به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، معصومه درخشان- در حالی که شیوع و انتشار ویروس کرونا و بیماریهای ناشی از آن در کشور گسترش مییابد، متاسفانه شاهد هستیم تعدادی از شهروندان این موضوع را جدی نمیگیرند و همچنان در رفت و آمد به مراکز خرید و در حال تدارک برای استقبال از عید نوروز هستند. در حالی که ویروس کرونا هیچ توجهی به مناسبتهای ملی و مذهبی ما ندارد که ایرانیان میخواهند تا یک هفته دیگر جشن ملی نوروز برگزار کنند و دست از سر ایرانیان بردارد.
همانقدر که این ویروس خود را به بیتفاوتی زده تعدادی از شهروندان نیز خود را از شر این ویروس ایمن میدانند که البته خیال باطلی است و با خیال آسوده در گشت و گذار هستند.
چه بسا که خود این افراد ناقل ویروس بوده و علاوه بر خودشان چندین نفر را نیز آلوده میکنند.جدای از اینکه کادر پزشکی و پرستاری نیز از عموم شهروندان خواهش میکنند تا در خانه بمانند و بیرون نیایند تا بتوان این ویروس را کنترل و مهار کرد.
در چنین شرایطی کارشناسان و جامعه شناسان معتقدند برای کنترل هر چه بهتر اوضاع، مدیریت یکپارچه حاکمیتی ضروری است. نهادهای مدنی و اجتماعی، تشکلهای مردمی و NGo ها نیز باید با تمام توان نسبت به اطلاعرسانی پیامهای هشداردهنده و تسهیل امور دست به کار شده و در جهت خدمترسانی به گروه هدف خاص همچون کودکان بیسرپرست، کودکان کار، سالمندان، کارتن خوابها، زنان بیسرپرست و بدسرپرست و ...تلاش کنند.
در میدان جنگ هستیم
سیده محبوبه موسوی، جامعه شناس فرهنگی در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه وضعیت اکنون کشور ما شبیه میدان جنگ است، گفت:در میدان جنگ ابزار و سلاح جنگی حمله میکند و اینجا یک ویروس به جامعه انسانی حمله کرده و هر روز هم بر تعداد مبتلایان و کشته شدگان افزوده میشود.در منطقه نظامی هر فردی که سنگر نگرفته باشد، مورد تیر و ترکش قرار میگیرد و اکنون نیز هر فردی که در بیرون بوده و در پناهگاه و سنگر خانهاش نباشد، مورد حمله تهاجمی این ویروس قرار میگیرد.
وی ادامه داد: پس چاره چیست؟آیا همه افراد بدون استثنا میتوانند در خانه بمانند و مطلقا هیچ فردی بیرون نیاید. مطمئنا این جواب راهکار مناسبی نیست، چرا که برخی نیروها کار خدماترسانی میکنند مانند نیروهای امنیتی و خود کادر پزشکی، بنابراین باید گفت، مدیریت بحران نقش مهمی در غلبه بر بحران پیش آمده دارد.
بحرانها متفاوت هستند
وی با اشاره به اینکه نوع بحران در جوامع مختلف متفاوت است، اظهارداشت: بحرانها متفاوت هستند ولی مدیریت درست بحرانها ممکن است خیلی تفاوتی در جوامع با یکدیگر نداشته باشد.
برای مدیریت بحران و هدایت آن به سمت معقول و منطقی در مرحله اول سیاستگذاران و مدیران میتوانند نقشآفرینی کنند. در مرحله دوم افرادی که خود یا تعدادی از خانوادههایشان در معرض بحران قرار گرفتهاند که این نوع افراد به مراقبتهای روان درمانی نیاز داشته و قابل کنترل و درمان هستند و گروه سوم نیز نیروهای تخصصی مرتبط با این بحرانها هستند که خدمات پیشگیرانه ارائه داده و با مراقبت از افراد بحران دیده آنها را درمان میکنند.
موسوی با اشاره به نقش و وظایفی که تشکلها و گروههای مردم نهاد در زمان بحران بر عهده دارند، خاطرنشان کرد: حضور و نقش سازمانهای مردم نهاد دو جنبه دارد. وجه اول اینکه اگر این گروهها و تشکلهای مردمی سازمان یافته و ساماندهی نشده باشند و هر گروه بر اساس شرایط کاری خود در بحران پیش آمده مداخله کند، این نوع مداخله باعث میشود شرایط بحرانی هر روز بدتر شود در حالی که میتوان از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد به نحو احسن استفاده کرد.
وی ادامه داد: اگر سازمانهای مردم نهاد خودشان توجیه نشده باشند در این صورت هر نهاد و سازمان مردمی ساز خود را کوک کرده و بر اساس تشخیص خود عمل میکند. وجه دوم فعالیت انجمنهای مردم نهاد اگر به خوبی و تحت مدیریت واحد صورت گیرد، میتواند بسیار کارساز بوده و جامعه هدف خود را به خوبی مدیریت کند.
مدیریت واحدی وجود ندارد
جامعه شناس فرهنگی با اشاره به اوضاع فعلی کشور افزود: بحرانی که امروز دامنگیر کشورمان شده، سلامت افراد و هموطنان را درگیر کرده است و موسسات و گروههای مردم نهاد بیشتر در قالب موسسات خیریه فعالیت میکنند و شاید آنها نتوانند به وظایف، اهداف و چشماندازهایی که در پروتکلهای جهانی برای فعالیت آنها در زمان وقوع بحران اشاره شده است جامه عمل بپوشانند.
موسوی با اشاره به اینکه این نهادها یک قدم جلوتر از مردم عادی هستند بیان کرد:در شرایط فعلی که عموم شهروندان به بستهها و تجهیزات بهداشتی به شدت نیاز دارند مدیریت بحران می تواند این بسته های بهداشتی را از طریق گروه ها و نهادهای مدنی و مردمی به دست جامعه هدف برسانند. ولی متاسفانه در چنین شرایطی مدیریت یکسان و واحدی در جامعه به گوش نمیرسد.
اقشار آسیبپذیر همچون کودکان کار، کارتن خوابها ، زنان بیسرپرست و بدسرپرست، خانوادههایی که چند فرزند معلول دارند از جمله اقشار بسیار آسیبپذیری هستند که بهشدت به بستههای بهداشتی نیاز دارند و این نهادها میتوانند از طریق نهادهای حاکمیتی آنها را تهیه کرده و به دست این خانوادهها و جامعه هدف برسانند.
تصمیمگیریهای ضد و نقیض
وی با اشاره به تصمیمات نادرست که در زمان وقوع بحران در کشور گرفته میشود، متذکر شد:در شرایطی که نیازمند مدیریت یکپارچه و یک نوع تصمیمگیری هستیم ولی اخبار ضد و نقیضی در کشور به گوش میرسد. بهعنوان مثال از یک سو مردم را به قرنطینه خانگی تشویق کرده ولی از آن سو از اختصاص ۶۰ لیتر بنزین برای سفر سخن میگویند و بعد آن را به بعد از تعطیلات و عادی شدن شرایط کشور وعده میدهند. یا اینکه جادههای ورودی شهرهای شمالی را میبندند و بعد از چند ساعت آن را باز میکنند. همه این رفتارها در شرایطی که کشور دچار بحران سلامتی است باعث کاهش اعتماد عمومی به بدنه حاکمیت و کاهش سرمایه اجتماعی میشود.
وی با انتقاد از تقابل گروهها و تشکل های مردمی با همدیگر خاطرنشان کرد:از سوی دیگر شاهد هستیم نهادهای مدنی و گروههای مردمی در تقابل و تعارض با یکدیگر هستند و این تقابلها و تعارضها باعث استهلاک ظرفیت آنها میشود و در نهایت مشکلات بسیار عدیدهای پیش آمده و این نوع رفتار نمک روی زخم پاشیدن است.
آشفتگی در فضای مجازی
اسماعیل میکائیلی استاد دانشگاه نیز در گفتوگو با خبرنگار فارس در تبریز از آشفتگی فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و انتشار شایعات در زمان وقوع بحران انتقاد کرد و گفت: متاسفانه در کنار همه مسائل موجود برخی از افراد و مدیران با استفاده از رسانه شخصی خود که همان گوشیهای هوشمند هستند جو روانی جامعه را متشنج میکنند.
وی با اشاره به انتشار لجام گسیخته اخبار کذب، دروغ و تلاش برای ناکارآمدی نظام سلامت بیان داشت: هر روز در شبکههای اجتماعی شاهد طیف بیشماری از اطلاعات، آمار و دادههای اشتباهی هستیم که از یک طرف باعث افزایش استرس، ترس و دلهره افراد میشود و از سوی دیگر دامن زدن به شایعات موجب ناکارآمد جلوه دادن مدیریت در کشور و اقدامات انجام یافته میشود.
نباید جو رسانهای کشور ملتهب شود
میکائیلی با اشاره به اینکه درزمان وقوع بحرانها باید یک رصد کلی و همه جانبه برای فضای مجازی و شبکههای اجتماعی صورت گیرد، خاطرنشان ساخت: کنترل فضای مجازی در چنین شرایطی یکی از اقدامات مهم و راهبردی است. رسانههای رسمی اگرچه آمار، اطلاعات و دادههای خود را از مراکز مورد تائید اخذ میکنند ولی وقتی من بهعنوان یک شهروند هرآنچه خودم دوست دارم را در صفحه شخصی انتشار داده و آن را برای ۱۰۰ نفر دیگر ارسال میکنم چه استنادی به مطالب من و هزاران نفر دیگری که این چنین به نشر اخبار می پردازند وجود دارد، بنابراین باید صفحات و وب سایتهایی که به دامنزدن بحران در کشور کمک میکند از دسترس خارج شوند تا جو رسانهای و اطلاعاتی کشور را ملتهب نکنند.
میکائیلی شبکه اجتماعی اینستاگرام را یکی از فضاهای آسیبزا اعلام کرد و تصریح کرد: این شبکه اجتماعی با قابلیت بارگذاری عکس فضای مجازی را به سمتی هدایت میکند که پخش شایعات، اخبار نادرست و دروغ به شدت و وفور در آن دیده می شود.
وی در شرایط بحرانی کشور، فضای مجازی را تهدیدی برای مدیریت کشور دانست و خاطرنشان ساخت: در حالی که مدافعان سلامت در خط مقدم جبهه نبرد با کرونا مبارزه میکنند ولی برخی از شهروندان یا عناد ورزان که اطلاعات خوبی ندارند با پخش عکس ها و فیلم های غیرواقعی سعی در درشتنمایی مشکلات و کوچکنمایی توانمندیها دارند. آنان میکوشند چند دستگی و تشتت آرا در جامعه ایجاد کنند، بنابراین در چنین مواقعی لازم و ضروری است تا کنترل و نظارت بیشتری بر محتوای شبکه های اجتماعی در فضای مجازی صورت گیرد.
انتهای پیام/60020/س/ر