گروه هنر و رسانه؛ سیده راضیه حسینی: تنشهای سیاسی، حملات تروریستی، فقر، فجایع انسانی؛ رسانهها انگار عادت کردهاند روی این ابعاد ترسناک اتفاقات جهان تأکید کنند. اما هر روز بر تعداد سازمانهای رسانهای که روی استراتژی «خبر خوب» تمرکز میکنند، اضافه میشود و تعداد بیشتری از رسانهها و خبرگزاریها – از جمله گاردین – بر روی فعالیتهای خبری مثبت و «سازنده» سرمایهگذاری میکنند؛ یعنی سبکی از خبرنگاری که کارکرد اصلی آن تمرکز حل مشکلات و تشویق مخاطبان به اقدام موثر است. دلیل گرایش رسانهها به این سو چیست؟ این گرایش از کجا آمده؟ از همه مهمتر اینکه آیا چنین رویکردی بر روی خوانندگان و خبرنگارانی که بهواسطه اتفاقات ترسناک در دنیا جادو شدهاند، تاثیر متفاوتی دارد؟ در این گزارش به پاسخ این سوالات از نگاه خبرنگاران و روزنامهنگاران حرفهای دنیا میپردازیم.
این اخبار، ارزش نگران شدن را دارد
مدت زمانی طولانی است که خبرها بر روی اتفاقات و موضوعات منفی تمرکز کردهاند؛ علت چنین رویکردی این است که بطور کلی رسانه و از جمله خبرگزاریها به جلب توجه مخاطب نیاز دارند و اتفاقات بد، یک واکنش ناشی از ترس و نگرانی را در ما بر میانگیزانند. همین واکنش باعث دقت بیشتر ما به چنین اخباری میشود و در نتیجه اخبار بد در مرکز توجه ما قرار گیرد.
«تام استافورد» استاد روانشناسی و علوم شناختی در دانشگاه «شفیلد» آمریکا در این خصوص میگوید: «اخبار منفی درباره موضوعات مختلف، بهصورت ضمنی حاوی این پیام است که این موضوعات ارزش نگران شدن را دارند و این نگرانی میتواند منجر به رسیدن ما به این نتیجه شود که باید روشمان را عوض کنیم یا کار خاصی در آن خصوص انجام دهیم» استانفورد در ادامه به این نکته اشاره میکند که حجم زیاد اخبار بد، مخاطب را به دو وضعیت میرساند: «او یا در یک هشیاری و اضطراب دائمی باقی میماند یا کلا از اخبار فاصله میگیرد و قید آن را میزند.»
یک تغییر بزرگ در ذائقهها در حال شکلگیری است
مجله «اخبار مثبت» (Positive News) یکی از قدیمیترین رسانههایی است که بهصورت اختصاصی بر روی خبر خوب تمرکز کرده است. «سین دیگان وود» سردبیر این مجله معتقد است بخشهای خبری رسانهها با فاصله خیلی زیادی نسبت به اخبار خوب، بر روی «خبرهای بد» متمرکز شدهاند چون رسانهها این پیشفرض را دارند که برای این قبیل اخبار همیشه مخاطب هست. او میگوید: «تمرکز بر روی اخبار بد، اغلب خیرخواهانه است و از تعهدی سرچشمه میگیرد که رسانه برای حراست از جامعه بر عهده خود احساس میکند. با این وجود رسانههای خبری در این طرز فکر دچار افراط شدهاند و بیش از حد این رویکرد را مبنای عملکرد خود قرار دادهاند.» این سردبیر باسابقه نیز تأکید میکند: «فاکتور بسیار مهمی که باعث گرایش بیش از حد رسانهها با اخبار منفی شده است این ویژگی ذهن ماست که به تهدیدات و اطلاعات هشدار دهنده بیشتر توجه میکنیم و رسانهها بر روی این ویژگی برای جلب مخاطب سرمایهگذاری کردهاند».
اما وود یک نکته کلیدی را مورد اشاره قرار میدهد که مبنای گرایش عمومی به اخبار خوب است:«با تمام اینها، در اتاق خبر رسانهها یک معضل بزرگ وجود دارد که در مورد آن صحبت نمیشود و آن اینکه مردم از منفیگرایی رسانهها اشباع شدهاند». در نتیجه آنکه طبق نمودارهای بازدید وبسایتهای خبری مشهور دنیا، مردم هنوز اخبار بد را میخوانند، اما نشانههای دلگرمکنندهای از میل و رغبت بهسمت فعالیتهای رسانهای وجود دارد که بر روی اخبار خوب و رزنامهنگاری سازنده یا راهحلمحور تمرکز کردهاند.
مخاطبین این اخبار را بیشتر با هم به اشتراک میگذارند
«هاف پست» از جمله رسانههای مشهور آمریکایی است که یک بخش ویژه را به «خبر خوب» اختصاص داده است. موسس این رسانه، «آریانا هافینگتون»، گفته است اخبار خوبی که بر روی خروجی آنها قرار میگیرد، با احتمال بالایی و به میزان دوبرابر یک مقاله معمولی هافپست، توسط مخاطبین با دیگران به اشتراک گذاشته میشود. «جسیکا پرویس» که مدیر بخش «خبر خوب» این پایگاه خبری تحلیلی است میگوید:« مخاطب یک مطلب بخش خبر خوب، نسبت به یک مطلب معمولی وبسایت، بیشتر احتمال دارد برای آن کامنت بگذارد یا آن را با دیگر به اشتراک بگذارد. علت چنین موضوعی این است که به اشتراک گذاشتنِ گزارشهایی که طبق منطق خبر خوب، راهحلمحور هستند، جنبشی از مخاطبین را شکل میدهد که بهطور ضمنی به هم این پیام را میدهند که همه آنها بر روی این راهحل متفقالقول هستند؛ بهویژه در دورهای که پژوهشهای بیشمار حاکی از آن است که تکنولوژی و شبکههای اجتماعی باعث شده که ما بیشتر احساس انزوا و تنهایی کنیم».
پرویس به چندین مثال اشاره میکند که مخاطبان پیرو یک گزارش به یک رویداد یا کمپین کمک مالی کردهاند و اضافه میکند:«مطالب مورد علاقه من برای پوشش دادن در بخش خبر خوب، گزارشهایی هستند که در آن مخاطبان را به یک اقدام یا فعالیت سازنده ترغیب میکنیم»
مخاطبان به مطالب راهحلمحور بهتر واکنش نشان میدهند
«دکتر دنیس بادن» استاد اقتصاد دانشگاه ساوتمپتون انگلیس پژوهشی انجام داده است که یافتههای آن نشان میدهد هرچقدر مردم بعد از شنیدن اخبار بد، احساس منفی بیشتری پیدا میکنند، احتمال کمتری وجود دارد که برای بهتر شدن دنیای اطرافشان، عقیدهای را بیان کنند یا اقدام خاصی را انجام دهند. به عبارت دیگر اخبار منفی باعث میشود افراد کمتر در اقدامات سازنده دخیل شوند.
پژوهش دیگری در دانشگاه تگزاس آمریکا به بررسی این موضوع میپردازد که مخاطبان به «روزنامهنگاری راهحلمحور» (یکی از شکلهای خبر خوب) چگونه واکنش نشان میدهند؛ بر اساس یافتههای این پژوهش، وقتی خوانندگان، مطالعه مطالبی در این راستا را به پایان میرسانند با احتمال بالاتری نسبت به اخبار معمولی، به دنبال این هستند که مطالب بیشتری توسط رسانههایی بخوانند که این دست از اخبار خوب را منعکس میکنند.
مشارکت و رفتارهای مخاطبین در به اشتراکگذاری و واکنش نشان دادن به اخبار خوب و روزنامهنگاری سازنده، فرصتی را فراهم میکند که بتوان یک رابطه عمیقتر را با مخاطب برقرارکرد و بهصورت بالقوه منافع مالی بیشتری را نیز برای سازمانهای خبری به ارمغان آورد. به عنوان نمونه یک کمپینی که در سال 2015 توسط مجله «اخبار مثبت» شکل گرفت در طول مدت زمان 30 روز توانست 263 هزار یورو از هزار و پانصد نفر از 33 کشور دنیا را تأمین کند.
موانعی بر سر راه اخبار خوب وجود دارد
تلاشهای پیشین خبرگزاریها برای پوشش بیشتر خبرخوب، به این خاطر با موانعی مواجه شده است که رویکردی وجود دارد که این دسته از گزارشها را محدود به روایتهای قهرمانمحور یا روایت کاملا بیغم میکند. این نکته را «وود» سردبیر مجله خبر اخبار مثبت میگوید و معتقد است که باید سختگیریهای ژورنالیستی بیشتری برای این بخش خبر خوب اعمال شود.
«پروجیس» (مدیر بخش خبر خوب هافینگتون) این نکته را تأیید میکند و میگوید: « در فضای سنتی رسانه، نوشتن درباره راهحلها و اخبار خوب به یک استانداردهای بسیار بالایی نیاز دارد. این رویکرد به یک گزارشدهی، پژوهش و نوشتن خوب نیاز دارد چرا که خوانندگان شکاک هستند و ما در برابر یک روایت دیرینهای قرار داریم که معتقد است دنیا میتواند محیط وحشتناکی باشد و رسانهها باید آن را همینگونه به تصویر بکشند.» وود در ادامه به یک نکته کلیدی در این خصوص اشاره میکند و میگوید: « البته ما مسئولیت داریم که حقیقت را روایت کنیم و نمیتوانیم از ابعاد واقعی اخبار تنزل دهیم. اما من فکر میکنم ما داریم به ایجاد این ادراک کمک میکنیم که مردم دنیا عموما خوب هستند. چون واقعا اینگونه هستند!»
انتهای پیام/