به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «شعیب بهمن» کارشناس مسائل منطقه در یادداشتی در مورد روابط ایران و تاجیکستان نوشت: سفر سراج الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه جمهوری تاجیکستان به تهران و دیدار و گفت‌وگو با مقامات ایرانی گام مهمی در بهبود روابط دو کشور محسوب می شود.
در ادامه این یادداشت آمده است: به خصوص که در سال های اخیر مناسبات دو طرف به دلیل برخی از مسائل دچار تیرگی هایی شده بود. با این حال بیانه ای که وزارت امور خارجه تاجیکستان به عنوان گزارش و شرح سفر و دیدارهای صورت گرفته منتشر کرده، حاوی نکات مهمی است که برخی از آنها نه تنها با اصول سیاست خارجی ایران همخوانی ندارند، بلکه در صحت و سقم آنها تردید جدی وجود دارد.
یکی از این مسائل، ادعایی است که در بیانیه وزارت امور خارجه تاجیکستان در مورد رویکرد ایران نسبت به حزب نهضت اسلامی دارد. در بیانیه چنین ذکر شده که مطابق با یادداشت تفاهم وزرای خارجه دو کشور، طرف‌ها «از فعالیت حزب و سازمان‌هایی که همچون تشکیلات تروریستی و افراطی شناخته شده اند، پیش‌گیری کرده و از هر نوع حمایت و جانبداری آنها خودداری نمایند.
در این زمینه ایران تاکید نمود که در قلمرو خود از فعالیت اعضا و پیروان حزب و گروه‌های تروریستی و افراطی و از جمله حزب نهضت اسلامی پیش‌گیری خواهد کرد.»
انتشار این بیانه و عدم تکذیب آن از سوی وزارت امور خارجه ایران، شائبه هایی را در مورد سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال تاجیکستان و حزب نهضت اسلامی بوجود آورده است. با توجه به اهمیتی که این مسئله دارد، توجه به چند نکته درباره بیانیه وزارت امور خارجه تاجیکستان ضروری است:
1. با هیچ معیار شناخته شده بین المللی نمی‌توان حزب نهضت اسلامی را یک جریان تروریستی به شمار آورد. این حزب نه تنها در عرصه اندیشه به سوی گرایش های تروریستی و خرابکارانه گرایش پیدا نکرده، بلکه در عرصه عمل نیز همواره به فعالیت قانونی در چارچوب ساختار سیاسی تاجیکستان پرداخته است.
حتی در شرایطی که توافقنامه صلح از سوی دولت نیز زیر پا گذاشته و فعالیت نهضت اسلامی غیرقانونی اعلام شد، باز هم نه نخبگان سیاسی و نه توده‌های حامی این حزب دست به اعمال خارج از چارچوب قانون اساسی تاجیکستان نزد.
بنابراین تروریستی نامیدن این حزب و ممنوعیت فعالیت آن نه تنها هیچ کمکی به تحکیم شرایط دولت در داخل تاجیکستان نخواهد کرد، بلکه می‌تواند در آینده مخاطرات زیادی را نیز ایجاد کند.
2. نظام سیاسی تاجیکستان را نمی‌توان بدون حضور حزب نهضت اسلامی تصور کرد. نقش این حزب در حفظ ثبات و امنیت سیاسی و فرهنگی تاجیکستان در بیش از یک دهه گذشته چشم‌گیر بوده و فعالیت آن به صورت قانونی موجب شفاف و متعادل شدن اقدامات اسلام سیاسی و کاهش افراط‌گرایی شده است.
در واقع حزب نهضت اسلامی تاجیکستان با داشتن بیش از 40 هزار نفر عضو با حضور در حیات سیاسی و اجتماعی این کشور، تجربه ارزشمندی اندوخته و همزمان از این فرصت برای معرفی خود به عنوان نیروی میانه رو سیاسی و مذهبی استفاده کرده است.
حضور این حزب در صحنه سیاسی تاجیکستان، این امکان را فراهم می‌کند تا نیروی دینی نه از راه خشونت و غیر مشروع، بلکه در چهارچوب قانونی و از طریق این حزب به فعالیت سیاسی بپردازند. این تجربه نه تنها برای آسیای مرکزی، بلکه برای کشورهای شوروی سابق نیز مثبت و منحصر به فرد تلقی می‌شود.
3. امتیاز اسلامی بودن حزب نهضت که موجب جلب توجه بیشتر مردم تاجیکستان به آن شده، تا چند سال آینده منحصر به این حزب نخواهد بود.
زیرا نه تنها در درازمدت احتمال ایجاد احزاب اسلامی دیگری در تاجیکستان بعید نیست، بلکه تا سال‌های آینده در برنامه‌ها و آئین‌نامه‌های احزاب و به خصوص احزاب جدید، تاکید روی ارزش‌های مذهبی و هویت اسلامی مردم به مراتب بیشتر خواهد شد.
از این رو به رغم آنکه اقدامات دولت تاجیکستان در کوتاه مدت باعث تمرکز قدرت و از میدان خارج کردن مخالفان سیاسی شده، اما در نهایت چنین اقداماتی می تواند به جدایی بخش مهمی از جامعه و تشدید تضادهای اجتماعی و سیاسی منجر شود.
عدم پایبندی دولت به توافقنامه صلح و ممنوعیت فعالیت احزاب میانه رویی همچون حزب نهضت اسلامی، نتیجه ای جز رادیکالیزه شدن فضا برای دستیابی به خواسته و مطالبات سیای و اجتماعی در بر نخواهد داشت. ضمن اینکه ممنوعیت فعالیت جریان های معدلی همچون نهضت اسلامی می‌تواند راه را برای گسترش افراط‌گرایی در تاجیکستان و سراسر منطقه هموار خواهد ساخت.
4. عدم تکذیب صریح و شفاف بیانیه وزارت خارجه تاجیکستان در مورد تروریستی دانستن حزب نهضت اسلامی توسط ایران به هیچ وجه با سیاست های اصولی و کلان جمهوری اس لامی همخوانی ندارد. از این رو اقدام وزارت امور خارجه ایران اگر سهوا و اهمال کارانه باشد، باید به سرعت مورد اصلاح قرار گیرد. زیرا ایران نه حزب نهضت اسلامی و نه هیچ جریان اصیل اسلامی را هیچ‌گاه وجه‌المصالحه رابطه با هیچ دولتی نکرده است.
5. رابطه ایران با تاجیکستان طی سال های گذشته کاملا شفاف و روشن بوده است. ایران به مردم تاجیکستان همچون ملتی برادر می نگرد و جز پایداری صلح، ثبات و شکوفایی و پیشرفت این کشور هیچ خواسته ای ندارد. در مورد مسایل سیاسی تاجیکستان و رویدادهای جند سال اخیر، موضع ایران کاملا مشخص بوده است.
در واقع ایران به عنوان یکی از طرف های صلح همواره خواهان پایبندی طرفین به توافقنامه بوده است. نباید از یاد برد که حزب نهضت اسلامی تاجیکستان تحت رهبری سید عبدالله نوری که ریاست کمیسیون آشتی ملی را عهده دار بود، سهم بزرگی در استقرار صلح و آشتی و وحدت و تفاهم مردم تاجیکستان داشت.
بر این اساس رابطه ایران با حزب نهضت اسلامی نه فقط به معنای حمایت از یک جریان اسلامی، بلکه به معنای پشتیبانی از توافق صلح در تاجیکستان است. ضمن آنکه در طول سال های گذشته، ایران هیچ گاه به صورت یکجانبه از حزب نهضت اسلامی طرفداری نکرده و همکاری های گسترده ای با دولت تاجیکستان نیز داشته است. بنابراین بر خلاف برخی تبلیغات، ایران کاملا خواهان برقراری صلح و ثبات در تاجیکستان بوده و در این راستا از تمام ظرفیت های خود استفاده کرده است.
در مجموع باید توجه داشت که روابط تاریخی، تمدنی، فرهنگی، نژادی و زبانی مردم در دو کشور ایران و تاجیکستان آنچنان عمیق و گسترده است که تنش‌های کوچک هیچ‌گاه نمی‌توانند روابط دو ملت را تحت تأثیر قرار دهند.
نباید از یاد برد که روابط ایران و تاجیکستان از ابتدای استقلال این کشور در سال 1991 بسیار عمیق بوده است. ایران اولین کشوری بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و نقش فعالی در برقراری صلح در جریان جنگ داخلی تاجیکستان داشت.
در سال‌های گذشته نیز همواره ایران در طرح‌های اقتصادی و عمرانی تاجیکستان حضور فعالی داشته است. بنابراین روابط دو کشور عمیق‌تر از آن است که تحت تأثیر برخی دیدگاه های سیاسی یا حتی مداخله کشورهای دیگر قرار گیرد.
البته ضروری است که وزارت امور خارجه ایران به شکل شفاف و صریح نسبت به ادعای مطرح شده در بیانیه وزارت خارجه تاجیکستان واکنش نشان دهد و یکبار دیگر سیاست جمهوری اسلامی ایران در حمایت از طرف های صلح و جریان های سیاسی قانونی را اعلام کند تا دیگر شائبه ای در مورد آن وجود نداشته باشد.
/انتهای پیام/
