکز درمانی دارد. در این نشست مساحی خالقی از چگونگی ساخت این سیستم هوشمند و استفاده از آن در مراکز درمانی و همچنین مقابله با ویروس کرونا برایمان میگوید که شنیدنش خالی از لطف نیست.
آنچه در گفتوگو با امیررضا مساحی خالقی مدیرعامل شرکت دانشبنیان میخوانید.
فارس: کمی از فعالیتهایتان برایمان بگویید.
مساحی خالقی: سامانه مکانیابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا یک راهکار مطمئن برای بیمارستانها و مراکز درمانی به منظور افزایش راندمان کاری و میزان رضایتمندی بیماران است. به کمک این سامانه مجموعهای از افراد و اشیاء درون بیمارستانها توسط سنسورهایی به یکدیگر و شبکه اینترنت متصل میشوند و توسط اپلیکیشنهای موجود در تلفنهای هوشمند، تبلت و کامپیوتر قابل کنترل و مدیریت هستند. در این سامانه ارتباط و تبادل اطلاعات بدون دخالت و نظارت مستقیم انسان انجام میشود و به کمک تکنولوژی(RTLS) موقعیت مکانی اشخاص و اشیاء در هر لحظه امکانپذیر میشود.
فارس: کار این سامانه به چه صورت است؟
مساحی خالقی: از طریق یکسری گیرندهها که داخل بیمارستان نصب میشود و سنسورهایی که به افراد و اشیاء متصل میشوند. به طور کلی، کاربرد این سامانه از سه منظر اصلی قابل بررسی است. برای بیماران امکان نظارت لحظهای برای هر بیمار، کاهش ریسک مصدومیت و عفونت، کاهش تاخیر و زمان انتظار وجود دارد، به بهینهسازی کارایی پرسنل، بهبود علمکرد بالینی و درمانی و افزایش ایمنی کارکنان کمک میکند و در به حداقل رساندن مفقود شدن وسایل، کنترل موجودی لوازم و کاهش هزینهها در تامین تجهیزات و لوازم بیمارستانی نیز بسیار کمک کننده است.
فارس: درمورد سنسورها و گیرندهها بیشتر توضیح میدهید.
مساحی خالقی: بله؛ یکسری دستبندها یا کارتهای مخصوص و مجهز به سنسور بین کادر درمانی، بیماران و مراجعین به مراکز درمانی توزیع و به تجهیزات متحرک متصل میشوند. ارتباط این سنسورها با گیرندههای نصب شده در داخل بیمارستان امکان تعیین محل افراد و اشیا را در زمانهای مختلف از شبانهروز فراهم میکند. این سنسورها سبک، قابل شستشو و ضدعفونیکردن هستند و در عین حال حریم شخصی افراد را (برخلاف دوربینهای مدار بسته) حفظ میکنند.
به طور خلاصه این سامانه مجموعه ای از اجزای سختافزاری و نرمافزاری (زیرساخت) و سرویسهای اپلیکیشن (خدمات ابری) است. زیرساخت تشکیل شده است از گیرندهها و گیتویها با قابلیت تشخیص دقیق بهوسیله نرمافزارها و الگوریتمهای پیشرفته تهیه شده توسط متخصصان شرکت و نیز سنسورها (دستبندها یا کارتهای مخصوص).
خدمات ابری هم شامل دو بخش است که بخش اول، وب اپلیکیشن با توانایی نمایش افراد و اشیا به صورت real-time بر روی نقشه و یا به صورت لیست. بخش دوم، هم گزارش انالیز داده و تهیه گزارش به منظور ارائه به مدیریت و سوپروایزرهای بیمارستان است.
فارس: انجام این پروژه چه مدت زمان برد؟
مساحی خالقی: انجام این پروژه حدود یک سال و نیم به طول انجامید. البته قبل از آن هم حدود یک سال تحقیقات اولیه، طراحی و تهیه پروتوتایپ زمان برده است. در ۱۰ اتاق یکی از بیمارستانهای تهران تستهای اولیه انجام شد و در حال حاضر به مرحلهای رسیدهایم که سیستم و الگوریتمها آماده هستند.
فارس:چگونه از این سیستم برای کنترل عفونت استفاده میشود؟
مساحی خالقی: این سیستم از دو طریق کاهش عفونتهای بیمارستانی با نظارت دقیق بر بهداشت دست (Hand Hygiene Compliance) و نیز افزایش دقت و سرعت پایش تماس یافتگان (Contact Tracing) عفونتهای بیمارستانی را کنترل میکند.
در مورد اول، سامانه مکانیابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا از طریق نظارت هوشمند بر بهداشت دست و ثبت موارد رعایت و یا عدم رعایت این اصل در هر زمانی از شبانه روز، امکان ارائه راه حلهای نوین و کارآمد برای کنترل شیوع بیماری و عفونتهای بیمارستانی را مهیا میکند. با استفاده از این سامانه، مکان و زمان رعایت بهداشت دست هر یک از پرسنل بیمارستان مشخص میشود.
در مورد دوم، پایش تماس یافتگان به صورت اتوماتیک با ارائه گزارشهای تهیه شده براساس آنالیز دادههای مکانی است که میتواند کمک زیادی به کاهش انتقال عفونت و گسترش بیماری میکند. این گزارشها قادر به پاسخگویی به سوالات گوناگونی هستند. از جمله این که چه اشخاصی با بیمار در تماس بودهاند یا اینکه هر کدام از این افراد چه مدت زمانی در معرض عامل بیماریزا بودهاند؟ کادر درمانی در چه مکانهایی از بیمارستان رفتو آمد داشتهاند و در آن مکانها با چه افرادی در تماس بودهاند؟ چه تجهیزات پزشکی در تماس با بیمار عفونی بوده و این تجهیزات مورد استفاده کدام بیماران یا کادر درمانی قرار داشته است. بر خلاف سایر اپلیکیشنها و سیستمهای موجود در کشور برای پایش تماس یافتگان، این سامانه برای محیط های سرپوشیده بدون نیاز به موبایل مورد استفاده قرار میگیرد.
فارس: در زمینه دیگری هم کار کردید؟
مساحی خالقی: تخصص اصلی شرکت بر روی هوشمندسازی بیمارستانها و مراکز درمانی است. در زمینه هوشمندسازی، علاوه بر قابلیت کنترل عفونت سیستم ما یکسری قابلیتهای دیگری هم دارد که میتوان به افزایش راندمان کاری پرسنل و صرفهجویی در زمان و هزینه بیمارستانها اشاره کرد. با کمک این سیستم مدیریت و کادر درمانی میدانند در هر لحظه وسایل و تجهیزات کجا هستند، چه تجهیزاتی در حال استفاده و چه تجهیزاتی آزاد هستند و در صورت نیاز از تجهیزات بلااستفاده در بخشهای دیگر استفاده کردهاند و به این طریق از خریدهای مازاد بیمارستانی جلوگیری کنند و با مدیریت بهتر منابعی که وجود دارد، هزینه ها را کاهش و رضایتمندی را بیشتری داشته باشند.
زمان انتظار در ارائه خدمات با استفاده از این سیستم می تواند کاهش یابد و در عین حال میتوان در بحرانهایی (مانند زلزله و آتش سوزی) مدیریت امداد و نجات را سادهتر کند.
لازم است به این نکته اشاره کنم که سیستم ارائه شده، داده محور است. میخواهیم مدیریت بیمارستانها را براساس دادههای مکانی افراد و اشیاء بهبود دهیم. دادههایی که قبلا از دید مدیریت پنهان بوده اند به خصوص در بیمارستانهای بزرگ که امکان اطلاع از موقعیت افراد و وسایل در هر لحظه از زمان امکان پذیر نیست. این سیستم با جمعآوری این دادهها و تحلیل آنها و ارائه گزارشهایی جامع میتواند به مدیریت و کادر بیمارستانی در زمینههای اشاره شده کمک شایانی کند.
فارس: برای ساخت این محصول چقدر هزینه کردید؟
مساحی خالقی: در حال حاضر چیزی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان هزینه کردهایم.
فارس: این محصول نمونه خارجی داشته؟
مساحی خالقی: بله، نسخههای آمریکایی و اروپایی این محصول وجود دارد و مشابه این سیستم در بیمارستانهای آمریکا، اروپا و استرالیا نصب و راهاندازی شده است. اگر چه هزینه این سیستمها در کشورهای پیشرفته بسیار زیاد است، ولی هزینههایی که از طریق استفاده از این سیستمها ذخیره میشود، هزینه اولیه را در کوتاه مدت پوشش داده و در میان مدت باعث کاهش چشمگیر هزینههای بیمارستانی میشود. متاسفانه به دلیل هزینههای خیلی بالای این سیستمها و عدم امکان فعالیت شرکتهای خارجی در ایران، بیمارستانهای کشورمان از این سیستم تاکنون استفاده نکردهاند. امید داریم با بومیسازی این سیستم و کاهش هزینههای آن، امکان استفاده از آن را در بیمارستانها و مراکز درمانی کشور عزیزمان فراهم کنیم.
فارس: شما اولین شرکتی بودید که در ایران این سیستم را راهاندازی کردید؟
مساحی خالقی: بله؛ تا جایی که ما اطلاع داریم هیچ شرکتی در این زمینه کار نکرده است.
فارس: چند درصد از مواد مصرفی در این سامانه داخلی بوده؟
مساحی خالقی: این محصول از سه قسمت سختافزار، نرم افزار و سرویس اپلیکیشن (خدمات ابری) تشکیل شده؛ سخت افزار مورد نیاز بر اساس پردازندههای نهفته است که به دلیل هزینه بالای تولید آن در کشور، سخت افزارها را وارد میکنیم. ولی برنامهها و الگوریتمهای سیستم که قرار است روی این سخت افزارها اجرا شود و نیز سرویس اپلیکیشن توسط خودمان تهیه شده است.
فارس: در حال حاضر مشکلی برای تهیه مواد مصرفی ندارید؟
مساحی خالقی: با توجه به اینکه فقط سخت افزار را وارد می کنیم و خود را مقید به محصول خاصی نکردهایم، مشکلی در تهیه آن نداریم.
فارس: با توجه به اینکه در تحریم هستیم، ساخت این سامانه چقدر میتواند در غلبه بر تحریمها به کشور کمک کند؟
مساحی خالقی: تکنولوژی این سیستم هم اکنون توسط گروه ما به طور کامل بومی شده است و میتوانیم برای کنترل انواع عفونتها از جمله COVID19 و همچنین برای افزایش راندمان سیستم را در بیمارستانها پیادهسازی و قابل استفاده کنیم.
فارس: به نظر شما تولید در کشور نیازمند چه حمایتهایی است؟
مساحی خالقی: در زمینه فعالیت ما، مهمترین حمایت میتواند از سمت وزارت بهداشت باشد؛ به طوری که اهمیت استفاده از این سیستم در بیمارستانهای کشور اطلاع رسانی شود. وزارت بهداشت از تولید داخلی حمایت کند و حتی در سرمایهگذاری اولیه بیمارستانها به منظور پیاده سازی این سامانه کمک کننده باشد.
فارس: از طرف معاونت علمی و فناوری هم حمایت شدید؟
مساحی خالقی: اگر چه ما شرکت دانشبنیان هستیم، اما هیچگونه کمک مالی از هیچ ارگانی نداشتیم و کاملا هزینهها شخصی بوده است. این موضوع باعث شده سرعت پیشرفت کار مقداری افت کند. ولی مهمتر از کمک مالی، درک اهمیت بکارگیری تکنولوژی، صرفه جویی و افزایش راندمان در سیستم سلامت کشورمان با کمک سیستمهای هوشمند است. امیدواریم معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همپا با وزارت بهداشت در این زمینه کمک کند تا سیستمهای مدیریت هوشمند بیمارستانی (از جمله سیستم سامانه مکانیابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا) در سیستم سلامت کشور بکار گرفته شود.
فارس: ... و کلام آخر
مساحی خالقی: از مسئولین و سیاستگذاران محترم حوزه سلامت تقاضا داریم ما را حمایت کنند تا بتوانیم در سال جهش تولید، با پیادهسازی این سامانه در بیمارستانها و مراکز درمانی قدمی کوچک در راستای ارتقای سیستم سلامت کشور برداریم.
انتهای پیام/