راز موفقیت دانشجومعلمان/ استقبال رتبه‌های خوب کنکور از دانشگاه فرهنگیان

خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: گاهی اوقات این ذهنیت وجود دارد که وزارت آموزش و پرورش تنها با دانش‌آموز سر و کار دارد اما تعلیم و تربیت دانش‌آموزان نیاز به معلم متخصص و توانمند دارد و معلم توانمند و متخصص در دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی پرورش می‌یابد.

به مناسبت روز دانشجو هم با علی بلاغی مدیر پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان استان تهران که دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی است، به گفت‌وگو نشستیم:  

* در ابتدا به روند تشکیل دانشگاه فرهنگیان اشاره می‌کنید؛ این دانشگاه چگونه ایجاد شد؟ و روند جذب دانشجومعلم در آن چگونه بوده است؟

در ایران شاید اولین کانون نظام تعلیم و تربیت به شکل جدید، دارالفنون بوده است و بعد از آن، دانشسرای عالی بوده است و بعد از آن تا حدود سال‌های انقلاب، مراکز تربیت معلم و سپاهی دانش بود. 

در ابتدای انقلاب، حرکت‌های دانشگاهی که شروع شد، دانشگاه‌های کل کشور تعطیل شدند و تقریبا تنها جایی که شروع به نیرو گرفتن کرد، دانشگاه تربیت معلم بود. دوره‌ای که مشهور به دوره تربیت معلم شهید باهنر و شهید رجایی است.

در سال 58 در صحبت‌های شهید باهنر چند رکن بود که امروز دانشگاه فرهنگیان با مدیریت جدید آقای خنیفر، به سمت صحبت‌های شهید باهنر می‌رود؛ اول اینکه معلمی که سر کلاس می‌رود باید آموزش ببیند و این آموزش معلمی باید سیستمی باشد و این سیستم باید تربیت معلم باشد.

 اگر سیستم آموزش معلمی و نوع نگاه معلمان اصلاح شود، آموزش و پرورش اصلاح می‌شود و اگر آموزش و پرورش اصلاح شد، کل کشور اصلاح خواهد شد. امروز که 40 سال گذشته است دانشگاه فرهنگیان و صدف آن تربیت معلم، 40 سال برای نظام جمهوری اسلامی و نظام تعلیم و تربیت، کادرسازی کرده است.

ابتدا با اسم تربیت معلم فعالیت می‌کرد که تا سال 86 ادامه داشت و از سال 86 به بعد، مدیریت مجموعه تربیت معلم و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای در مجتمعی به نام مجتمع پیامبر اعظم(ص) تجمیع شد و تا سال 89 سیستم مجتمع پیامبر اعظم(ص) ادامه داشت و با تصویب مجلس، آموزشکده های فنی و حرفه‌ای از مجتمع پیامبر اعظم(ص) جدا شد.

در این زمان مجتمع پیامبر اعظم(ص) با حدود 120 تربیت معلم در حوزه علوم انسانی و علوم پایه شروع به کار کرد و فنی آن به آموزشکده‌های فنی و دانشگاه شهید رجایی واگذار شد.

تا آنکه در سال 1391 با اهتمام مسؤولان آن روز، مجتمع پیامبر اعظم(ص) تبدیل به دانشگاه فرهنگیان شد. علت این تغییر نام این بود که سطح کار، از کاردانی دوره تربیت معلم به سطح کارشناسی ارتقا پیدا کند و معیارهای وزارت علوم برای تأمین نیروی آموزش و پرورش مدنظر قرار گیرد. به تبع آن، ارتقای سطح دانش و مهارت معلمی را در پی داشته باشد.

از این منظر سال 91 مجموعه مراکز تربیت معلم در قالب 64 پردیس و 34 مرکز، در مجموعه استان‌های کشور ساماندهی شد و امروز در کشور در هر استان‌، یک پردیس دخترانه، یک پردیس پسرانه و در بعضی استان‌ها مثل استان تهران و استان فارس و خراسان، مراکز آموزش عالی وجود دارد که زیرمجموعه پردیس‌هاست.

سال اول حدود 25 هزار دانشجو جذب دانشگاه شد که اولین سرپرست دانشگاه، آقای محبی‌نیا بود. سال بعد با تغییر مدیریت، نیازهای آموزش و پرورش که سالی 50 هزار بازنشسته بود، دیده نشد و سر نزولی را طی کرد تا آنکه در آذر 96 آقای خنیفر که دانش آموخته تربیت معلم بود و نگاه تربیت معلمی به مجموعه داشت، به عنوان اولین رئیس دانشگاه فرهنگیان منصوب شد.

سه رویکرد را آقای دکتر خیفر داشت. اولین رویکرد این بود که باید از تمام ظرفیت دانشگاه فرهنگیان برای پوشش دادن نیازهای دانشجویان استفاده شود. نکته بعدی جذب حداکثری دانشجو در قالب دانشجویان از طریق کنکور بود.

حدود 25 هزار نفر در سال 97 از طریق کنکور و 17 هزار نفر مهارت آموز جذب شدند یعنی در سال اول فعالیت وی، 42 هزار دانشجو و معلم آینده جذب شد و بر این اساس مهارت‌آموزان یکسال دوره دیدند و 25 هزار نفر دانشجومعلم سال دوم خود را می‌گذرانند  و در سال 98 هم 24 هزار نفر از طریق کنکور و بیش از 17 هزار نفر از طریق مهارت آموزان ماده 28 جذب دانشگاه فرهنگیان می‌شوند.

در حقیقت نگاه شهید باهنر امروز در دانشگاه فرهنگیان ظهور و بروز پیدا می‌کند. در استان تهران به عنوان قطب تربیت معلم کشور، 4 پردیس و 5 مرکز قرار دارد و یک پنجم دانشجومعلمان کشور در استان تهران هستند.

* درباره پردیس‌ها و مراکز زیرمجموعه دانشگاه فرهنگیان استان تهران توضیح می‌دهید؟

در دانشگاه فرهنگیان استان تهران 4 پردیس که 2 پسرانه و 2 دخترانه است، فعالیت می‌کنند که پردیس نسیبه و زینبیه پسرانه و پردیس چمران و مفتح دخترانه هستند و 5 مرکز شرافت، شهید باهنر، شهدای مکه، شهید بهشتی و عترات واوان هم فعال هستند.

امسال با تمام تحولات اقتصادی که در جامعه اتفاق افتاد و با تنگاهای معیشتی اما برای دانشگاه فرهنگیان یک سال به یادماندنی مهم بوده است و بیشترین جذب را در طول تاریخ تربیت معلم البته 15، 20 سال اخیر داشتیم.

امسال 4 هزار دانشجو در پردیس‌ها و مراکز دانشگاه فرهنگیان استان تهران با تمام معضلات و مشکلات اقتصادی تحصیل می‌کنند و اسکان و ساماندهی آنها اتفاق افتاده است.

* دانشگاه فرهنگیان استان تهران چه رشته‌هایی را ارائه می‌کند؟ بیشترین دانشجویان در کدام رشته‌ها تحصیل می‌کنند و ترکیب جنسیتی دانشگاه فرهنگیان چگونه است؟ 

از مجموع دانشجویان و مهارت‌آموزان حدود 12 هزار دانشجو داریم که حدود 3 هزار مهارت‌آموز و 200 نفر کارشناسی ارشد و مابقی دانشجومعلمان هستند.

بیشترین دانشجویان ما در پردیس‌ها مشغول به تحصیل هستند که 16 رشته داریم؛ البته امسال علوم تجربی هم اضافه شد که 17 رشته می‌شود و این رشته‌ها متناظر با کتاب‌های درسی در دبستان و دبیرستان است. 

بیشترین دانشجو هم در حوزه علوم تربیتی گرایش آموزش ابتدایی داریم که حدود 2 هزار نفر هستند.

* تعداد اعضای هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان استان تهران چقدر است؟ و آیا کمبود استاد دارید؟

250 نفر هیأت علمی رسمی و پیمانی داریم که در مقایسه با نیاز واقعی ما، یک‌پانزدهم است؛ حدود هزار نفر هیأت علمی نیاز داریم که در حال حاضر با اساتید حق‌التدریس جبران می‌کنیم که حدود 750 نفر استاد مدعو داریم.

* آیا برای هیأت علمی شدن در دانشگاه فرهنگیان، اساتید باید معلم یا آموزش و پرورشی باشند؟

شیوه جذب به این شکل است افرادی که دارای مدرک دکتری هستند در سایت جذب وزارت علوم شرکت کرده و در فراخوان مربوطه ثبت‌نام می‌کنند که هر سال دو بار فراخوان در مهر و بهمن انجام می‌شود.

یک شیوه جذب اعضای هیأت علمی، از مدرسی و کارشناسی به هیأت علمی است؛ وزارت علوم مساعدت‌هایی کرده است که برخی مدرسان قدیمی تربیت معلم، هیأت علمی شدند و حدود 100 تا 115 نفر در تهران ممهور جذب هیأت علمی نشده است.

* آموزش و پرورش کمبود نیروی انسانی دارد؟ چقدر دانشگاه فرهنگیان می‌تواند این کمبود را جبران کند؟ با این حجم نیاز آموزش و پرورش به کمبود نیروی انسانی و حجم متقاضی ورود به آموزش و پرورش چگونه باید تعادل ایجاد کرد؟

اگر دولت نیازهای آموزش و پرورش را رصد کند تا سال  1403، حدود 300 هزار نفر بازنشسته می‌شوند؛ مکانیسم‌های جذب دانشجویان را باید با دانشگاه فرهنگیان هماهنگ کند چون دانشگاه فرهنگیان طرح‌های مختلفی برای جذب از طریق کنکور، از طریق ماده 28 و غیره دارد.

اگر دولت هماهنگ کند و ردیف استخدامی بدهد؛  رئیس دانشگاه فرهنگیان اعلام کرده است که این دانشگاه ظرفیت جذب 50 هزار نفر از طریق ماده 28 دارد اما ردیف استخدامی نیاز است.

تقاضای مجموعه کارشناسان دلسوز تعلیم و تربیت از مجلس و دولت این است که امکانات برای جذب این نیروها فراهم شود تا سال 1403 که 300 هزار نفر از نیروها یعنی یک‌سوم معلمان بازنشسته می‌شوند، بتوانیم جایگزین کنیم.

دوم اینکه امکانات فیزیکی در اختیار دانشگاه فرهنگیان گذاشته شود زیرا دانشگاه فرهنگیان محدودیت‌های فیزیکی دارد به ویژه در تهران ساختمان نیاز دارد و امکانات مالی که بتوانیم مدرسان خوب را جذب کنیم؛ اگر این اتفاق بیفتد هم آن متقاضیانی که پشت در ایستاده‌اند به خواسته‌شان می‌رسند و هم آموزش و پرورش فردا بی‌معلم نخواهد ماند.

در سال‌های 60، 61 که 400 تربیت معلم بود، مشکل کمبود معلم نداشتیم و به اندازه کافی معلم بود اما چون در سال‌هایی دانشگاه فرهنگیان فراز و فرود داشته و دانشجو نداشته است و معتقد بود که به شکل خرید خدمات عمل شود یعنی از دانشگاه آزاد نیرو بگیریم و البته جواب هم نداده است، اینک مشکل کمبود معلم داریم.

پژوهش‌هایی درباره فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان انجام شده است و نشان داد فارغ‌التحصیلان این دانشگاه از هر جهت از نظر کلاس‌داری، از جهت نحوه انتقال مطلب، برخورد و غیره از بقیه جلوتر بودند چون دوره دیده بودند.

* چند درصد از رتبه‌های بالای کنکور دانشگاه فرهنگیان را انتخاب می‌کنند؟

بر اساس آمار در تهران، دانشجویان دارای رتبه دو رقمی داریم؛ 6، 7 نفر دانشجو زیر 100 داریم؛ امسال به طور متوسط بعد از دانشگاه تهران، شهیدبهشتی و برخی رشته‌های خاص دانشگاه‌های کشور، دانشگاه فرهنگیان در ردیف سوم بین دانشگاه‌های کل کشور قرار گرفته است. رتبه زیر 1000 خیلی داریم بین رتبه‌های هزار تا دو هزار نیز خیلی زیاد داریم.

* دلیل این استقبال چیست؟

بلاخره اینجا شغل تضمین شده است، در همان دوره دانشجویی به دانشجویان حقوق می‌دهند و دانشجویان پسر نیاز ندارند که به سربازی بروند.

* درباره برنامه‌هایی فرهنگی و پرورشی که برای دانشجومعلمان دارید، توضیح دهید؟ مسلماً دانشجویان دانشگاه فرهنگیان باید آموزش‌های متفاوت از سایر دانشگاه‌ها را بگذارنند. شما چه برنامه‌ها و فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی ویژه به این دانشجویان ارائه می‌کنید؟

دانشگاه فرهنگیان از بدو تأسیس با این نیت ایجاد شد که دانشجو به صورت تمام وقت در اختیار دانشگاه باشد. مثلا 20 واحد درسی برای دانشجو تعریف شود و از 4 بعدازظهر به بعد، برنامه‌های فرهنگی، تفریحی و رفاهی را تدارک می‌بینیم.

در حوزه برنامه درسی، نگاه دانشگاه فرهنگیان این است که علاوه بر سرفصل‌های رشته‌های تخصصی دانشگاه‌های دیگر، دروس دیگری هم دانشجویان می‌خوانند. مثلا اگر رشته تاریخ است، درصد بالایی از دروس  روان‌شناسی، علوم تربیتی و معارف را می‌گذرانند. 

به عبارت دیگر دانشجومعلمان علاوه بر دروس تخصصی، دروس خاص دیگر می‌گذرانند که بخشی مهارت‌های معلمی، بخشی مهارت‌های زندگی و بخشی اعتقادی است و معقتدیم دانشجو باید عرفاً، اخلاقاً و رفتاراً از سطح میانگین جامعه بالاتر باشد.

برنامه‌های فرهنگی، تفریحی و مناسبی داریم؛ علاوه بر این تشکل‌های دانشجویی، کانون‌های فرهنگی دانشجویی و نشریات داریم البته ساعت فرهنگی هم داریم و فعالیت‌های مختلف فرهنگی برای دانشجومعلمان برگزار می‌شود؛ ضمن اینکه در خوابگاه‌ها هم مقرر شده است در ساعت بعد از ظهر و شب‌ها مراسم خاصی برگزار کنیم.

* شما مشکل کمبود خوابگاه، اعتبار و امکانات در دانشگاه فرهنگیان دارید؟ وضعیت دانشگاه فرهنگیان از این منظر چگونه است؟ 

در حالت عادی بگویم 4 هزار دانشجو بدون افزایش اعتبار و فضا جذب کردیم؛ اما ما یک وضع موجود و یک وضع مطلوب داریم؛ وضع موجود نسبت به سال گذشته بهتر است ولی نسبت به وضع مطلوب خیلی فاصله دارد و حداقل افزایش 4 ، 5 برابر اعتبار را می‌طلبد.

* اعتبارتان چقدر است؟

اعتبارمان خیلی مطلوب فعالیت‌های ما نیست و در حد نیازهای روزمره است ولی دانشگاه فرهنگیان با مأموریت عالی که دارد، می‌طلبد که حداقل اعتبارش، 4، 5 برابر شود.

اعتبار مالی، تخصیص فضاهای فیزیکی برای بهسازی و بازسازی فضاها و امکانات تخصصی هر رشته را نیاز داریم همچنین نیاز به امکانات تفریحی، ورزشی، تربیتی و فرهنگی داریم که نهادهای مختلف مثل شهرداری‌ها و استانداری‌ها می‌توانند کمک کنند. البته یادآوری می‌کنم همین الان از نظر فضا از 60 درصد دانشگاه‌های کشور، وضعمان بهتر است. 

* نظرتان درباره فعالیت دانشگاه فرهنگیان

 اگر یک روز آموزش و پرورش به عنوان دغدغه اول نخبگان فکری جامعه قرار گرفت، هم نظام تعلیم و تربیت اصلاح می شود و هم جامعه به سمت صلاح و رستگاری می‌رود.

ما در این مدت چه کردیم؟ با همان ابزار کوتاه، ارزیابی کردیم که نشان می‌دهد در حال حاضر دانشجویان ما که فارغ‌التحصیل می‌شوند با همه مشکلات مانند خوابگاهی، غذایی، امکانات آموزشی، بهترین معلمان را تربیت کردیم.

* معضلی به نام تنبیه‌بدنی در مدارس داریم، چقدر از این بابت روی دانشجومعلمان کار می‌شود که چنین برخوردهایی بعد از معلم شدن صورت نگیرد؟

سال 60 وارد تربیت معلم شدم؛ اگر بخواهم سه کلمه به دانشجومعلمان بگویم شامل «صبر، انصاف و ادب» است؛ اگر معلم این 3 کلمه را در تعامل با مخاطب رعایت کند، حتما معلم موفق می شود البته اگر مجهز به ابزار معلمی هم باشد یعنی دانش درس، فن معلمی و قدرت انتقال را داشته باشد؛ فردی که ابزار معلمی و این 3 کلمه را رعایت کند، بعید می‌دانم که در حوزه تنبیه برود. 

البته در حوزه پژوهش دانشگاه فرهنگیان رصد می‌کنیم که دانشجومعلم بعد از فارغ‌التحصیلی و حضور در مدرسه چقدر موفق بوده است.

انتهای پیام/