به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، میرزا صادق مستشارالدوله، چهارمین رئیس مجلس شورای ملی ایران، نماینده تبریز و اولین رئیس مجلس در دومین دوره قانونگذاری بود و در اجلاسیه اول در ۲۸ آبان ۱۲۸۸ خورشیدی و اجلاسیه دوم (منتخب ۱۴ دی ماه ۱۲۸۸ خورشیدی) عهدهدار ریاست مجلس شد. به طور کلی ریاست وی ۶ ماه و ۲۱ روز بوده است.
وی اغلب جلسات مجلس را به زبان فارسی اما مخلوط با لغات ترکی اداره میکرده و وقتی برخی از نمایندگان مجلس از او ایراد میگرفتند، اظهار میداشت: ترکی زبان مادری من است. از عجایب این اعتراض آن بود که ۸۰ درصد از نمایندگان مجلس آن زمان به زبان ترکی آشنایی داشتند.
مستشارالدوله خیلی آهسته صحبت میکرد و در زمان ریاست او میز و صندلی برای نمایندگان مرسوم شده بود. او یک تریبون کوچک هم درست کرده بودند و نمایندگان در پشت آن قرار گرفته و صحبت میکردند.
صادق مستشارالدوله فرزند میرزا جواد خان مستشارالدوله بود. پدرش از کارمندان عالیرتبه وزارت امور خارجه و در سال ۱۳۰۱ هجری قمری مستشار سفارت ایران در استانبول بود. پس از فوت برادرش میرزا یوسف خان مستشارالدوله ملقب به لقب شد. در سال ۱۲۸۵ خورشیدی به وکالت مجلس از طرف مردم آذربایجان انتخاب شد. او که جزو روسای مشروطهطلبان بود، به تهران آمد و در تدوین متمم قانون اساسی شرکت داشت و بعد رییس مجلس شد.
در تاریخ ۲۴ سپتامبر۱۹۰۷ میلادی نامهای از سفارت انگلستان رسید که به عنوان وزارت امور خارجه ایران متضمن شد که ایران بین دو منطقه نفوذ بین روس و انگلیس تقسیم شده است. مستشارالدوله رئیس مجلس، آن را قرارداد بین دولتین از لحاظ تجاری خواند و گفت: «این نامه هیچگونه اصطکاکی به استقلال ایران ندارد و برای خودشان است. مربوط به ما نیست.» این حرف مستشارالدوله از طرف نمایندگان نیز مورد تایید قرار گرفت.
مستشار، پس از به توپ بستن مجلس در سال ۱۳۲۶ هجری قمری، هنگامی که در مجلس بود، گرفتار شد و مدتی در باغ شاه زندانی شد و بعد آزاد شد. سپس به اجبار با اختیار منشی محمدعلی شاه و ملازم حضور همایونی شد. پس از فتح تهران به دست مشروطهطلبان، وی عضو مجلس عالی و کمیسیون عالی و هیات مدیره بود تا مجددا به وکالت مجلس از تهران و آذربایجان انتخاب شد.
او وکالت آذربایجان را قبول کرد، اما پس از ۱۶ ماه از وکالت استعفا داده و عضو کابینه محمد ولی خان تنکابنی و وزیر داخله شد. او مخالف قرارداد ۱۹۱۹ وثوقالدوله بود و به همین دلیل توسط وثوق به کاشان تبعید شد.
وی در مجلس موسسانی که اول آذرماه در سال ۱۳۰۳ خورشیدی برای تعییر برخی از قوانین قانون اساسی تشکیل شد، رییس مجلس آن بود. وی سرانجام پس از ۸۸ سال زندگی در تهران درگذشت.
انتهای پیام/