به گزارش خبرگزاری فارس- محمدامین خوش نیت: «دانشگاه آزاد اسلامی» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های علمی و دانشگاهی توانسته است تعداد زیادی داوطلب ادامه تحصیل را جذب کند و فارغ‌التحصیلان متعددی که هم اکنون در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی فعالیت دارند؛ تربیت کند. اما چند وقتی است که این مجموعه عریض و طویل، با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند. برای بررسی و آسیب شناسی این مشکلات حداقل در سطح واحدهای آذربایجان‌شرقی، پای صحبت‌های دکتر «عزیز جوانپور هروی» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی نشستیم.
جوانپور دارای مدرک دکترای فلسفه، متولد سال 1342 بوده و از آبان ماه سال 86 مسئولیت دبیر هیات امنا و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی و واحد تبریز را بر عهده گرفته است. او پیش از این، ریاست دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی و ارومیه، مدیریت مرکز اسناد و کتابخانه ملی شمال‌غرب کشور و رییس دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات تبریز را در کارنامه کاری خود دارد. جوانپور در کنار سوابق دانشگاهی خود یک چهره سیاسی نزدیک به اصولگرایان بوده و عضو هیات منصفه مطبوعات استان نیز است.
مشروح گفت‌وگوی دو ساعته ما با این چهره علمی –سیاسی را بخوانید.
*آیا تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد کاهش یافته است؟ علت این امر چیست؟
بله! تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد به ویژه در برخی شهرستان‌ها، سیر نزولی دارد و این موضوع معلول چند علت است. با توجه به کاهش جمعیت جوان کشور و راه‌اندازی مراکز آموزش عالی متعدد و همچنین قطع مقطع شدن برخی از رشته‌ها به خاطر عدم وجود بازار کار که از جمله می‌توان رشته‌هایی مانند ادبیات عربی، ادبیات فارسی، روزنامه‌نگاری، کشاورزی و حتی شیمی! را نام برد. اما در عوض برخی دیگر از رشته‌ها هم به دلیل جذابیت‌های بازار کار، شاهد افزایش تعداد دانشجویان هستیم. مثل رشته حقوق!
از طرفی، مشکلات اقتصادی خانواده‌ها و وجود تورم از یک سو و به طبع آن افزایش شهریه‌ها موجب شده است خانواده ها به تدریج آموزش عالی را از سبد هزینه‌های خانوار خارج کنند و ما شاهد کاهش چشمگیر دانشجو در واحدهای دانشگاهی باشیم.
سیستم آموزشی ما از مقطع ابتدایی تا دانشگاه با نیازهای جامعه هماهنگ نیست
برخی معتقدند که دانشگاه آزاد، بیکار تربیت می‌کند! جواب شما چیست؟
با توجه به سیستم نظام آموزشی آموزش و پرورش و تئوری بودن مطالب آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم گرفته است دانشجویان را مهارت‌آموز پرورش دهد تا دانشجویان بتوانند در کنار تحصیل در دانشگاه مهارتی را یاد بگیرند تا در آینده مشکل اشتغال نداشته باشند. به عنوان مثال دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با راه‌اندازی مدرسه عالی مهارتی صنعت کیف و چرم را احیا و متخصصانی در این زمینه تربیت کند که قطع به یقین در اقتصاد منطقه تاثیرگذار خواهد بود. باید بگویم رشته‌ای که بازار کار نداشته باشد چه در دانشگاه آزاد تحصیل شود چه در دانشگاه سراسری مشکلات زیادی در زمینه اشتغال خواهند داشت. بنابراین اتهام افزایش بیکار در جامعه به دانشگاه آزاد اسلامی وارد نمی‌باشد. یعنی اگر یک رشته‌ای در جامعه به اشتغال کمک نکند داوطلب هم نخواهد داشت و دانشجویان ترجیح می‌دهند به خاطر هزینه کردن به رشته‌هایی روی بیاوررند که اشتغال آنها را تسهیل کند.
از طرف دیگر، تخصص‌‌گرایی یکی دیگر از علل بیکاری دانشجویان است چون رشته‌ها متناسب با نیاز جامعه عرضه نشده است. به نظرم باید برخی از رشته‌ها از سیستم دانشگاهی و دفترچه‌های سازمان سنجش حذف شوند. برای اینکه سیستم آموزشی ما از مقطع ابتدایی تا دانشگاه با نیازهای جامعه هماهنگ نیست چون نیازسنجی لازم صورت نگرفته است.
آیا این قطع مقطع ها صرفاً به علوم انسانی مربوط است؟
نه همه، اما در رشته‌های علوم انسانی کفه ترازو سنگین‌تر است. وضعیت در این رشته‌ها بحرانی است. چون نخبه‌های ما یا بیشتر به سمت رشته‌های پزشکی می‌روند و یا به سمت رشته‌های فنی و مهندسی. برای اینکه والدین و فرهنگ جامعه، حتی دانش‌آموزان دبیرستانی به رشته‌های تجربی و مهندسی گرایش دارند و جوانان را به انتخاب رشته‌های علوم پزشکی و مهندسی ترغیب می‌کنند البته اخیرا فنی و مهندسی هم دچار بحران شده و داوطلب پزشکی بسیار زیاد است به خاطر اشتغال این بخش در کسب درآمد.
آیا فکر نمی‌کنید که این مشکل پیامد نگاهی است که طی آن علوم انسانی را علم نمی‌دانند؟
بله، دقیقاً، در دانشگاه‌های ما، نگاه پوزیویتیستی(اثبات گرایی) حاکم است نگاهی که علوم انسانی را نفی می‌کند. در حالی که محرک اصلی توسعه در کشورهای پیشرفته، علوم انسانی است. رشته‌هایی مانند مدیریت، اقتصاد، سیاست، ارتباطات و... برخی تئوری‌های علوم مدیریتی و سیاسی هم ترجمه شده و کپی شده از علوم غربی است که با فرهنگ جامعه ما همخوانی ندارد. حتی این نگاه با جامعه ما هم هم خوانی ندارد چون اقشار مردم معتقدند علوم انسانی نتوانسته است مشکلات جامعه را حل کند اما حوزه پزشکی در سلامت جامعه اثرگذار بوده و رشته فنی و مهندسی به تولید و فناوری و صنعت غنا بخشیده اما مردم نقش علوم انسانی را احساس نمی‌کنند.
تحصیل 53 هزار دانشجو در دانشگاه‌های آزاد آذربایجان‌شرقی
از تعداد دانشجویان دانشگاه‌های آزاد استان آمار بدهید. الآن چند دانشجوی شاغل به تحصیل در واحد تبریز وجود دارد؟
هم اکنون تقریبا 53 هزار نفر دانشجو در دانشگاه‌های آزاد سطح استان شاغل به تحصیل هستند در حالی که در سال گذشته این رقم 63 هزار نفر بود. یعنی اینکه ما با کاهش 10 هزار نفری مواجه هستیم. این در حالی است که با وجود فارغ التحصیلی تعداد زیادی از دانشجویان و جذب دانشجو در همه مقاطع 21 هزار دانشجو در این دانشگاه تحصیل می‌کنند.
جهش تعداد دانشجویان در 5 سال آینده / خانواده‌ها، آموزش عالی را از سبد هزینه‌های خود خارج کرده‌اند
با این روند کاهش چشم انداز آینده دانشجویان را در پنج سال آینده چگونه می‌بینید؟
در سال 1404 ما با جهش تعداد دانشجو مواجه خواهیم شد! برای اینکه آمارها نشان می‌دهد خروجی آموزش و پرورش استان در 10 سال آینده افزایش خواهد داشت.
واقعیت این است که خانواده‌ها، برخلاف سال‌های گذشته، آموزش عالی را از اولویت‌های نخست سبد هزینه‌های خود خارج کرده و در اولویت چندم خود قرار داده‌اند. آنها بیشتر به دنبال شغل هستند تا مدرک دانشگاهی. مشکلات مالی هم مزید بر علت شده است. اکثر دانشجویان ما اکنون شاغل هستند و حتی در مورد تحصیلات تکمیلی، دانشجو اگر شاغل نباشد، نمی‌تواند به تحصیل ادامه دهد. در مقطع کارشناسی هم کفه ترازوی کلاس‌ها، به نفع دانشجویان دختر سنگین‌تر است.
کاهش دانشجویان دانشگاه آزاد بیشتر متوجه مقطع کارشناسی است یا تحصیلات تکمیلی؟
بیشتر در مقطع تحصیلات تکمیلی شاهد ریزش تعداد دانشجو هستیم. از قضا در مقطع کارشناسی، تعداد دانشجویان اضافه شده است. برای اینکه در تحصیلات تکمیلی، سازمان سنجش محدودیت پذیرش گذاشته در حالی که قبلا پذیرش در دست خود دانشگاه بود.
صرف نظر از کاهش تعداد رشته‌ها و تعداد دانشجویان، آیا از نظر تعداد واحدهای دانشگاهی هم، شاهد سیر نزولی هستیم؟
بله حدود 4-3 واحد. 12 مرکز هم فعال نبودند، آنها را به «پردیس دانشگاهی» تقلیل رتبه دادیم. مراکزی مانند گوگان، خسروشهر، باسمنج. ما برای تامین هزینه‌های دانشگاهی مجبور به این کار هستیم. چون درآمدهای حاصل از شهریه‌ها، کفاف هزینه‌های سنگین را نمی‌دهد. تورم، حقوق و دستمزد کارمندان و اعضای هیات علمی و هزینه‌های آموزشی جاری، مسبب این کار است.
مگر شما به طور سالانه شهریه‌ها را افزایش نمی‌دهید؟
چرا. اما این افزایش شهریه‌ها بسیار کمتر از نرخ تورم سالانه جاری در سطح کشور است. اکثر دانشگاه‌های ما زیان ده هستند و ما برای بیان این واقعیت، با کسی تعارف نداریم. برخی از واحدها و مراکز حتی نمی‌توانند حقوق کارکنان و هیات علمی شان را بدهند و واحد استانی به آنها کمک می‌کند. مثل واحد کلیبر
واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی به سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای حرکت کنند
آینده دانشگاه آزاد را چگونه می بینید؟
بی‌تعارف بگویم با توجه به کاهش هرم جمعیتی جوان جامعه باید واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی به سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای حرکت کنند و با چابک‌سازی و کاهش هزینه‌ها و تدابیر و برنامه‌ریزی‌های دکتر محمدمهدی طهرانچی، ریاست عالی دانشگاه آزاد اسلامی مشکل بحرانی نخواهیم داشت. دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی با برنامه‌ریزی دقیق سعی در حل مشکلات مربوط به رشته‌ها، اساتید و کارکنان دارد تا بتواند در سال‌های آتی اولین انتخاب داوطلبان تحصیل در دانشگاه باشد.
برای جلوگیری از این مشکل به تعبیر شما «بحران» چه برنامه‌هایی دارید؟
با تشکیل جلسات منظم شوراهای استانی و کشوری در سازمان مرکزی و رایزنی‌ها و هم‌اندیشی‌های ریاست عالی دانشگاه در خصوص بالا بردن سطح کیفی آموزشی و مساله محور کردن طرح‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی انگیزه داوطلبان ادامه تحصیل را بالا ببرد. دانشگاه آزاد اسلامی با حمایت از طرح‌های پژوهشی و تشکیل شرکت‌های دانش بنیان و تولید محصول برپایه دانش و تجاری‌سازی این محصولات در افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای مثمر ثمر خواهد بود. بهینه کردن اموال و املاک، اراضی کشاورزی و گلخانه‌ای در بخش کشاورزی و ایجاد آزمایشگاه همکار و مراکز تحقیقاتی پیشرفته از جمله مواردی است که به کاهش بحران کمک شایانی خواهد کرد.
چند مصداق عملی در سطح استان می‌توانید مثال بزنید؟
با توجه به شرایط جوی شهرستان تبریز در زمینه‌های کشاورزی فعالیت‌هایی از جمله پرورش کاکتوس در گلخانه‌ها و کشت اراضی بیلوردی داشتیم و مصمم هستیم دکترای حرفه‌ای در رشته کشاورزی راه‌اندازی کنیم تا هر دانشجو، حداقل 300 ساعت در مزرعه و دامداری کار و فعالیت کند. در واحد سراب، پرورش ماهی راه‌انداخته‌ایم. در واحد شبستر واحدهای مرغداری، گاوداری و کشاروزی فعال شده‌اند.
با این وضع توصیه شما به دانشجویان چیست؟
به نظرم بهترین توصیه به جوانان با توجه به شرایط بازار کار و مسائل اقتصادی، این است که دانشجویان،در کنار تحصیل حتماً به دنبال مهارت‌آموزی باشند. کسب مهارت برای آینده جامعه بسیار اهمیت دارد. ما باید در سطح دانشگاههایمان، «کارآفرینی» را تدریس کنیم آن هم جزو دروس اجباری
تحصیل 300 دانشجوی خارجی در دانشگاه تبریز
چند دانشجوی خارجی در تبریز مشغول به تحصیل هستند؟
بیش از 300 نفر که اغلب آنها از کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان و اقلیم کردستان هستند. یک دانشجوی پزشکی هم از کانادا داریم.
چرا این قدر مایل به جذب دانشجوی خارجی هستید؟ آیا حضور آنها جای دانشجویان ایرانی را اشغال نمی‌کند؟
نه. به هیچ وجه! برای اینکه دانشجوی خارجی با ارز خارجی شهریه پرداخت می‌کنند و ما از این کار استقبال می‌کنیم. آنها بدون کنکور وارد دانشگاه می‌شوند چرا که برخی از رشته‌های موجود در این دانشگاه با ورود این دانشجویان احیا شده است بنابراین بحث اشغال جای دانشجوی داخلی منتفی است. چراکه پس از تحصیل به کشور خود باز می‌گردد.
وظیفه دانشگاه روشنگری است و انتخابات مظهر آن
آقای دکتر فعالیت‌های سیاسی در بطن دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، از دیرباز زبانزد خاص و عام بوده است. نظر و نگاه شما در مقطع فعلی نسبت به کار سیاسی و انتخاباتی در دانشگاه آزاد چیست؟
وظیفه دانشگاه و دانشجو، روشنگری است. حضور آگاهانه، پرشور و حداکثری مردم در انتخابات باید محصول کار سیاسی جوانان باشد. اگر ما در گذشته از بابت انتخاب‌هایمان صدمه دیدیم، به خاطر عدم حضور آگاهانه دانشجویان و افراد جامعه بوده است. معتقدیم که تشکل‌های سیاسی در دل دانشگاه می‌توانند کاندیداها و نمایندگان را به چالش بکشند کاری که ممکن است احزاب، شخصیت‌های سیاسی وابسته و حتی برخی رسانه‌ها به خاطر موقعیت و ماهیت‌شان از انجام آنها ناتوان باشند. اما این کار باید در طول 4 سال مداوم باشد و نه فقط در دوره یک ماهه انتخابات! یک نماینده باید 4 سال پاسخگوی مردم، جامعه و دانشجو باشد. دانشجویان هم باید به طور مستمر مطالبه‌گری کنند. در غیر این صورت ایجاد انگیزه در بین مردم برای رای دادن، کار بسیار سختی است و نیاز به کار مداوم دارد.
به نظرم فضای سیاسی دانشگاه‌ها می‌تواند انتخاباتی باشد. از طرفی وقتی می‌گوئیم رای دهی باید آگاهانه باشد. باید بستر این کار فراهم باشد باید در دوره‌های سه ماهه و 6 ماهه نمایندگان به دانشجویان گزارش کار بدهند. وقتی رئیس جمهور سالانه، حداقل یک بار با حضور در دانشگاه، گزارش عملکرد می‌دهد، چرا نمایندگان مجلس این کار را نکنند؟
ارتباط نمایندگان مجلس دهم با دانشگاه‌ها صفر بود
ارتباط نمایندگان مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی با دانشجویان در طی چهار سال گذشته چگونه بوده است؟
تقریباً صفر!! آنها تقریباً هیچ ارتباطی با واحدهای دانشگاهی، نداشتند و گزارشی هم ندادند و در نتیجه خود را در معرض نقد و پرسش دانشجویان قرار ندادند.
یک بستر و زمینه لازم برای کار سیاسی دانشگاه، فعالیت تشکل‌های سیاسی در دانشگاه است. اکنون شما چند تشکل سیاسی فعال دارید؟
در طی دو سال گذشته ما سه تشکل جدید را فعال کردیم که وابسته به طیف سیاسی خاصی هم نبودند. تشکل جامعه اسلامی تشکل برتر کشور شد. انجمن اسلامی اما غیرفعال است و باید انتخابات برگزار کنند. تشکل جمعیت اسلامی دانشجویان و بسیج دانشجویی هم دو تشکل فعال دیگر هستند
ایجاد پژوهشگاه مطالعات آذربایجان
در کنار تشکل های سیاسی ما به دنبال تاسیس پژوهشگاه مطالعات آذربایجان هستیم که حداقل دارای 9 مجله علمی است. این پژوهشگاه دارای 3 پژوهشکده است که عبارتند از پژوهشگاه ادیان فرهنگ هنر و مفاخر آذربایجان، مشروطیت، انقلاب اسلامی و بررسی‌های تاریخی و پژوهشکده مطالعات منطقه‌ای (ترکیه و آذربایجان) هر پژوهشکده هم دارای سه گروه تخصصی – مطالعاتی خواهد بود که با مجوز رسمی از وزارت علوم در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز فعالیت خواهد کرد. این طرح هم اکنون در مرحله اخذ مجوزهای لازم از وزارت علوم و سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی است.
انتهای پیام/60001/س
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
