محمدصادق کریمی، کارشناس نفت و گاز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره کارنامه یکساله عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی گفت: برآورد یکسال گذشته، نشان می‌دهد کارنامه این حوزه قابل دفاع است. اگرچه ما در حوزه نفت انعطاف‌پذیری‌هایی که انتظار می‌رفت وزارت نفت داشته باشد را مشاهده نکردیم و به غیر از چند عرضه اولیه که مثلا یک میلیون بشکه فروش رفت، موفقیت چشمگیری اتفاق نیفتاد اما در حوزه فرآورده وضعیت کاملا فرق دارد.
وی افزود: این حوزه علاوه بر انعطاف‌پذیری‌ها و پیگیری‌های شرکت ملی پالایش و پخش، بازار متنوع‌تری نیز وجود دارد و خریداران بیشتری هم در آن فعال هستند. به همین دلیل است ما در حوزه فروش فراورده توانستیم موفقیت‌هایی به دست آوریم و حدود 2 میلیارد دلار در بازه زمانی چهار الی پنج ماهه درآمد کسب کنیم.
کریمی تصریح کرد: واقعیت امر این است که نباید از عرضه نفت و بورس انرژی انتظار معجزه داشت. زیرا آمریکا 10 سال روی تحریم نفت و فرآورده ایران وقت می‌گذارد، برنامه‌ریزی می‌کند و لذا ما نباید انتظار داشته باشیم که در عرض 6 ماه یا یک سال این سازوکار مشکلات صادرات نفت ما را حل کند. به ویژه آنکه در مسیر شکل‌گیری بورس نفت و فرآورده سهل‌انگاری‌ها و سنگ‌اندازی‌های زیادی در داخل نیز وجود داشت.
*بورس نفت و فرآورده باید قبل از تحریم‌های نفتی راه‌اندازی می‌شد
کارشناس نفت و گاز تاکید کرد: بورس نفت و فرآورده راهکاری است که ما باید قبل از تحریم‌ها پیگیری و راه‌اندازی می‌شد تا بخش خصوصی قدم به قدم وارد حوزه تجارت نفت شود ولی این اتفاق نیفتاد. اکنون هم که در این راه وارد شدیم باید شرایط را تسهیل کنیم نه اینکه بگوییم دیگر فایده ندارد. مشکل اینجاست که در زمان غیرتحریمی، گفته می‌شود لزومی به ایجاد مکانیسم بورس نیست، ما خودمان نفت و فراورده را می‌فروشیم. لذا دلیلی برای ایجاد تنوع در روش‌های صادرات نیست. از طرفی در زمان تحریم هم می‌گویند حالا دیگر این کار فایده ندارد. در حالی که ما باید جرأت شروع و انجام کارهای بزرگ را داشته باشیم.
وی اظهار داشت: عرضه نفت و فرآورده در بورس نیازمند حمایت‌های وزارت نفت است که پای کار این قضیه بیاید. از طرفی باید تداوم عرضه وجود داشته باشد و برای رسیدن به هدف برنامه‌ریزی صورت بگیرد. به این صورت که مثلا برای بورس نفت در بازه‌ی پنج یا ده ساله چشم‌اندازی متصور شویم و برای آن برنامه‌ریزی کنیم. ولی این کار رخ نداد و ما فقط شاهد چند عرضه نفت و فرآورده بودیم بدون اینکه برنامه خاصی در نظر داشته باشیم. با این شرایط قطعا نباید توقع خاصی از بورس نفت باشد که بخواهد گره‌های ما را باز کند. با این حال به زعم من کارنامه بورس نفت در این یک سال، کارنامه قابل دفاع و قابل انتظاری بود.
کریمی افزود: کسب درآمد دو میلیارد دلاری از این راه به معنای شکست یا موفقیت نیست. بلکه ما فقط ابزار نوینی را برای صادرات آزمایش می‌کنیم و برای کسب موفقیت لازم است تمام تلاش‌مان را به کار بگیریم. یعنی نباید هدف از عرضه نفت در بورس این باشد که اثبات کنیم از این راه، فروش امکانپذیر نخواهد بود و ما باید تلاش کنیم این روش موفق شود.
این کارشناس نفت و گاز خاطر نشان کرد: برای اینکه این بازار شکل بگیرد لازم است هم حمایت ویژه‌ای انجام شود و هم بازار را به ثبات برسانیم. تداوم عرضه در حوزه نفت و فرآورده باید وجود داشته باشد. باید قوانین و زیرساختهای قانونی‌ای که وجود داشت حفظ شود. اینکه در قانون بودجه سال 99 هم وزارت نفت مکلف شده است علاوه بر نفت، فرآورده را هم به طور منظم در بورس انرژی عرضه کند؛ یک گام رو به جلو است که نشان می‌دهد نماینده‌های مجلس دغدغه دارند که در حوزه نفت گشایشی رخ دهد.
* با فروش نفت پشت درهای بسته قطعا هیچ استقبالی از عرضه نفت در بورس نمی‌شود
وی با تاکید به حمایت از بورس نفت گفت: مساله مهم این است که اگر ما تحریم هم نبودیم برای شکل گرفتن این بازار، نیاز به زمان داشتیم. تا این تجارت بتواند بازیگران خودش را پیدا کند. حالا چه برسد به اینکه ما تحریم هستیم و شاید وزارت نفت آن طور که باید و شاید روی این قضیه حساب نمی‌کند و پیگیر آن نمی‌شود. ولی به هر صورت ما باید زیرساختهای قانون را حفظ کنیم و درصدد تکمیل آن برآییم. در این راستا باید زمین بازی را برای بازیگران بخش خصوصی تعریف کنیم. در دوره قبلی تحریم‌ها، با میدان دادن به بخش خصوصی در بازار فرآورده‌های نفتی آنها را با این تجارت آشنا کردیم و به همین دلیل در دوره کنونی این شرکت‌ها می‌توانند با تجربه پیشین خود، فرآورده‌های ما را به فروش برسانند.
کریمی تاکید کرد: باید بخش خصوصی را به سمت بازار نفت هدایت کنیم تا حتی به صورت آزمایشی وارد این عرصه شود تا در سال‌های آینده بورس به بلوغ برسد و کسب درآمد نفتی بدون ریسک انجام شود. یعنی حتی بخش خصوصی با شرکت ملی نفت قرارداد بلندمدت ببندد و تضمین دهد که برای 10 یا 20 سال نفت را خواهد فروخت. در این رابطه، مهمترین زیرساخت، زیرساختهای قانونی است که باید حفظ شود.
این کارشناس نفت و گاز در پایان گفت: برای اینکه بورس نفت موفق شود باید شرایط فروش در بورس در مقایسه با سایر راهکارهای موازی، جذابیت بیشتری داشته باشد. تا وقتی که فروش نفت پشت درهای بسته با تخفیف‌های قابل ملاحظه‌تری صورت بگیرد، قطعاً هیچ استقبالی از عرضه نفت در بورس نمی‌شود. همانطور که شرکت ملی پالایش و پخش تمامی راهکارهای موازی را بست و فرآورده را فقط در بورس انرژی می‌فروشد، شرکت نفت هم باید همین کار را انجام دهد. ما برای آینده بورس نفت باید برنامه‌ریزی مدونی داشته باشیم تا بدانیم قرار است به چه چیزی دست یابیم.
انتهای پیام/
