به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس، قسمت دوم برنامه «شب صحبت» با موضوع تحلیل و نقد سریال «پایتخت» با اجرای محمود گبرلو و با حضور کیوان امجدیان و پژمان کریمی منتقد، سیروس مقدم کارگردان و مهدی فرجی مشاور پایتخت و مدیرسابق شبکه یک سیما روی آنتن رفت.همانطور که پیش از این نیز گفته شد، این نشست بی رمق بیشتر برای توجیه کم کاری های صورت گرفته در فصل ششم بود.
امجدیان در ابتدای این نشست گفت: همه ما از زاویه تحلیل با سریال برخورد می کنیم. ممکن است گاهی موافق یا مخالف باشیم. در پایتخت شخصیتی داشتیم به نام بابا پنجعلی که کارکردهایی داشت و خیلی به چشم می آمد. از جمله احترامی که به او می گذاشتند. شاید در فصل 6 نبود او باعث شده بوده موضوع احترام کمرنگ به نظر بیاید. دلیل این حذف شدن چیست. آیا تمهیدی برایش چیده اید که سریال کارکردش را پیدا کند؟
بابا پنجعلی قرار بود به عنوان روح وارد قصه شود اما با جنس رئال سریال سازگار نبود
مقدم پاسخ داد: در فصل 5 تقریبا می توانم بگویم همه و خود آقای خمسه که نقش را بازی می کرد به این نتیجه رسیدیم که هر چه گفته و نگفته و آشکار و پنهان است را به نمایش گذاشته است. از جمله احترام و مراقبت ها و نگهداری ها و وحدتی که او در خانواده ایجاد می کرد. اواخر فصل 5 فهمیدیم دیگر حرف تازه ای در رابطه با این کاراکتر نیست که نگفته باشیم. آقای خمسه هم به این نتیجه رسید که چیز تازه ای در عرصه بازیگری نیست که او بخواهد بابا پنجعلی را با آن احیا کند. مرحوم خشایارالوند آن زمان حضور داشت و پیشنهادش این بود که روح بابا پنجعلی را وارد قصه کنیم. اتود زدیم و دیدیم با جنس سریال که رئال است ناسازگار است. قرار بود تهمیدی بیاندیشیم که بتوانیم از طریق پیرمرد کهنسال دیگری که تزریق می شود به قصه که مثلا برادر پنجعلی باشد خلا وجودش را پر کنیم. اما هیچ جوره نشد. من به عنوان سازنده این را به عنوان نقیصه یا خلا احساس می کنم و موافق هستم.
کریمی در ادامه بیان کرد: تا فصل 5 به واقع با سریال همدل و همراه بودم. بابا پنجعلی یک خیمه بود و همدلی و احترام به وجود می آورد. یکی از انتقادات به فصل 6 این است که دیگر همدلی و احترام را نمی بینیم. نشنیده ام و ندیده ام فردی با دایی خودش همانند رفتار بهتاش با دایی اش را داشته باشد. اینکه دست روی دایی اش بلند کند. جواب دادن های تند به بزرگترها و رفتارش با پدر و مادر، جاهایی طبیعی است اما گاهی از مدار احترام خارج می شود. منکر نمی شوم برخی صحنه های نادر در سریال نشان دهنده احترام است. اما در سکانس دیگری نقی می خواهد فحاشی کند خانواده را بیرون می کند و همسر و دخترهایش صدای او را می شنوند.
بهتاش چون بی تربیت است محبوب ترین چهره پایتخت نشده
مقدم پاسخ داد: بهتاش محبوب ترین چهره این فصل است. به خاطر اینکه بی تربیت است یا پرخاشگر است؟ نه چون واقعی است. نمونه هایش در جامعه زیاد است. در بخشی از قسمت آخر ارسطو به او می گوید 500 هزار یورو را چه می کنی، می گوید بخشی را به خانواده بدهم چون به آنها مدیون هستم. چنین شخصی با آن ادبیات خانواده برایش قابل احترام است.
فرجی نیز در خصوص بی ادب بودن شخصیت بهتاش پاسخ داد: اساس کمدی همین اغراق ها است. از این جهت می فهمیم که دارد زیاده روی می کند. این کارکرد کمدی است. در قسمت ما قبل آخر در هتلی که بهتاش به دستشویی می رود، وقتی دستمزدش را حساب می کند و صورتش را می شوید خاطراتی برایش زنده می شود. چند پلان درخشان از رویارویی این آدم با پدرش می بینیم. در آغوش گرفتن و گریه کردن هایش را می بینیم. اینها اندک صحنه های اغراق شده در زمینه بی حرمتی را می شوید و می برد.
وی بیان کرد: در سکانسی که بهبود اسباب و اثاثیه خانه را درب و داغان کرده است می گوید نمی توانم اینها را برای فهیمه بخرم. نمی توانم با بچه ام ارتباط برقرار کنم. نقی می گوید من که بودم اما من هم این مشکل را دارم. این نشان می دهد این موضوع دغدغه خانوادگی آنهاست که چرا با بچه هایشان ارتباط ندارند. نقی از مسائل مالی حرف نمی زند. نگران مسائل خانوادگی است.
در ادامه امجدیان درپاسخ به این سوال گبرلو که آیا سریال در زمینه بیان صریح موضوعات روز موفق بوده است، تصریح کرد: پایتخت بعد از 6 فصل برند و ظرفیتی برای رسانه ملی است. متعلق به یک شخص یا گروه نیست. یک پلت فرم است که می شود بسیاری از دانه ها را در آن کاشت و محصولات زیادی را از آن انتظار داشت. این اتفاق خوبی است و امیدوارم ادامه پیدا کند. در فصل 6 دیدید درباره موضوعات زیادی در همین بستر صحبت شد. صحبتی که پذیرفتنی باشد و انجام وظیفه نباشد. اینکه مردم برخی حرف ها را در یک سریالی از آدم ها بشنوند و بپذیرند.
مشکل ممیزی نداشتیم و از سیاستمدران ممنونم که واکنش تند نشان ندادند
فرجی در این خصوص توضیح داد: از سیاستمدارانی که اجازه دادند سریال مسیر خود را ادامه بدهد و واکنش تند نشان ندادند تشکر می کنم. ما می دانستیم که در کلیت قصه به سلامت سیاست مداران کشور توجه شده است. ملاحظه و مشکل ممیزی نداشتیم. از آن طرف انتقادهایی شد. کسی گفت نماینده ای که نشان دادید هیچ مشکل اخلاقی یا اصولی نداشت؟ من گفتم این برایند کلی مجلس ماست و از سلامت برخوردار است. پایتخت نمی تواند از موضوعات روز مردم به دور باشد. از فصل 1 با موضوعات روز جامعه همراه بود.
صدها برابر شوخی های «پایتخت» در فضای مجازی و گفتگوهای روزمره است
مقدم نیز ادامه داد: بخشی که کمترین مشکل را با آن داشتیم همین بود. وقتی این سکانس ها گرفته شد در خدمت آقای فرجی و دوستان سازمان بودیم. حواسم بود چقدر مراقبت می کنند تا بتوانند سریال را به سلامت به آنتن برسانند. صدها برابر شوخی های این سریال را مخاطبان در فضای مجازی و گفتگوهای روزمره می شنوند. یا شوخی هایی درباره بنزین و گرانی ها. در بحث عفو رهبری طبیعی است وقتی یکی از زندان آزاد می شود و این آدم ارسطوی ما است که راجع به این پیامد با ادبیات خودش صحبت می کند. اگر یک سیاستمدار بخواهد صحبت کند یک شکل دیگر حرف می زند و یک آدم عادی شکل دیگر. این نشان دهنده صمیمیت است. خیلی حوصله و سعه صدر مدیران و سیاسیون بالاتر رفته است. همان شوخی هایی که خانواده در فضای مجازی دارند داریم و تحمل می کنند.
وی یادآور شد: یک جاهایی پایمان را ازگلیم دراز تر می گذاشتیم که شامل تذکر می شد. ما در فیلمبرداری صحنه ای می گرفتیم که آن موضوع 4 ماه پیش نه امنیتی بود نه ملی. مثلا درباره روابط ما با یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس بود. گاهی چرخش هایی هست در روابط با کشورها که روزی دوست هستیم و روزی به هم می زنیم. نمی توانسیتم این را در پخش لحاظ کنیم. اینها ملاحظاتی است که داشتیم. کلماتی بهتاش داشت و تندروی هایی داشت اما تلاش می کردیم با کمترین ممیزی و سلامت روی آنتن برود.
در ادامه کریمی افزود: در سینما فیلم هایی می بینم که آدم خجالت می کشد. دکتر صالحی نگاهی به سینما داشته باشند. یکی از بازیگران به من می گفت اجازه نداده بود دختر خانمش همراهش بیاید و فیلم را ببیند. اگر آقای وزیر این ورود را کردند امیدوارم در ساحت سینما هم این ورود را داشته باشند.
مقدم بیان کرد: چرا در این مدت سراغی از خانواده خشایار گرفته نشده است؟ چرا شرایط ساخت فیلم برای سیروس الوند در سینما فراهم نشده است؟ سوالی که دارم این است. اگر بوده چه حمایتی شده است در این یک سال. امیدوارم این نگرانی ها به سمت سینما هم برود.
سانسوری در «پایتخت» اتفاق نیفتاده است
این کارگردان درباره ممیزی ها گفت: ملاحظات در همه جای دنیا وجود دارد. کشوری نیست که همه چیز بی در و پیکر در رسانه ها پخش شود. سانسور به اعتقاد بنده یعنی حذف و کم و زیاد کردن صحنه ای و دیالوگی که با اینکار محتوا و مضمون دچار تحریف و تغییر شود و این اتفاق در پایتخت نیفتاده است. اما گاهی بود در فیلمبرداری سکانس هایی گرفتیم که در زمان پخش دارای حساسیتی بوده که بهتر بوده گفته نشود. این ملاحظات می شود تامین منافع ملی برای سریالی که پخش می شود و به سلامت رساندن کل سریال.
فرجی نیز تاکید کرد: همه جای دنیا اینطور است. بازیگران اجازه ندارند خلاف منافع ملی حرفی بزنند یا حرکتی کنند. گاهی این رفتارها در برخی سریال ها دیده می شود. نیتی هم گاهی در کار است که مثلا بازیگری بیشتر دیده شود. پایتخت نیازی به این کارها ندارد. ممکن است حواشی ایجاد شود که به اصل سریال خدشه وارد کند.
در ادامه مقدم در زمینه پرداختن به موضوع ریاکاری گفت: تعریفی که از طنز گفته ایم بیان حقایق و تلخی های اجتماعی سیاسی با لحن شیرین و نمکی و امید بخش وروشنایی بخش است. اگر این تعریف درست باشد پایتخت عین آینه تمام قد ایستاده است و مردم خودشان را در آن می بینند. خود را از آن دور نمی بینند. آیا با نشان دادن معضلات جامعه مثل مواد مخدر و یا عدم احترام این معضلات از بین می رود؟ آیا هزار برابرش را در فضای مجازی که مخالف سرسختش هستم نمی بینند؟ پایتخت دارد به رسالتش عمل می کند. اینها اگاهانه در سریال بوده است و اساس فصل 6 این بود که به درونیات بپردازد. در پایتخت های 5 گانه استایل های متفاوت قصه گویی را داشتیم. آدم ها در کنار هم و در زندگی با یکدیگر است که التهاباتشان بیرون می زند. شبکه متن را خوانده و ارسطو باید به ته خط برسد. آدم داش مشتی است. او لاکچری و دست به جیب بود الان اما پولی ندارد. خواستیم مردم احساس نکنند قصه ساختگی می بینند.
ماجرای خوردن سنگ به سر نقی برای خودم در حج اتفاق افتاده بود
وی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره برخی انتقادات توضیح داد: به ما اشکال گرفتند که با مناسک حج شوخی کرده اید. من خودم مشرف شده ام. در عین جدیت کاملا فضای شوخی و نشاط وجود دارد. سنگ در سرخود من خورده است. در بازارها پول خرج نکنید. به اعمال مذهبی بپردازید. در هیچ سخنرانی و کنفرانسی این قدر فرصت ندارید که در یک سریال در سه دقیقه بگویید.
فرجی نیز یادآور شد: در بخشی از انتقادات به بخش های مذهبی سریال گفتند با آب زمزم شوخی شده است. واقعیت این است که برخی مشرف که می شوند زمان بازگشت نصف ساکشان آب زمزم است. یک قطره از این آب می تواند دریایی را متبرک کند. چرا اینهمه خودتان را آزار می دهید که این حجم از آب را با خودتان بیاورید؟
دستاوردهای بی شمار سریال «پایتخت» به روایت سیروس مقدم
مقدم درباره دستاوردهای سریال پایتخت توضیح داد: زیاد است و مجبور هستم تیتروار بگویم. برای اولین بار و شاید جدی ترین بار به بهانه پایتخت توانستیم شوخی های سیاسی را جدی تر مطرح کنیم. مردم حرف های دل خودشان را از دهن نقی می شنوند و آرام می شوند. اهدای عضو را به قشنگی در جشن نفس نشان دادیم. شرایط بد اقتصادی و بیکاری و کشیده شدن آدم های درستکار به سمت خلاف. مناسک حج و خرید کردن و توجه به مناسک مذهبی. نشاندن مردم پای تلویزیون در شرایطی که با هیچ حرفی ننشستند. بحث لهجه و اقوام خیلی مهم است. بخشی از فرهنگ منطقه مازندران را به نمایش گذاشتیم. این زیبایی مال کجاست. پوشش و گفتار و تکیه کلام ها و حال خوبی که با دیدن آن به سراغ تماشاچی می آید. چقدر کار آپارتمانی بسازیم. ما و گروه «نون خ» این جسارت را داشتیم که از تهران برویم. از همه مهم تر ایجاد وحدت و همدلی بین خانواده ها از دستاوردهای اصلی پایتخت بوده است.
نتیجه گیری سریال «پایتخت» مطابق خواست جامعه فرهنگی خواهد بود
فرجی در پاسخ به این سوال که از دستاوردهای سریال راضی هستی، گفت: اینها دستاوردها و هدفگذاری های مثبت ما است که تا این لحظه دیدم. ما فصل 6 را پایان یافته نمی دانیم. آنچه در نتیجه گیری خواهند دید همان تعریف و جذابیت و نتیجه گیری و خواست جامعه فرهنگی است که اتفاق خواهد افتاد. ارسطو عاشق پیشه و جوگیر و هیجانی است. این بار تنهاتر است و به خطا می رود. اما خانوده کمک می کند. نقی فرصت طلب است و هما همیشه درکنارش اصلاحش می کند. اینبار گفتیم که هما هم دروغ گفت. بعد گفت اصلا می خواهم به نقی بگویم. گفت بچه ها رفتند اردو. هما معصوم نیست و عقل کل است. پایتخت اینطور است. یک خطا یک تذکر. در تلویزیون می شود هر چیزی را مطرح کرد به شرط اینکه کنارش تذکرش را بشنویم. پایتخت مادامی که از این الگو استفاده می کند می تواند هر حرفی را بزند.
مردم نه با شعارهای سیاسی تند و وعده و وعید که با قصه خوب جذب می شوند
کارگردان سریال هم در پایان گفت: 11 سال پیش از زمانی که پایتخت شکل گرفت با هدف سرگرمی سازی در تعطیلات نوروز بود. ماموریت اولش این بود. اساسا اعتقاد من این است؛ اول سرگرم کن و جذب کن، بعد پیام اخلاقی بده. ایجاد اوقات فراغت سالم شاداب و درست برای مردم هدف ما بوده است. پایتخت از اول تا الان به وظیفه اش عمل کرده است. حتما چیز جذابی دارد که سرگرم می شوند. مردم نه با شعارهای سیاسی تند نه با وعده عیدها جذب می شوند، با قصه خوب جذب می شوند. برای بخش فوتبال شرایط سختی بود. یک گروه فیلمبرداری برود و بازی مهمی هم بود فکر کنید هماهنگ شدن این کار سخت نیست؟ لحظه واقعی است. همینجا تشکر کنم از آقای الیکایی که هماهنگی بچه های گروه را کردند. آقای هاشمی تهیه کننده فوتبال برتر کمک کردند این صحنه ها را بگیریم. اینکه بتوانی 6 فصل را پشت هم بسازی سخت است. باید خیلی همه چیز جور باشد نقص هم اتفاق می افتد. اما باید سازنده برخورد کرد تا نقایص برطرف شود. پایتخت پشتوانه ملی به وجود آورده است که تلویزیون های کشورهای دیگر له له می زنند چینین شرایطی برایشان به وجود بیاید.
**احمدی: پایتخت 6 قربانی طمع ورزی سازندگان شد
در همین رابطه نیز «مهدی احمدی» مدیر مسئول و سردبیر روزنامه هنرمند به فارس گفت: امسال اما در سری ششم مجموعه پایتخت به کارگردانی «سیروس مقدم» و همه کاره بودن محسن خان تنابنده، چقدر جای خالی گروه نویسندگان قبلی بخصوص مرحوم خشایار الوند خالی بود؛ نام و یادش گرامی باد.
متاسفانه متن و دیالوگ‌های ضعیف و تکراری و کپی و گاهی سخیف و بطور کلی ساخت بی‌کیفیت آن نسبت به سری سال‌های گذشته، پایتخت ششم را هم قربانی طمع ورزی یا خود شیفتگی برخی عوامل سازنده یا تهیه کننده و یا بی تدبیری تلویزیون کرد؛ شاید «سقوط»، به جای پایانی در «اوج» و البته باز هم به نام و از حساب و به بهانه مردم!
اعتراضات بی مورد و خودزنی‌های برخی بازیگران پایتخت 6 در خلال پخش این سریال در فضای مجازی و فرافکنی و بهانه تراشی‌ها از نوع تدوین و یا اصلاحات پخش با عناوین و اداهای تکراری و نخ نمایی مثل سانسور و برای فرار و سرپوش گذاشتن بر کار ضعیف و بی مسولیتی نسبت به یادگار و اثر همکار قبلی خودشان؛ مرحوم الوند و همچنین مخاطب علاقه مند و مجبور و در قرنطینه، به دور از شرافت بود.
کم نبود از تبلیغات غیرمستقیم و مستقیم و زیر آبی؛ از چیپس و پفک و آب میوه تا موبایل و لپ تاپ و تالار و رستوران و ...، البته و لابد بچه‌های «بازرگانی» و یا رفقای «توسکا» حواسشان به بده بستان‌ها هست والا که فتوشاپ را اساسا برای همین منظورها ساخته اند، چه رسد به پر و پای عکس زن مردی!
حالا مجال نقد و تحلیل این سریال نیست، بماند در زمان خود، حتما همکاران رسانه ای، فنی و دقیق به حسابشان می‌رسند. اما اگر از برخی شوخی‌های سخیف شبه طنز و اشکالات و طراحی‌های صحنه غیر لازم و یا برخی تله گذاری‌ها که برای استیصال و فریب ناظران پخش و بازبینی‌ها که گاهی در متن‌های ضعیف و بزن دررویی و برای سرپوش گذاشتن و فرصت شانتاژ رسانه‌ای جاساز می‌کنند و یا حتی کلکسیونی از کنایات نیش دار و پایان باز متن پایتخت 6 در مورد اصول و فروع و آیین‌های دینی و مذهبی و یا ارزش‌های اجتماعی و فرهنگ ملی؛ از نماز و وضو و حج و رمی جمرات تا قبر و کفن و قیامت و اسامی خداوند و ... بتوان گذشت؛ در صحنه جستجوی مدارک بهتاش و پس گرفتن آنها از مادرش فهیمه، به قول خودش آتا آشغالاش در خرت و پرت‌های کشوهای کُمُدی در انباری یا جایی شبیه به آن؛ دیگر اما دُمش بیرون می‌زند.
پخش و پلا کردن و بیرون ریختن تفسیر نمونه (تفسیر مشهور قرآن) و بی حرمتی به آن در این صحنه از قسمت 14پایتخت 6، یا خطایی بیش نبوده و یا بیرون ریختن بغض و کینه فرد یا افرادی از عوامل آن نسبت به دین و شریعت و یا انتخاب و ترجیح و اعتراضی اعتقادی و سیاسی فردی و یا هرچه؛ اصلا هنر محض طراحی صحنه؛ از سوی طراح صحنه، منشی صحنه، تدارکات و یا همه کاره این روزهای پایتخت؛ فرقی نمی‌کند، هر که باشد و هر چه باشد، دیگر از این نمی‌توان به سادگی گذشت و چشم‌ها را بر آن بست.
تفسیرهای معمول قرآن مجید در واقع در برگیرنده همان متن قرآن است به همراه یک یا چند ترجمه فارسی و شرحی مفصل بر هر آیه و احیانا حدیث و آیه‌ای دیگر و متناظر بر آن، که در ذیل آن آیه می‌آید. شاید درست یک قدم مانده به خود خود کتاب قرآن!
مگر نه این که اساسا نوع کتاب، وجودی محترم و مقدس است، چه رسد به کتاب قرآن و یا تفسیر آن. چینش دقیق چند جلد از کتاب تفسیر شریف نمونه در دو کشوی کمد به طوری که نام کتاب کاملا مشخص و در راستای نگاه مخاطب و دوربین باشد و یا در حین بازی و جستجوی عصبی و پرخاشگری کاراکتر جوان و سرکش و طاغی دیده شود و در عین حالی که از چشم مسلح و زیر دست فتوشاپکار ماهر و لکه گیر تلویزیون در می‌رود اما، به چشم و دل غیر مسلح من مخاطب مجبور و افسرده از قرنطینه کرونا، اما علاقه مند و تیزبین؛ با تعجب از چرایی چینش هدف دار این کتاب شریف در آن صحنه، نمی‌نشیند و تَکَدُر می‌آورد.
با این سیاق، کاش در همین شهر شلوغی کرونا، بی منت، قسمت آخر پایتخت را هم بر ما ببخشید و مطمئن باشید مردم در این هیاهو و گرفتاری‌ها یادشان می‌رود و فراموششان می‌شود؛ کاش بیش از این نقی معمولی و همای فهیم الوند را به قهقرا نبرید و با پایانی باز، دیگر تمامش کنید.
فرض است که این صحنه هم مثل همه اشکالات و اشتباهات و به اصطلاح سوتی‌های زیاد و بلاهت‌های طراحی صحنه و یا متن این سری از سریال پایتخت و دستپاچگی و فریب خوردن ناظران تلویزیون، سهوی بوده و خطایی بیش نبوده و نباشد، که اگر این باشد؛ حتما و الزاما نیاز به اقرار و عذرخواهی دارد و اگر نه، که حسابشان با صاحبش که؛ «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ».
انتهای پیام/
