به گزارش خبرنگار دفاتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس،کابینه ترامپ به دنبال تدوین راهبرد جدیدش در قبال آسیای مرکزی است. سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در تاریخ 13 دسامبر خبر از رونمایی راهبرد ایالات متحده با تمرکز بر پنج کشور آسیای مرکزی – تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان و قرقیزستان- داد.
** نشست سران آسیای مرکزی در تاشکند
در همین اثنا، رهبران پنج کشور منطقه آسیای مرکزی برای دومین بار در سطح نشست مشاوره ای سران در تاریخ 29 نوامبر 2019 در تاشکند، پایتخت ازبکستان، باهم ملاقات کردند. همه رهبران مذکور توافق کردند که همکاری ها در عرصه های تجاری، صنعتی، انرژی و حمل ونقل را تقویت نمایند. «مختار تلئوبردی»، وزیر خارجه قزاقستان، نیز بازدیدی از واشنگتن داشت.
کشورهای حوزه آسیای مرکزی در طول سالهای 1991 و 1992 به استقلال رسیدند. از آن زمان تاکنون، پنج رئیس جمهور در ایالات متحده بر مسند قدرت قرار گرفته اما واشنگتن توجه چندانی به این کشورها نکرده بود. ایالات متحده صرفا پس از حملات یازده سپتامبر منافع ملی اش را با واقعیات سیاسی بین المللی در این منطقه پیوند زد.
در همین راستا بود که طرح " آسیای مرکزی بزرگ" به برنامه " جاده ابریشم نوین " تغییر نام داد.
علیرغم ارزش ژئوپولیتیکی آسیای مرکزی، این منطقه همچنان در سیاستهای بین المللی در حاشیه است. کشمکش بر سر قدرت در قرن نوزدهم بین امپراطوری های بریتانیا و روسیه در این منطقه تحت عنوان " بازی بزرگ" شناخته می شد.
در عصر دو قطبی پس از جنگ جهانی دوم ، اتحاد جماهیر شوروی به تنها قدرت حاکم در آسیای مرکزی تبدیل شد بلکه اکنون نیز روسیه در مقام جانشین در حالی که ایالات متحده و چین بر سر بدست گرفتن قدرت در این منطقه تقلا می کنند بر چشم انداز قدرتش سایه انداخته است.
** چرخش در نگاه آمریکا به آسیای مرکزی
ترامپ سیاستهای اسلاف خود در خصوص آسیای مرکزی را در پیش گرفته است، اما در سال 2018 تغییراتی را در این سیاستها اعمال نمود تا سیگنالی قوی از حیث انجام تغییرات در رویکردهایش را ارسال نماید.
او سفرای جدید برای کشورهای آسیای مرکزی را گماشت، " مشارکت های راهبردی" با قزاقستان و ازبکستان را تقویت کرده و موضوعات بحث شده در چارچوب C5+1 – قالبی برای گفتگو و همکاری ها بین پنج کشور آسیای مرکزی و ایالات متحده- را بسط داد. در منطقه آسیای مرکزی، روابط میان ایالات متحده ، روسیه و چین هماهنگ نیست.
به عقب تر که باز می گردیم، راهبرد امنیت ملی ایالات متحده، روسیه و چین را بعنوان رقبای راهبردی تعریف کرده بود. از سال 2018، جهان نسبت به افت روابط ایالت متحده- چین نگران شد. گزارش راهبرد دفاع ملی ایالات متحده در سال 2018 و ارزیابی های ایالات متحده در خصوص تهدیدات جهانی بر تهدید زا بودن روسیه و چین برای ایالات متحده تاکید داشته اند.
در مقابل، مسکو و چین اکنون راهبرد جدید کابینه ترامپ در خصوص آسیای مرکزی را بعنوان نوعی چالش سیاسی برای زیر فشار گذاشتن خود تلقی می کنند.
** روسیه رقیبی سرسخت
اگرچه کابینه ترامپ روسیه و چین را در مقایسه با اروپا و آسیای شرقی، بعنوان تهدیدی برای امنیت ملی ایالات متحده می پندارد، اما روسیه و چین را برای آسیای مرکزی تهدیدی نمی داند. واشنگتن ائتلاف سازمان یافته در این منطقه برای برانگیختن مسکو و پکن را تشکیل نخواهد داد. در عوض، با مسکو در راستای تقویت روند صلح در افغانستان همکاری هایی خواهد داشت.
سیاستهای سخت گیرانه کابینه کنونی ایالات متحده در بسیاری از مناطق به نتایج مطلوب رسیده اند اما از حیث اعمال تغییر در ساختار قدرت در آسیای مرکزی که روسیه را بعنوان رهبری برتر می پندارد عقیم مانده اند.
قزاقستان، قزقیزستان و تاجیکستان اعضای «سازمان پیمان امنیت جمعی» هستند که در چارچوب آن روسیه 95 درصد هزینه های نظامی سازمان را بر دوش می کشد. قزاقستان و قرقیزستان رسما در «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» به رهبری روسیه شرکت کرده اند در حالیکه ازبکستان نیز می تواند ملحق گردد.
حدود 2.7 تا 4.2 میلیون نیروی کار مهاجر منطقه آسیای مرکزی در روسیه مشغول به کار هستند.
به این ترتیب ، روسیه به منبع مهمی از حیث درآمدهای مبادلات خارجی برای کشورهای آسیای مرکزی تبدیل شده و در نتیجه بیش از پیش نقشش از لحاظ سهم اقتصادی برجسته تر می شود.
** نگاه پکن به حیاط خلوت روس‌ها
پکن بر این تصور است که راهبرد جدید ترامپ در قبال آسیای مرکزی تاثیر چندانی بر چین نخواهد داشت و دلایل این ماجرا می توانند تاریخی و اقتصادی باشند.
از دیرباز، کشورهای آسیای مرکزی همواره توسعه روابط سالم در سیاستهای خارجی شان را در اولویت قرار داده اند. از نقطه نظر اقتصادی، حجم تجارت چین با کشورهای قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان تا اواسط سال مالی جاری به 23.696 میلیارد دلار رسید. پروژه جدید خط آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان انگیزه بیشتری برای تقویت تجارت چین با کشورهای این منطقه را فراهم خواهد آورد.
خط مشی جدید ترامپ در قبال آسیای مرکزی بیش از سیاستهای بین المللی منطقه ای، منافع ایالات متحده را در اولویت قرا خواهد داد. روسیه و چین جای پای خود را به اندازه کافی محکم کرده اند و بر این تصورند که این منطقه از آن آنها است. حضور پررنگ ایالات متحده می تواند به رقابت میان قدرتهای بزرگ در این منطقه دامن بزند.
پکن بر این باور خواهد بود که فضا به اندازه کافی برای ایالات متحده، روسیه وچین جهت حفظ ثبات و تقویت ترقی آسیای مرکزی خواهد بود. کشورهای منطقه نیز ترجیح می دهند که میان این قدرتها تعامل باشد تا آنها مجبور نباشند طرف یکی از آنها را بگیرند.
منبع: نیودهلی تایمز
انتهای پیام/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
