به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری فارس، مدتی است که شفافیت دغدغه بسیاری از دوستداران اصلاح امور در کشور قرار گرفته است. اخیراً هم که عدم شفافیت در اعلام نتایج رد صلاحیت‌های کاندیدای مجلس، مشکلاتی را ایجاد کرده است.
بنا بر تصریح قانون، شورا حق ندارد دلایل رد صلاحیت داوطلبان را به صورت عمومی اعلام کند. چرا که در این صورت حیثیت افراد خدشه‌دار می‌شود. به همین خاطر شورای نگهبان چه از نظر شرعی و به خاطر حفظ حرمت آبروی افراد و چه به لحاظ قانونی اقدام به اعلام عمومی استنادات خود نمی‌کند.
البته در نامه‌ای که از سوی فرمانداری‌ها به هر یک از افراد داده می‌شود، دلیل رد صلاحیت ذکر می‌شود که البته به عناوینی مثل عدم التزام به اسلام و ولایت فقیه، قانون و ... اکتفا می‌شود. اما اینکه استناد این عناوین به چه دلایل و مدارکی است روشن نیست.
اثرات عدم شفافیت شورای نگهبان
این عدم شفافیت در اعلام، منشاء مشکلاتی در جامعه شده است. از طرفی راه را برای خناسانی که واقعاً صلاحیت کاندید شدن را ندارند باز می‌کنند تا در فضای رسانه‌ای جایگاه شورای نگهبان را تضعیف کنند و همچنان در میدان سیاست نقش‌آفرین باقی بمانند و شخصیت واقعی آن‌ها برای مردم مخفی بماند.
از سوی دیگر این اعلام، راه را بر اشتباهات احتمالی می‌بندد. اشتباهاتی که ممکن است از سوی شورای نگهبان، سرنوشت فردی را دچار تهدیدات جدی کند و فرد کارآمد و متعهدی را به خاطر یک اشتباه در فضای سیاسی به حاشیه براند.
تنها مسأله‌ای که در این میان مورد استناد قانونگذار است، این است که حفظ آبروی افراد لازم و ضروری و به لحاظ شرعی ریختن آبروی یک انسان، حرام است.
علماء هیچ ابایی ندارند که اعلام کنند فلان راوی دروغگو است
برای پاسخ به این دغدغه هم مقدمه‌ای لازم است، بدان توجه شود:
در فقه اسلامی، دانشی داریم به نام رجال، که وظیفه‌اش بررسی وضعیت وثاقت راویان حدیث است. در این دانش، با ضوابط مشخص، تک تک راویانی که نام آن‌ها در سلسله اسناد یک حدیث وجود دارد، بررسی می‌شود و از این منظر به ارزش‌گذاری روایت می‌پردازند.
علماء هیچ ابایی ندارند که اعلام کنند فلان راوی کذاب و دروغگو یا بدعت‌گذار است، عقاید انحرافی دارد، مشکل اقتصادی داشته و ... .
همین فقهی که اجازه هتک حرمت مؤمن را نمی‌دهد، در اینجا واجب می‌داند که به صورت شفاف، ویژگی‌های این راوی بیان شود. چرا که مسأله مهمی در میان است و آن، ورود یا خروج یک روایت به مجموعه معارف و احکام اسلام است. برای عموم مردم باید روشن شود که فلان راوی صلاحیت نقل روایت ندارد و مردم نباید از او اخذ حدیث کنند.
بسیاری از روایت‌های ائمه اطهار ناظر به جرح و تعدیل (بررسی وثاقت) روات احادیث است که مثلاً کتاب رجال کشی، جمع‌آوری این روایات است که از راویان زمان پیامبر (ص) شروع کرده و اصحاب ائمه (ع) را از این منظر بررسی می‌کند و روایات راجع به مدح و ذم این راویان را ذیل هر راوی ذکر می‌کند.
اهل بیت در این روایات به صورت روشن و علنی، به اعلام وضعیت راویان و کسانی که خود را به عنوان نقل‌کنندگان حدیث قرار می‌دادند، می‌پرداختند.
رفتار امام زمان (عج) علیه انحراف نماینده‌اش
به عنوان نمونه یکی از اصحاب امام حسن عسکری (ع) و از محدثان به نام شیعه در بغداد فردی به نام شلمغانی است. مدتی در غیاب حسین بن روح سومین نایب خاص امام مهدی (عج) به بعضی از امور شیعیان رسیدگی می‌کرد، اما بر سر مسائلی که در محل خود بحث شده است، انحراف عقیدتی و رفتاری پیدا می‌کند. بعد از این انحراف شلمغانی، توقیعی از جانب امام زمان (عج) صادر می‌شود که وضعیت او به اطلاع شیعیان می‌رسد.
متن نامه بدین شرح است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
... محمد بن علی، معروف به شلمغانی، از کسانی است که خداوند کیفر او را تعجیل کند و مهلتی به او عطا نفرماید. او از اسلام منحرف شده و خود را از آن جدا ساخته است. وی از دین خدا مرتد شده و ادعاهایی می‌کند که دلالت بر انکار ذات خداوند متعال دارد.دروغ‌پردازی و دروغگویی می‌کند. باطل‌ها را بر زبان می‌آورد و متخلف بزرگی است.
آنان که به خدا نسبتی باطل می‌دهند در خطای محض بوده و مسلماً در خسران‌اند. در حقیقت برائت خود را در محضر خداوند متعال و پیامبر و خاندان گرامیش صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین (از هر گونه رابط‌های با شلمغانی) اعلام میداریم.
به او (یعنی، شلمغانی) لعن می‌فرستیم و لعنت دائم خداوند بر او باد، در آشکار و نهان، در هر زمان و مکان. و (لعنت خداوندی) بر موافقان و پیروان او باد، و نیز بر آنان که با شنیدن این اعلام پیوند خود را با او ادامه دهند. بنابراین به اطلاع آنان (وکلای امامیه) برسان که خود را از او حفاظت کرده .... و راضی به سنن الهی هستیم. خداوند ما را در تمام امور کفایت می‌کند و بهترین نگهبان است. (طبرسی،الاحتجاج، ج ۲، ص۴۷۵ - ۴۷۴)
به روایت شیخ طوسی، محمد بن همام وکیل این توقیع را از ابن روح در زندان دریافت داشت. وی آن را شخصاً در بین تمام وکلای بغداد منتشر ساخت و برای وکلای دیگر شهرها فرستاد تا در میان عامه امامیه شهرت یافت.(شیخ طوسی، الغیبه ص ۴۱۰)
منطق اعلام مستندات رد صلاحیت‌ها
به نظر می‌رسد همین منطق در مساله اعلام مستندات رد صلاحیت‌ها وجود دارد.
مردم باید اوضاع و احوال افرادی را که خود را در معرض اشغال مناصب اجتماعی قرار می‌دهند، بدانند. این حق مردم است.
باید روشن شود که اگر فلان نماینده کنونی مجلس، پرونده سوء استفاده از بیت‌المال را دارد، نباید در میدان سیاست جامعه جولان بدهد.
از سویی این اعلام باعث ارتقای سطح سیاسی اجتماعی مردم می‌شود و اعتماد مردم را به حاکمیت روزافزون می‌کند، چرا که نشان از بلوغ مردم در نگاه نظام است.
حسین کاظم‌زاده
انتهای پیام/
