به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، عربستان طی دو روز اخیر میزبان سه اجلاس سران اتحادیه عرب، سران شورای همکاری خلیج فارس و سران سازمان همکاری اسلامی بود و «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی در این نشست‌ها اظهارات تندی علیه ایران مطرح کرد (جزئیات بیشتر).
در طول ۷۳ سال «مسأله فلسطین» در صدر جدول کاری سران عرب در ۴۸ نشست برگزار شده بود و موضوع ایران برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ و همزمان با جنگ تحمیلی عراق علیه ایران وارد این نشست‌ها شد.
اولین نشست
طبق گزارش خبرگزاری «آناتولی»، اولین نشست سران اتحادیه عرب در سال ۱۹۴۶ در مصر برگزار شد و مسأله فلسطین در رأس اولویت‌های آن بود. در این نشست هفت کشور «مصر، اردن، سعودی، یمن، عراق، لبنان و یمن» حضور داشتند.
دومین نشست
دومین نشست در سال ۱۹۵۶ در بیروت و در واکنش به حمله سه‌جانبه «بریتانیا، فرانسه و اسرائیل» به مصر و نوار غزه برگزار شد و بر یاری مصر برای مقابله با حمله و نیز تأیید مبارزه ملت الجزائر برای کسب استقلال از فرانسه تأکید کرد.
«نَه‌های سه‌گانه»
در دهه شصت قرن گذشته سران عرب پنج نشست برگزار کردند که اولین آنها در مقر اتحادیه عرب در قاهره و در سال ۱۹۶۴ بود و کارشناسان آن را اولین نشست عملی می‌دانند.
در سال ۱۹۶۷ و در پی شکست کشورهای عربی از «اسرائیل» در جنگ ژوئن ۱۹۶۷ نشستی دیگری در خارطوم برگزار شود و بر نَه‌های سه‌گانه یعنی «نه به صلح، نه به مذاکره و نه به شناسایی اسرائیل» تأکید شد.
شروط صلح
در دهه هفتاد قرن گذشته سران کشورهای عربی هفت نشست برگزار کردند که اولین آنها در سال ۱۹۷۰ در قاهره بود، نشستی که سوریه، عراق، الجزائر و مغرب آن را تحریم کردند.
از بارزترین نشست‌ها در آن زمان، نشست الجزائر در سال ۱۹۷۳ بود که به ابتکار سوریه و مصر و پس از جنگ اکتبر ۱۹۷۳ علیه اسرائیل برگزار شد؛ عراق و لیبی در این نشست شرکت نکردند.
شرکت‌کنندگان در نشست مذکور بر دو شرط برای صلح با اسرائیل توافق کردند: عقب‌نشینی فوری (این رژیم) از اراضی عربی اشغال شده و در مقدمه آن قدس و نیز بازگرداندن حقوق ملت فلسطین.
عربستان در سال ۱۹۷۶ به همراه مصر، سوریه، کویت، لبنان و سازمان آزادیبخش فلسطین «ساف» نشستی در ریاض تشکیل داد تا درباره جنگ داخلی لبنان صحبت کند.
نشست بغداد در سال ۱۹۷۸ آغاز تحریم مصر برای مشارکت در این نشست‌ها بود زیرا به توافق صلحی با (رژیم) اسرائیل دست پیدا کرده بود، توافقی که در سال ۱۹۷۹ امضا شد.
در این نشست از مصر خواسته شد از تصمیم خود برگردد، مقر اتحادیه عرب از قاهره به تونس منتقل شد و عضویت مصر در اتحادیه عرب به حالت تعلیق درآمد.
ایران برای اولین بار
در آغاز دهه هشتاد قرن گذشته، سران عرب نشستی در اردن برگزار کردند که از بارزترین تصمیمات گرفته شده در آن «دعوت به آتش‌بس میان عراق و ایران تأیید حقوق مشروع عراق بر خاک و آبش» بود.
در نشست مذکور قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت (که اسرائیل را به عقب‌نشینی از اراضی اشغالی ۱۹۶۷ می‌خواند و تا کنون اجرایی نشده) مردود اعلام شد و سران عرب بر ساقط کردن توافقنامه «کمپ دیوید» تأکید کردند.
از بارزترین نشست‌های دهه هشتاد، نشست «فاس» مغرب در سال ۱۹۸۲ بود که در آن کشورهای عربی به صورت ضمنی، وجود (رژیم) اسرائیل را به رسمیت شناختند زیرا برآیند این نشست، تصویت طرح صلح عربی بود که از جمله مفاد آن عقب‌نشینی از اراضی اشغالی ۱۹۶۷ و نَه ۱۹۴۸ است.
دیگر نشست این دهه، نشست ۱۹۸۸ بود که در آن بر حمایت از انتفاضه فلسطین و «همبستگی کامل با عراق در جنگ علیه ایران» تأکید شد.
حمله عراق به کویت
در دهه نود قرن گذشته، سران عرب چهار نشست برگزار کرد که اولین آنها در سال ۱۹۹۰ در بغداد بود و در آن تصمیم کنگره آمریکا در معرفی قدس به عنوان پایتخت (رژیم) اسرائیل محکوم شد.
در همان سال و در پی حمله عراق به کویت، در قاهره نشستی دیگر برگزار شد و از بارزترین تصمیم‌های آن : محکوم کردن حمله عراق به کویت، عدم شناسایی انضمام کویت به عراق و اعزام نیروی عربی مشترک به خلیج فارس بنا به درخواست عربستان سعودی بود.
پس از گذشت شش سال قاهره نشست فوق العاده دیگری در سال ۱۹۹۶ برگزار کرد و در آن بر شروط صلح با (رژیم) اسرائیل تأکید شد.
نشست‌های سال ۲۰۰۰ به بعد
در ۱۰ سال اول هزاره جدید ۱۰ نشست سران عرب برگزار شد که در کنار بحران‌های عربی جدید، طرح صلح عربی با تل‌آویو نیز در آن مطرح شد.
از بارزترین آنها، نشست «مسجدالاقصی» در قاهره و در پی انتفاضه سال ۲۰۰۰ بود که در بیانیه آن تأسیس صندوقی برای حمایت مالی از انتفاضه تصویب شد.
در سال ۲۰۰۲ در نشست بیروت، اولین صحبت‌های عربی درباره انتخاب قدس شرقی به عنوان پایتخت دولت فلسطین به جای تمام قدس مطرح شد. در این نشست طرح صلح عربی که پیشنهاد «عبدالله بن عبدالعزیز» شاه پیشین سعودی بود، تصویب شد و بر ایجاد دولت مستقل فلسطینی در مرزهای ۱۹۶۷ با مرکزیت قدس شرقی و ایجاد راه‌حل عادلانه برای آوارگان فلسطینی تأکید شد.
مشارکت‌کنندگان همچنین بر ضرورت عقب‌نشینی (رژیم) اسرائیل از جولان و اراضی اشغالی جنوب لبنان در مقابل شناسایی اسرائیل توسط کشورهای عربی و عادی‌سازی روابط با آن تأکید کردند.
پس از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، نشست سران عرب در شرم‌الشیخ مصر برگزار و در بیانیه پایانی بر ضرورت احترام به حاکمیت عراق تأکید شد.
در سال ۲۰۰۵ نشست الجزائر پس از ترور «رفیق الحریری» نخست‌وزیر پیشین لبنان برگزار و اعلام شد، نیروهای سوری باید از لبنان عقب‌نشینی کنند و پارلمان عرب ایجاد شود.
در نشست ۲۰۰۶ خارطوم، دو دستگی سران لبنان آشکار شد زیرا آنها با دو هیأت به ریاست‌های «امیل لحود» رئیس‌جمهور پیشین و «فواد سینیوره» نخست‌وزیر پیشین در این نشست شرکت کردند.
اما در نشست ۲۰۰۸ دمشق بر ارتباطات میان امارات و ایران برای حل جزائر سه‌گانه «تنب بزرگ، کوچ و ابوموسی» تأکید شد.
در نشست ۲۰۰۹ دوحه، کشورهای عربی صدور حکم بازداشت «عمر البشیر» رئیس‌جمهور پیشین سودان توسط دادگاه کیفری بین‌المللی را به چالش کشیدند و خواستار لغو این حکم شدند.
بیانیه‌های نشست‌های برگزار شده از ۲۰۱۰ به بعد همه شاهد صحبت‌های روتین و تکراری پیرامون مسأله فلسطین و پرونده ایران بود.
از بارزترین نشست‌های مذکور، نشست ۲۰۱۲ بغداد بود که در آن عضویت سوریه در اتحادیه عرب به حالت تعلیق در آمد و این موضوع همچنان ادامه دارد.
از دیگر نشست‌ها در این برهه زمانی، نشست شرم‌الشیخ در ۲۰۱۵، بحرالمیت اردن در ۲۰۱۷، ظهران سعودی در ۲۰۱۸ و تونس در ۲۰۱۹ بودند که در آنها به مسائلی مانند هدف قرار دادن سعودی با «موشک‌های حوثی‌ها» ( در واکنش به حملات ائتلاف سعودی به یمن) و نیز دعوت به راه‌حل مسالمت‌آمیز برای مسأله سوریه نیز پرداخته شد.
آخرین نشست برگزار شده سران عرب مربوط به جمعه (دیروز) در مکه است که در هر ۱۰ بند آن، عربستان، ایران را متهم کرد و خواستار مقابله با آن شد (جزئیات بیشتر).
انتهای پیام/ص
