چشم‌انداز حضور ایران در فضای اوراسیا؛ رقابت مسکو-پکن بر سر تهران

به گزارش خبرنگار دفاتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس، تطابق منافع ایران با ساختار اوراسیایی چین-روسیه به همان اندازه که برای تقویت روابط مالی و تامین امنیت در کل فضای اوراسیا مهم است، مبهم نیز هست.

مسکو هم مانند پکن سعی دارد با توسعه روابط در داخل ساختار سازمان همکاری شانگهای، منافع مهم متفاوت خود را پیش ببرد. ورود ایران به این سازمان به تهران این امکان را می‌دهد که به عنوان یک بازیگر کلیدی به طور هماهنگ بین چین و روسیه قرار گیرد.

جذب ایران شرط لازم برای دستیابی به اهداف حیاتی گسترده‌تر توسط هر یک از غول‌های اوراسیا در خاورمیانه است. با توجه به سیستم جدید امنیتی فعلی در منطقه خلیج فارس، پکن و مسکو یک فرصت جذاب برای گرایش مجدد ایران به پروژه چینی-روسیه اوراسیا دریافت می‌کنند.

ایران از لحاظ ذخایر گاز طبیعی، رتبه دوم و از لحاظ نفت، رتبه چهارم را در جهان دارد. رفع محدودیت‌های عرضه هیدروکربن‌های ایران ممکن است ساختار ژئوپلیتیک اوراسیا را به نفع چین تغییر داده، مشکلاتی را برای روسیه ایجاد کرده و موقعیت مسکو آن را در میان عرضه کنندگان اوراسیایی منابع انرژی تضعیف کند.

موقعیت مهم استراتژیک ایران در مرکز بخش جنوبی اوراسیا امکان استفاده از امتیازهای آن را به عنوان نقطه عطف جغرافیایی در طرح چینی "کمربند و جاده" فراهم می‌آورد. ایران امکان پیاده‌سازی و بهره‌برداری از مسیر ریلی واحد چین-اروپا را ضمن دور زدن روسیه فراهم می‌آورد (برخلاف ارتباطات کم قابلیت وابسته به کریدور ترانس کاسپین که مستلزم حمل بار از طریق دریای خزر است).

 در اواسط سال 2016 قطار باری ایران-چین اولین سفر خود را از استان ژجیانگ چین به ایران در عرض 12 روز – 66% سریع‌تر از مسیر دریایی – انجام داد. برخلاف کریدور اقتصادی نه چندان موفق چین-پاکستان، پروژه چین-ایران با مشکلات کمی از لحاظ امنیت و مسائل ساخت و ساز مواجه است.

ایران می‌تواند به لطف بندر اقیانوسی اخیرا ساخته شده در چابهار و مسیرهای ریلی که به آسیای مرکزی راه دارند به مرز کریدور حمل و نقل بین‌المللی "شمال-جنوب" تبدیل شود. مسیر تجاری از طریق اقیانوس هند به سمت اروپا به یک جایگزین برای پروژه چینی "کمربند و جاده" تبدیل خواهد شد.

روسیه و هند روابط را با ایران به عنوان عضو مهم در حل و فصل این مشکل توسعه می‌دهند.

کریدور حمل و نقل بین‌المللی به حفظ و تقویت نفوذ مسکو در قفقاز جنوبی و منطقه خزر کمک خواهد کرد. همکاری روسیه-ایران دارای اهمیت اساسی برای مقابله با گسترش نفوذ ترکیه در شرق قفقاز جنوبی و ترکمنستان است. به هر صورت، مسیرهای حمل و نقل مسافر و کالا از چین به اروپا از طریق ایران؛ همچنین از ترکیه عبور خواهد کرد که این امر به گسترش نفوذ آنکارا در منطقه خزر کمک خواهد کرد.

انتهای پیام/ح