گروه هنر و رسانه: زینب رازدشت: 20 آبان سال 97 بود که خبرگزاری فارس بخشی به نام «فارس من» را راه اندازی کرد تا عموم مردم جامعه به واسطه این بخش مطالبات شان را از مسئولین پیگیری شود. از آن زمان تا امروز بیش از 9 هزار کمپین در خصوص خواسته های مردم ایجاد و فعال شد و در این راستا مطالبات مردم به واسطه خبرنگاران این خبرگزاری مورد پیگیری قرار گرفت.
14 فرودین امسال خبرگزاری فارس نسخه جدیدی از فارس من را رونمایی کرد که این نسخه تعاملی قابلیت ارسال فیلم، عکس، خبر را از سوی مردم دارد و یکی از تفاوت های این نسخه تعاملی با نسخه قبلی اش، پیوست عکس و فیلم به سوژه های مردمی است.
با گذشت یک هفته از رونمایی نسخه تعاملی «فارس من» 700 مطلب ارسالی از سوی مردم را شاهد بودیم.
به بهانه راه اندازی و ارتقای نسخه جدید «فارس من» و این اقدام خبرگزاری فارس با دکتر حسن بشیر رئیس هیأت مدیره انجمن سواد رسانه ایران، استاد جامعه شناسی ارتباطات بین الملل از دانشگاه لستر انگلستان، استاد تمام دانشگاه امام صادق (ع)، به بحث و گفت و گو نشستیم. آنچه از نظر می گذرانید، حاصل گفت و گوی ما با وی است.
ضرورت تعاملی بودن رسانه ها
دکتر بشیر در راستای اقدام خبرگزاری فارس در پیگیری سوژه ها و مطالبات رسیده از سوی مردم گفت: هر رسانه ای برای ادامه حیات نیازمند نوعی از تغییر و تحول در طول زمان است؛ بدون تغییر و تحول مناسب، به روز و بر مبنای نیازهای مخاطبان مختلف، معمولا ادامه حیات یک رسانه با مشکلات جدی روبرو می شود. بسیاری از رسانه ها به همین دلیل متوقف و تعطیل شده اند. موضوع دیگری که در رابطه با ادامه حیات رسانه ها در شرایط کنونی، یک شرط لازم و ضروری است؛ تعاملی بودن رسانه هاست.
ما از عصر "یک – به- یک" (one-to-one) در ارتباطات که نمونه آن تلفن است گذشته ایم. همچنین از عصر "یک-به-همه" (one-to-many) در ارتباطات که نمونه آن رسانه های الکترونیک مانند رادیو و تلویزیون است نیز عبور کرده ایم. این موضوع به معنای از بین رفتن این ارتباطات نیست، بلکه تحولاتی که در این زمینه ایجاد شده کلاً ارتباطات را تغییر داده است.
مرحله کنونی ارتباطات عصر "همه-به-همه" (many-to-many) را به وجود آورده است که مرحله مهمی از تعاملی بودن است. در این مرحله، به ویژه در شبکه های اجتماعی، ارتباطات همه جانبه، «همه با همه» وجود دارد. این مرحله یک مرحله کاملتر از فرایند ارتباطات جوامع مختلف بوده که در سطح جهانی در حال توسعه جدی است.
طرح تعاملی مردم با رسانه و بالعکس، در "فارس من" یک جریان جدیدی از شیوه تعاملی است که با شبکه های اجتماعی نیز متفاوت است و این خود نشان دهنده ابتکار عملی بوده که خبرگزاری فارس در این زمینه انجام داده است.
مردم به واسطه طرح تعاملی رسانه ها برای مشارکت اجتماعی تشویق می شوند
این اقدام محاسن و مزایای زیادی دارد که یکی از محاسن آن، تشویق مردم برای مشارکت در امر پیام رسانی و خبر دهی است. مردم در این رابطه فراتر از "شهروند خبرنگار" رفته و به یک "ارتباطگر فعال" تبدیل می شوند که به مسائل حول و حوش خود اهمیت می دهند، عمیق تر به آنها نگاه می کنند و دیدگاه خود را برای ارتقای این مسائل به مشارکت می گذارند. این خود نوعی از "بسیج عمومی" و "مشارکت اجتماعی" در امر حل مشکلات موجود بوده که بر پایه دیدگاه های واقعی مردم بنا شده است.
فارس: به نظر شما این اقدام خبرگزاری فارس می تواند انگیزه تغییر روش در بقیه رسانه ها باشد؟
بشیر: به نظر می رسد که این شیوه جدید از تعامل، در آینده به سایر رسانه های کشور سرایت خواهد کرد و به عنوان یک نمونه برتر برای تعامل مردمی در سطح خبر و تحلیل مورد توجه جدی قرار خواهد گرفت.
"فارس من" چنانچه به شکل جدی توسعه یابد، می تواند، بسیاری از خبرهای دیگر را تحت الشعاع قرار دهد و به گفتمانی تبدیل شود که کمتر مورد توجه بوده است.
اما یک مساله مهم هم وجود دارد و آن این است که چه جهت گیری هایی در فارس من مورد توجه است و بر اساس نوعی از تراکم خبری و گزارشی در این زمینه چه گفتمانی بر اساس آنها ایجاد می شود. این خود یک مساله چالشی مهمی است که خبرگزاری باید به آن توجه جدی داشته باشد.
این حرکت تعاملی می تواند در تصحیح جهت گیری خبرگزاری در انتشار اخبار، تحلیل ها و طرح مسائل مختلف اجتماعی مؤثر باشد. به عبارت دیگر، فهم دغدغه های مردم، می تواند راهگشای جهت گیری کلی خبرگزاری ها باشد.
مردم بر اساس نوع نگاهی که به آنها می شود عکس العمل نشان می دهند. اگر رسانه ای به دیدگاه های آن ها، اخبار و تحلیل های آن ها، عکس ها و انتقادات و مطالبات آنها توجه کند، قطعاً نگاه آنان به رسانه های داخلی تغییر می کند و این تغییر نگاه مردم ارزشمند و از دستاوردهای خبرگزاری فارس است.
توجه فارس به مطالبات مردم میتواند سرآغاز یک «امر رسانه ای» باشد
یکی از مشکلات ما در رابطه با مصرف رسانه های بیگانه از طرف مردم، عدم توجه به دیدگاه های واقعی و نیازهای جدی مردم در همین زمینه ها است. حساسیت مردم در این گونه شرایط می تواند به سمت و سوی مناسب تری برود. به عبارت دیگر، نگاه واقعی تری باید به مسائل پیرامون داشته باشند که این نگاه بتواند به مثابه یک "امر رسانه ای" تلقی شود. این خود نوعی از بکارگیری "سواد رسانه ای" است.
فارس: یعنی نظرتان این است که تقویت این تعامل از طرف خبرگزاری فارس منجر به سواد رسانه ای بین مردم خواهد شد؟
دکتر بشیر: تقویت این تعامل، منجر به نوعی از "سواد رسانه ای" در تولید محتوا می شود. افرادی که مایلند در این گونه موارد مشارکت داشته باشند، طبیعی است که باید مهارت خود را در سواد رسانه ای و گزینشگری موضوعات و سوژه ها افزایش دهند و این خود یکی از مهمترین دست آوردها در این زمینه می تواند باشد.
لزوم اینگونه تعامل ها روشن شد، اما ابزارهای آن یا در حقیقت روش های بکارگیری آن باید دوسویه باشد. به عبارت دیگر، هم خبرگزاری فارس باید توجه و جهت گیری خود را نسبت به مسائل جامعه فراتر از گذشته و اکنون عینی تر و واقعی تر کند و هم جامعه را به سمت و سوی این عینت ها و واقعیت ها سوق دهد. این حرکت یک حرکت، بسیار حساس و مهم در جریان سازی خبری است که باید با شفافیت، صداقت، واقعگرایی، همراه باشد و جهت گیری کلی آن خدمت به ارتقای جامعه باشد.
بنظر می رسد که این شیوه جدید از تعامل، در آینده به سایر رسانه های کشور سرایت خواهد کرد و به عنوان یک نمونه برتر برای تعامل مردمی در سطح خبر و تحلیل مورد توجه جدی قرار خواهد گرفت.
قطعاً خبرگزاری فارس با این حرکت در حال تحول است و این تحول هر روز روشنتر و واضحتر می شود. در نسخه جدید تعامل و تنوع و حضور بیشتر مردم گسترده تر است؛ بنابراین، می شود گفت که این نسخه از نسخه قبلی می تواند کارآمدتر باشد. البته خبرگزاری نباید در همین سطح متوقف شود. حرکت نوآورانه ای که در این زمینه شروع شده است باید به شکل جدی در همه زمینه ها جریان پیدا کند.
حرکت به جلو، تحول دائمی به سوی حرفه گرایی بیشتر، تغییر مستمر برای توسعه کارآمد برای هر رسانه یک امر ضروری برای ادامه حیات است. این حرکت اگر صورت نگیرد، منجر به مرگ رسانه می شود.
انتهای پیام/
